Cis pośredni (Taxus × media) jest iglakiem, mieszańcem cisa japońskiego (Taxus cuspidata) oraz cisa pospolitego (Taxus baccata), należącym do rodziny cisowatych. Gatunek ten stworzony został około roku 1900 w Stanach Zjednoczonych. Od tamtego czasu powstało sporo odmian i kultywarów. W Polsce krzew ten jest bardzo popularny ze względu na swoją niebanalną urodę i możliwość dowolnego formowania.
Cis pośredni – jak wygląda
Cis pośredni niewiele różni się od swoich protoplastów, podobny jest zarówno do cisa japońskiego jak i cisa pospolitego, ale jego gałęzie się prosto wzniesione. Jego liście mają barwę jasno- lub ciemnozieloną, a nawet wiosną mogą zdobić je paseczki, to wszystko w zależności od odmiany. Igły cisa pośredniego są miękkie. Od rodziców odróżnia go dużo większa mrozoodporność. Bliżej mu do cisa japońskiego jeśli chodzi o miejsce, bo lubi rosnąć tam, gdzie jest duża wilgotność powietrza, czyli na brzegach zbiorników wodnych.
Cis pośredni 'Flushing’, autor: David Stang, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Cis pośredni, w zależności od odmiany może osiągać wysokość od 1 do 4 metrów, a rozpiętość od 1 do 2 metrów. Również w zależności od odmiany ich pokrój może być rozłożysty, a może być kolumnowy. Jednak ich kształt, wysokość oraz rozpiętość korony w dużej mierze zależeć będzie od naszych upodobań, ponieważ świetnie znosi cięcia i daje się dowolnie formować. Można więc mieć w ogrodzie lub na tarasie (w uprawie doniczkowej) cis jako figurę geometryczną, ale również w formie bonsai.
Uprawa cisa pośredniego
Cis pośredni wymaga gleby żyznej, o odczynie lekko kwaśnym (pH 6-6,5). Ale i podłoże mniej żyzne nie stanowi większego problemu, rośliny będą tylko mniej okazałe. Ale z tą kiepską jakością gleby przesadzać nie można, bo roślina zacznie zamierać. Tak samo marnieje w zbyt zasadowym lub zbyt kwaśnym podłożu. Powinno się go zatem sadzić z dala od roślin preferujących podłoże kwaśne jak rododendrony, hortensje czy borówki.
Można roślinie wybrać miejsce nasłonecznione, ale doskonale również znosi to zacienione. Trzeba się jednak liczyć z tym, że posadzony w cieniu będzie mniej gęsty, natomiast w pełnym słońcu igły tracą na intensywności kolorów i wyglądają na nieco wyblakłe. Świetnie natomiast czuje się rosnąc pod dużymi drzewami. Gdy do tego w pobliżu będzie zbiornik lub ciek wodny, to będzie to gwarancją bujnego i pięknego wzrostu. Będzie się pięknie prezentował, ale również doskonale czuł rosnąc na często podlewanym trawniku. Krzew dobrze znosi zanieczyszczenie powietrza pyłami i spalinami, dlatego świetnie sprawdza się w miastach.
Cis pośredni rozmnaża się tylko przez sadzonki, ale nie jest to proste.
Cis pośredni 'Viridis’, autor: David Stang, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Pielęgnacja cisa pośredniego
Jak już pisaliśmy wyżej, cis pośredni bardzo lubi wilgoć, ale niekoniecznie podłoża (podlewać należy w okresach bezdeszczowych). Ziemia powinna być zatem umiarkowanie wilgotna, natomiast wilgoć w powietrzu jest zjawiskiem pożądanym.
Krzew jest mrozoodporny, więc nie ma konieczności okrywania go przed zimą. Natomiast może się zdarzyć, że ciężki śnieg połamie gałęzie, dlatego dobrze jest przed nadejściem opadów śniegu przewiązać roślinę sznurkiem.
Krzew doskonale znosi cięcie i formowanie, dlatego można tworzyć z niego najbardziej nawet fantazyjne figury. Iglak powinien być przycinany wczesną wiosną, najlepiej na przełomie marca i kwietnia. Dodatkowo latem można przycinać co bardziej niesforne gałązki burzące swym nadmiernym wzrostem obraz pięknie uformowanej całości.
Roślina ta jest dość odporna na choroby, a szkodniki pojawiają się niezwykle rzadko. Zdarza się, że pojawiają się choroby grzybowe, jeśli krzew nie jest przycinany i nadmiernie się zagęścił. Wtedy przyplątać się może fytoftoroza, której jednym z objawów jest zgnilizna przy podstawie głównego pędu. Żeby choroba się nie pojawiła, warto w trakcie sadzenia wsypać do dołka przekompostowaną korę sosnową. Dodatkowo roślinę chroni ściółkowanie korą, zwłaszcza starsze egzemplarze. Zdarza się również, że grzyby powodują zamieranie pędów. Wówczas porażone należy wyciąć, a roślinę opryskać środkiem grzybobójczym.
Odmiany cisa pośredniego
Cis pośredni 'Densiformis’
Cis pośredni 'Densiformis’ jest odmianą idealną do sadzenia na skarpach, uzyskuje niewielkie rozmiary dorastając po kilkunastu latach góra 3 m wysokości i 4 m rozpiętości, a to tylko wówczas, gdy nie jest przycinany. Początkowo ma formę odwróconego stożka, z czasem staje się bardzo rozłożysty. Igły u odmiany mają soczyście zieloną barwę. W pełni mrozoodporny. Doskonale znosi cięcia.
Cis pośredni 'Densiformis’, autor: David Stang, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Cis pośredni 'Fairview’
Cis pośredni 'Fairview’ – odmiana gęsta, zimozielona, dorastająca po 10 latch do 1,3 m wysokości i 2 m rozpiętości, pod warunkiem, że nie jest przycinany. Wyróżniają go pofalowane pędy. Idealnie sprawdza się posadzony nawet w głębokim cieniu pod koronami drzew. Można ją bez problemu silnie ciąć i formować, znosi te zabiegi doskonale. Młode igły mają barwę jasnozieloną, natomiast starsze są ciemnozielone.
Cis pośredni 'Hillii’
Cis pośredni 'Hillii’ – jest to męska odmiana o kolumnowym, zwartym pokroju o pędach skierowanych pionowo w górę. Dość szybko rośnie, a jego igły są błyszczące, barwy jasnozielonej. Świetnie znosi cień. Dorasta po 10 latach do 1,5 m wysokości i 1 m rozpiętości. Odmiana jest bardzo dekoracyjna.
Cis pośredni 'Wojtek’
Cis pośredni 'Wojtek’ – to piękna, polska odmiana cisa pośredniego, ma wąskokolumnowy pokrój i nie rośnie zbyt szybko. Jego igły są ciemnozielone. To wąski, wyprostowany krzew dorastający po 10 latach do ok. 1,5 m wysokości i 1 m rozpiętości. Idealny na niskie żywopłoty, w pełni mrozoodporny. Jest rośliną długowieczną.
Cis pośredni 'Hicksii’
Cis pośredni 'Hicksii’ (Taxus x media 'Hicksii’) to szybko rosnący, zimozielony krzew. Początkowo ma wyprostowany, wąski i kolumnowy pokrój, a z czasem rozrasta się na boki i przyjmuje kształt odwrotnie stożkowaty. 'Hicksii’ po 10 latach uprawy osiąga 2 metry wysokości i około 1 metr rozpiętości. Stare egzemplarze mogą dorosnąć do 5 metrów wysokości i 4 metrów rozpiętości. Odmiana ta szczególnie polecana jest do dużych ogrodów, parków – najlepiej prezentuje się sadzona pojedynczo lub w większych grupach. Jest to także świetna roślina na zimozielone żywopłoty i szpalery.
Cis pośredni ‘Hicksii’, autor: Susbany pixabay.com
Odmiana 'Hicksii’ posiada sztywne, wzniesione, wyprostowane i zwarte pędy, które gęsto porastane są przez krótkie, nie kłujące, ciemnozielone igły, których intensywna barwa utrzymuje się przez cały rok. Kwiaty pojawiające się w kwietniu są niepozorne, nie stanowią ozdoby rośliny. 'Hicksii’ również występuje jako klon żeński, dlatego na początku września na tle ciemnych igieł zaczynają się odznaczać czerwone osnówki owoców, które stanowią dodatkową ozdobę. Należy pamiętać, że wszystkie części cisa, (z wyjątkiem czerwonych osnówek otaczających nasiona) są silnie trujące.
Uprawa cisa pośredniego 'Hicksii’
Cis pośredni 'Hicksii’ dobrze się czuje na glebach żyznych, próchnicznych i umiarkowanie wilgotnych, lubi też zasadowy odczyn podłoża, na którym rośnie najsilniej. Odmiana odporna na niskie temperatury, z powodzeniem może być uprawiana na terenie całego kraju. 'Hicksii’ może rosnąć w pełnym słońcu jak również w cieniu, lecz w tym wypadku pokrój rośliny będzie luźniejszy. 'Hicksii’ doskonale radzi sobie z krótkotrwałymi suszami, dobrze reaguje na cięcia. Zabieg ten powinniśmy wykonać wczesną wiosną, zanim pojawią się młode przyrosty. Przy odpowiedniej uprawie i dobrych warunkach cis może żyć nawet 60 lat.
Fot. główna: Cis pośredni ‘Hicksii’, autor: David J. Stang, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
