Strona Główna OgródIglaki Cis pospolity – uprawa i pielęgnacja

Cis pospolity – uprawa i pielęgnacja

autor Ogarnij Ogród

Cis pospolity (Taxus baccata)

Wysokość od 0,5 do 28 m
Kwitnienie
Stanowisko półcień, słoneczne
Wilgotność gleby umiarkowanie wilgotna
Ozdobność cała roślina, owoce
Pokrój kolumnowy, wzniesiony, pokładający się

Cis pospolity (Taxus baccata) jest gatunkiem zimozielonego drzewa, czasem dużego krzewu iglastego. Należy do rodziny cisowatych. Jego naturalnym środowiskiem jest Afryka północna, Azja zachodnia oraz Europa. Niezwykle wartościowe drzewo, które dostarcza drewno, ale również jest rośliną leczniczą. Jest to drzewo długowieczne, które może żyć nawet kilka tysięcy lat. Kiedyś dość powszechnie rosnący w polskich lasach, dziś w naturze rzadko spotykany, za to zyskuje na popularności jako drzewo ogrodowe i parkowe, dostępne w ponad 70 odmianach. Cis rosnący w naturze jest w Polsce gatunkiem częściowo chronionym.

Cis jest rośliną trującą! W igłach i pędach znajdują się toksyczne związki –taksyny, które niekorzystnie wpływają na układ krwionośny i serce. Trujące związki znajdujące się w roślinie zagrażają zwłaszcza małym dzieciom oraz koniom. Trucizny nie ma jedynie w osnówce otaczającej nasiono.

Cis pospolity – jak wygląda

Cis pospolity sadzony jest często w naszych ogrodach nie tylko ze względu na atrakcyjny wygląd, ale również dlatego, że bardzo wolno rośnie (dopiero po upływie 50-60 lat zaczyna przyrastać na grubość), dzięki czemu sprawdza się nawet w małych ogrodach. Drzewo dorasta do 15 m wysokości (rzadko do 28 m), zdarza się jednak, że przybiera wielopniową formą krzaczastą i wówczas już tak wysokie nie będzie (do 3-4 m).

Cis pospolity

Cis pospolity, autor: Krzysztof Ziarnek, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org

Cis pospolity jak i inne drzewa iglaste posiada liście w formie igieł. Są one najczęściej ciemnozielone z wierzchu a jaśniejsze od spodu z  widocznymi dwoma paskami, które są aparatami szparkowymi. Osiągają 2-3 cm długości. Cis jest rośliną dwupienną, co oznacza, że na jednym drzewie występują tylko kwiaty męskie, a na drugim tylko żeńskie. By więc móc się rozmnażać poprzez nasiona, musi rosnąc co najmniej parami przy założenia, że jeden osobnik będzie płci męskiej, a drugi żeńskiej. Nasiona są drobne, jajowate – rozsiewają je ptaki (przejście przez przewód pokarmowy ptaków przyspiesza kiełkowanie). Wysiane od razu, zaraz skiełkują. Jeśli natomiast ich wysiew będzie miał miejsce choćby kolejnej wiosny, to na siewkę trzeba będzie czekać kilka lat.

W przeciwieństwie do wszystkich innych iglaków cis nie tworzy szyszek. Zamiast tego pojedyncze nasiona umiejscowione są w jaskrawoczerwonej osnówce, przypominającej czerwone jagody. Cis bardzo płytko się korzeni, na wapiennych glebach korzenie rosną wręcz na powierzchni ziemi.

Uprawa cisu pospolitego

Cis pospolity jest generalnie mało wymagający i przez to łatwy w uprawie. Jako jeden z nielicznych iglaków rośnie dobrze zarówno w podłożu o odczynie kwaśnym jak i zasadowym. Ziemia powinna być żyzna, przepuszczalna, o stałej, umiarkowanej wilgotności. Źle rośnie jeśli podłoże jest zbyt suche lub zbyt mokre, zbyt kwaśne lub zbyt zasadowe i jałowe. Jeśli ziemia jest bardzo kwaśna, zanim posadzi się cis, trzeba przeprowadzić wapnowane gleby. Także jak widać we wszystkim umiar, łącznie ze słońcem, bo woli stanowiska zacienione. Chyba, że odmiany o złocistych igłach – te preferują większą ilość promieni by się ładnie wybarwić. Za to wszystkie cisy bez wyjątku bardzo dobrze znoszą zanieczyszczenie powietrza i wysoka jego wilgotność.

cis pospolity – tysiącletni okaz z Anglii

cis pospolity – tysiącletni okaz z Anglii, autor: Lairich Rig, CC BY-SA 2.0, commons.wikimedia.org

Cis sadzi się o każdej porze roku pomijając momenty, gdy ziemia jest zamarznięta.  Sadzi się je dokładnie na tej samej wysokości, na jakiej rosła wcześniej. Przy tych z nagim korzeniem będzie to widoczne na pniu, a te rosnące w donicach widać bez problemu.

Pielęgnacja cisu pospolitego

Pielęgnacji tak naprawdę wymagają tylko młode egzemplarze cisu pospolitego, drzewa stare radzą sobie same. W okresach bezdeszczowych trzeba je na pewno podlewać. Nie zaszkodzi im również, jeśli nawieziemy je choćby tylko wiosną nawozem długodziałającym albo obornikiem granulowanym. Woda może być z dodatkiem biohumusu i też będzie dobrze. Trzeba uważać tylko na nawozy azotowe, którymi nie zasila się iglaków od miesięcy letnich, bowiem pędy nie zdążą zdrewnieć przez zimą i przemarzną. Ważne jest odchwaszczanie młodych drzewek i krzewów, gdyż chwasty zabierają cisom substancje pokarmowe.

Cis pospolity – bonsai

Cis pospolity – bonsai, źródło: depositphotos.com

Cis pospolity nie wymaga cięcia, natomiast doskonale je znosi. Idealnie nadaje się więc do formowania. Tworzy chociażby piękne żywopłoty. Ale można z niego formować również różne ogrodowe figury (topiary), świetnie również nadaje się do tworzenia drzewek bonsai. Najbezpieczniej jest przycinać iglaki wiosną, w marcu (zanim ruszy wegetacja), przeprowadzając jednocześnie z cięciami formującymi, cięcia sanitarne. Można powtórzyć cięcia latem (najpóźniej w sierpniu), na tyle wcześnie by pędy zdążyły się zregenerować.

Rozmnażanie cisów pospolitych

Jak już wyżej wspominaliśmy, cisy można rozmnażać z nasion, pod warunkiem, że mamy w ogrodzie osobnika płci męskiej i żeńskiej, inaczej owoców i nasion nie mamy. Można je też kupić. Te świeże skiełkują od razu, starsze po kilku latach. Ale od siewki do choćby małego drzewka daleka droga, dlatego lepiej poprosić jesienią sąsiada o kilka zdrewniałych gałązek i zrobić z nich sadzonki usuwając dolne igły.

Cis pospolity

Cis pospolity, autor: zimt2003/pixabay.com

Zdrewniałe sadzonki moczy się w ukorzeniaczu i umieszcza w pojemniku wypełnionym wilgotną mieszanką ziemi i piasku. Całość dobrze jest okryć folią i przenieść do chłodnego i jasnego pomieszczenia. Późną wiosną sadzonki powinny już mieć korzonki i będą gotowe do sadzenia w podłożu. I o ile cisy wyhodowane z nasion mogą znacznie różnić się od rośliny matecznej, to te pozyskane z pędów będą wszystkie te cechy posiadały.

Cisy pospolite można również bez problemu przesadzać, nawet po wielu latach od zasadzenia, mają bowiem zwarty system korzeniowy.

Cis pospolity – odmiany

  • ’David’ – odmiana kolumnowa, męska, igły zielone, nie ma więc owoców, dorasta do 2,5 m wysokości, gałęzie rosną pionowo, ma więc niewielką rozpiętość,
  • ’Fastigiata’ – odmiana kolumnowa idealna na żywopłoty ponieważ pędy mocno się rozgałęziają, igły intensywnie zielone,
  • ’Overeynderi’ – odmiana kolumnowa idealna na wysokie żywopłoty, dorasta do 4 m, można z niej tworzyć ogrodowe rzeźby, igły ciemnozielone, odmianę cechuje wyjątkowo wysoka mrozoodporność,
  • ’Repandens’ – odmiana płożąca, idealna jako roślina okrywowa, do uprawy w słońcu i w cieniu o dużej mrozoodporności, jest gęsta i ma miękkie, zielone igły, dorasta do 1 m wysokości i 4,5 m rozpiętości,
Cis pospolity 'Repandens'

Cis pospolity 'Repandens’, autor: Krzysztof Ziarnek,, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org

  • ’Schwarzgrün’ – odmiana o zwartym, gęstym, regularnym pokroju, dorastająca do 120 cm, wyróżniają ją niespotykane igły barwy czarnozielonej z fioletowym połyskiem,
  • ’Fastigiata Aureomarginata’ – odmiana o charakterystycznych zielonych igłach z żółtą obwódką, dorastająca do 2 m wysokości, jej pędy główne rosną pionowo,
  • ’Summergold’ – odmiana niewysoka, dorastająca do 1 m, o igłach latem wybarwiających się w słońcu na kolor jasnożółty, ma zwarty i rozłożysty pokrój
  • ’Green Diamond’ – odmiana niska o zwartym, kulistym pokroju, dorastająca do zaledwie 50 cm po 10 latach.

Cis pospolity 'Aurea’

Cis pospolity 'Aurea’ (Taxus baccata 'Aurea’) to zimozielony, wolno rosnący krzew, o krzaczastym, rozłożystym pokroju. Po 10 latach dorasta do około 1,5 metra wysokości. 'Aurea’ charakteryzuje s złocisto zielonym zabarwieniem młodych pędów. Igły są gęste, o intensywnej zielono-żółtej barwie. Cis pospolity 'Aurea’ doskonale nadaje się do nasadzeń pojedynczych jak i w grupach, dobrze sprawdza się w ogródkach skalnych czy na wrzosowiskach. Znajduje również zastosowanie do sadzenia na żywopłoty i szpalery.

Cis pospolity ‘Aurea’

Cis pospolity ‘Aurea’, autor: Krzysztof Ziarnek, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org

Uprawa cisa pospolitego 'Aurea’

Cis pospolity 'Aurea’ najlepiej rośnie na glebie bogatej w wapń (zasadowa), żyznej, próchniczej, przepuszczalnej i stale wilgotnej. Dobrze radzi sobie z zanieczyszczonym miejskim powietrzem. Cis pospolity 'Aurea’ preferuje stanowiska słoneczne i półcieniste. Najlepiej rośnie przy wysokiej wilgotności powietrza, warto więc sadzić roślinę w bliskim sąsiedztwie zbiorników wodnych. Cis pospolity 'Aurea’ jest objęty całkowitą ochroną.

Cis pospolity 'Fastigiata Aurea’

Cis pospolity 'Fastigiata Aurea’ (Taxus baccata 'Fastigiata Aurea’) jest wielopędowym krzewem iglasyym, o zwartym, gęstym, wąsko kolumnowym pokroju, tworzącym z wiekiem proste, pozłacane słupy. Odmiana charakteryzuje się wolnym tempem wzrostu, po 10 latach uprawy osiąga około 1,2 metra wysokości i 0,6 metra średnicy. Cis pospolity 'Fastigiata Aurea’ tworzy wyprostowane, wzniesione, sztywne, ułożone równolegle pędy, odporne na okiść śniegową.

Cis pospolity ‘Fastigiata Aurea’

Cis pospolity ‘Fastigiata Aurea’, autor: Dinkum, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org

Młode przyrosty mają kolor żółty, z czasem wybarwiają się na jasnozielone. Igły, płaskie, o długości 2,3 centymetrów, miękkie w dotyku, złocistożółte, później tylko z żółtym obrzeżem, ułożone są prostopadle w stosunku do pędów. Cis pospolity 'Fastigiata Aurea’ pięknie prezentuje się w zestawieniach z innymi roślinami iglastymi, na rabatach, wrzosowiskach, a także w formie szpalerów i formowanych żywopłotów. Polecany do małych i średnich ogrodów.

 

Uprawa cisa pospolitego 'Fastigiata Aurea’

Cis pospolity 'Fastigiata Aurea’ ma dość duże wymagania wilgotnościowe i nie jest w pełni mrozoodporny. Dlatego krzewy należy sadzić w miejscach osłoniętych od wiatru, zacisznych i ciepłych. Młode krzewy warto osłaniać na zimę siatką cieniującą. Gleba powinna być żyzna, próchnicza, przepuszczalna, bogata w wapń i stale lekko wilgotna. 'Fastigiata Aurea’ nie toleruje podłoży kwaśnych, jałowych, piaszczystych i suchych. Stanowisko powinno być jasne, półcieniste z dostępem promieni słonecznych.

Roślina łatwo się przyjmuje i nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Może być sadzona gdy gleba nie jest zamarznięta, jednak najlepiej sadzić w okresie jesiennym, gdy w ziemi jest najwięcej wilgoci.

Przeczytaj także

Dodaj komentarz