Strona Główna Ogród Aktinidia czyli mini kiwi w ogrodzie

Aktinidia czyli mini kiwi w ogrodzie

autor Ogarnij Ogród

Aktinidia (Actinidia) to nazwa pnącza, które rodzi znany nam wszystkim owoc — kiwi. Ta roślina nie tylko wydaje ten bogaty w witaminy składnik sałatek, ale też pięknie wygląda. Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że z powodzeniem można ją uprawiać w Polsce, a przynajmniej niektóre jej odmiany (tzw. mini kiwi). Niezależnie, czy chcesz cieszyć się pysznymi owocami z własnego ogrodu, czy też dodać do niego nową, ozdobną roślinę, warto zainteresować się tą rośliną.

Aktinidia jest rośliną wieloletnią. Młode pnącza z biegiem czasu drewnieją, pokrywając ściany, płoty, ogrodzenia, czy drzewa, przy których je posadzimy. Wykształcają regularnie rozmieszczone, duże liście, które na zimę są zrzucane. W zależności od odmiany mogą być one zielone lub w innych kolorach. Kwiaty również posiadają różne warianty barwne, choć najczęściej są one białe.

Aktinidia ostrolistna - mini kiwi

Aktinidia ostrolistna – mini kiwi, autor: Kerry Woods/flickr.com

Sam owoc, który wykształca się z kwiatów jesienią, jest nam wszystkim znany. Uprawiając mini kiwi w Polsce, możemy liczyć na owoce z jego miniaturowej wersji. Jest ona jednak również bardzo wartościowa. Posiada bardzo dużo witaminy C — nawet 90 mg w jednym owocu. Jest to dawka, która zaspokaja  dzienne zapotrzebowanie człowieka. Kiwi posiada też dużą zawartość potasu oraz witaminy A, E, K, wapń oraz żelazo. Jest to więc bardzo zdrowy owoc. Jako że w okresie większej podatności na zachorowania, musimy bardziej dbać o odporność, mini kiwi z własnego ogrodu będzie doskonałym uzupełnieniem jesiennej diety. 

Uprawa aktinidii

W polskich warunkach uprawa tej rośliny nie jest najłatwiejszym zadaniem, jednak przy odrobinie wysiłku, z pewnością doczekamy się owoców, tzw. mini kiwi.

Podobnie jak większość roślin owocujących, aktinidia preferuje stanowiska słoneczne. Lubi ciepło i żyzną, przepuszczalną glebę. Jej odczyn powinien być lekko kwaśny (5 – 6,5 pH). Aktinidia musi mieć się gdzie wspinać, dlatego warto posadzić ją przy południowej ścianie. Z pewnością doda ona uroku każdemu budynkowi. Ciekawym pomysłem jest również posadzenie jej przy dużym drzewie.

W sklepach dostępne są 2 lub 3-letnie sadzonki aktinidii, gdyż tylko takie mają szansę się przyjąć. Glebę przed posadzeniem warto głęboko przekopać i zasilić ją nawozem organicznym. Na końcu roślinę warto ściółkować, na przykład korą sosnową.

Aktinidia chińska - kiwi

Aktinidia chińska – kiwi, autor: Ali Eminov/flickr.com

W naszym klimacie pojawienie się owoców nie jest prostą sprawą. Większość odmian aktinidi to rośliny dwupienne. Oznacza to, że jedna roślina wykształca kwiaty tylko jednej płci. Owoce pojawią się tylko, jeśli kwiaty zostaną zapylone. Aby to osiągnąć, niezbędne jest więc posadzenie co najmniej dwóch roślin — jednej męskiej, a drugiej żeńskiej. W przypadku większych upraw można na jeden okaz męski posadzić kilka okazów żeńskich. Natomiast, jeśli zamierzamy posadzić tylko jedną roślinę, a chcemy doczekać się z niej owoców, należy wybrać odmianą obupłciową, czyli samopylną. 

Gatunki i odmiany mini kiwi uprawiane w Polsce

W polskich warunkach uprawiamy przede wszystkim dwa gatunki aktinidii. Są to aktinidia ostrolistna i aktinidia pstrolistna. Dają one owoce, jednak mniejsze niż te, do których jesteśmy przyzwyczajeni ze sklepowych półek, stąd ich nazwa – mini kiwi. Te kupowane w sklepach pochodzą bowiem od aktinidii chińskiej (Actinidia chinensis), która nie jest tak odporna na mrozy, jak jej mniejsze siostry. F

  • Aktinidia ostrolistna (actinidia arguta)

To bardzo szybko rosnące pnącza (nawet do 2 metrów w ciągu roku). Dorasta do kilkunastu metrów. Posiada duże liście, które ładnie przebarwiają się jesienią. Kwiaty pojawiają się w maju, a w owoce przekształcają się we wrześniu. Dojrzewają do końca listopada. Trzeba je zjeść od razu po zbiorze, ponieważ szybko się psują. Można to zrobić na surowo lub w sałatce. Owoców może się pojawić naprawdę dużo, ale dopiero po 3 lub 4 latach po posadzeniu. Z jednego krzewu można ich zebrać nawet 15 kg. 

Istnieje wiele odmian aktinidii ostrolistnej, różniących się płcią kwiatów oraz mrozoodpornością. Najlepiej znoszą ciężki klimat odmiany ‘Weiki’ (strefa mrozoodporności roślin 5A), ’Genewa’ (strefa 5A) oraz 'Jumbo’ (strefa 5B). Te odmiany wymagają obecności męskiego osobnika ‘Gibrida’, aby wydały owoce. Samopylna jest odmiana “Issai’, która jest nieco mniej odporna na mrozy, ale wciąż możliwa do uprawy w wielu rejonach Polski (strefa 6B). 

Aktinidia ostrolistna - mini kiwi

Aktinidia ostrolistna – mini kiwi, autor: Bahamut Chao/flickr.com

  • Aktinidia pstrolistna (actinidia kolomikta)

Nie rośnie ani tak szybko, ani tak wysoko, jak poprzedni gatunek. Jest za to dostępna także dla tych z nas, którzy mieszkają w zimniejszych rejonach kraju. Owoce wydaje jeszcze mniejsze, niż atkinidia ostrolistna, za to jest gatunkiem atrakcyjnym wizualnie. Ma bowiem zielono-biało-różowe liście. Tak jak to często w świecie roślin bywa, najciekawsze wybarwienia uzyskają rośliny na stanowiskach słonecznych. Ze względu na ich niewielki rozmiar (1,5 – 4g), owoce tej rośliny mogą bardziej przypominać agrest niż kiwi. Dojrzewają już w sierpniu i łatwo się psują. Tych niewielkich jagód można jednak z jednej rośliny zebrać bardzo dużo, bo nawet 15 kg. Można więc z powiedzeniem robić z nich przetwory, żeby się nie zmarnowały. Najpopularniejszą odmianą tego gatunku jest aktinidia pstrolistna 'Dr Szymanowski’. Jest odporna na mrozy (strefa 4) i samopylna.

Aktinidia pstrolistna - mini kiwi

Aktinidia pstrolistna – mini kiwi, autor: Alwyn Ladell/flickr.com

Pielęgnacja aktinidii

Roślina nie lubi przeschniętej gleby, dlatego w miesiącach letnich należy ją często podlewać. Jeśli chodzi o zasilanie, używa się nawozów azotowych. Robimy to od kwietnia do czerwca, co miesiąc podając jedną dawkę. Im większa roślina, tym więcej nawozu potrzebuje. Młodej sadzonce wystarczy 25 g. Co roku zwiększamy dawkę o kolejne 25 g. Po 5 latach nawożenia można się zatrzymać na 150 g. Aktinidia, jeśli ma pełnić funkcję wyłącznie ozdobną, nie wymaga przycinania (chyba że nie odpowiada nam wielkość pędów). Jeśli jednak zamierzamy pozyskiwać z niej duże ilości owoców, jest to niezbędny zabieg.

Przycinanie aktinidii

Przy przycinaniu aktinidii, należy pamiętać, że owoce dają tylko pędy 2 i 3-letnie. Aby uzyskać optymalną ilość owoców, należy przycinać aktinidię w styczniu lub lutym. Skraca się wtedy boczne pędy do 8-10 pąków. Wyrosną z nich w przyszłym roku nowe gałązki, które wkrótce wypuszczą kwiaty. Jeśli krzew jest zbyt gęsty, można dodatkowo przyciąć go w lecie.

Rozmnażanie przez odkłady pojedyncze

Rozmnażanie przez odkłady pojedyncze – Ogarnij Ogród

Aktinidia – rozmnażanie

Istnieją dwa sposoby na pozyskiwanie nowych sadzonek tej rośliny. Są to odkłady poziome, pozyskiwane w okresie zimowym oraz pobierane latem sadzonki zielne. Ponadto aktinidię można rozmnażać też poprzez wysiew nasion do doniczek. Trzeba je wcześniej wymoczyć w ciepłej wodzie, przez około 2 doby. Kiełkowanie powinno odbywać się  w ciepłym pomieszczeniu (około 25 stopni) i pod przykryciem z piasku bądź perlitu. Podłoże powinno być cały czas wilgotne (najlepiej użyć specjalnego do wysiewu nasion). Czas kiełkowania to około 3 miesięcy. Z nasion mogą powstać zarówno siewki męskie, jak i żeńskie. Rozmnażanie aktinidii poprzez wysiew jest czasochłonnym procesem. Młoda roślina wyda owoce dopiero po około 10 latach.

Aktinidia pstrolistna - mini kiwi

Aktinidia pstrolistna – mini kiwi, autor: Emma Doughty/flickr.com

Choroby i szkodniki aktinidii

Roślina nie jest narażona na choroby. Co do szkodników w postaci owadów, te również są jej niegroźne. Ciekawostką jest natomiast fakt, że uważać na nią powinni właściciele kotów i ogródków, które te zwierzęta chętnie odwiedzają. Te puchate stworzonka lubią bowiem podgryzać jej młode pędy. Jeśli mamy młode roślinki, warto zabezpieczyć je foliową siatką.

Mini kiwi z własnego ogrodu to z pewnością kusząca perspektywa. Wystarczy odrobina wysiłku (i czasu), aby cieszyć się tymi pysznymi owocami. Aktinidia jednak nie tylko daje smaczne owoce, ale jest też pięknie wyglądającym pnączem. Można ją bez zastanowienia polecić do każdego ogrodu.

Fot. główna: Aktinidia ostrolistna – mini kiwi

Autor: Wendy Cutler/flickr.com

Przeczytaj także

Dodaj komentarz