Primula (pierwiosnek) – uprawa, pielęgnacja, odmiany

Pierwiosnek (Primula) czy inaczej prymulka ogrodowa, to roślina, która może być uprawiana zarówno w domu, jak i w ogrodzie. Należy do niewielkich bylin i można go wysiewać lub uprawiać z sadzonek. Charakteryzuje się drobnymi 6-7 płatkowymi kwiatami, które rosną na łodyżce lub jej nie mają. W zależności od rodzaju, kwiaty kwitną w grupach lub pojedynczo. Roślina ta osiąga średnio do 25 cm, ma gęsto ułożone listki, które pięknie okalają kwiaty lub łodygę. Są delikatne, lekko omszałe i miejscami gładkie. Od spodu odznaczają się grubą i jędrną konstrukcją. 

Primula – pierwiosnek, autor: stux/pixabay.com

Primula (pierwiosnek) – Prymulka w pigułce

• Pierwiosnek – Prymulka (Primula) jest łatwy w uprawie, dostępny w ponad 500 gatunkach
• Może być uprawiany w ogrodzie i doniczkach, wymagając regularnego podlewania i umiarkowanej temperatury
• Ważne jest usuwanie przekwitłych kwiatów i zapewnienie odpowiedniego drenażu
• Oferuje różnorodność kolorów i form, od leczniczych po ozdobne odmiany

Uprawa prymulki w ogrodzie

Pierwiosnek należy do roślin stosunkowo łatwych w uprawie ogrodowej, gdyż świetnie adaptuje się ona w różnych warunkach. Wysiana z nasion będzie wymagała gleby połączonej z piaskiem i mchem torfowym. Zimą można wysiewać ją w domu. Gdy sadzonki będą miały już po 2-3 liście można przesadzić je do ogrodu. Latem od pierwiosnków można pobierać sadzonki do kolejnego sadzenia, a nasiona na kolejne wysiewy należy zbierać późnym latem lub wczesną jesienią. W przypadku korzystania z sadzonek, należy rozsadzić rośliny do 15-30 cm i sadzić je na głębokości około 15 cm. Po posadzeniu warto je dobrze podlać i dodać warstwę ściółki wokół. Prymulka wymaga regularnego podlewania przez cały okres wiosenno-letni, jesienią należy go jednak zaprzestać. 

Uprawa pierwiosnków w doniczkach

Sadzenie prymulek w donicach warto wykonać korzystając z sadzonek do rozrostu lub zakupić rośliny w sklepie ogrodniczym. Wymagają one regularnego podlewania, gdyż nie znoszą suszy. Przekwitnięte kwiatuszki należy z rośliny usuwać, aby na ich miejscu mogły wzrosnąć nowe. Pierwiosnki najlepiej czują się w jasnym miejscu, najlepiej w pobliżu okna, jednak nie z bezpośrednim dostępem światła słonecznego. Cenią umiarkowaną temperaturę od 18-22°C. Jeżeli jednak rośliny zaczną więdnąć lub podsychać, można temperaturę zmniejszyć. 

Primula – pierwiosnek, autor: zoosnow/pixabay.com

W uprawie prymulki – szczególnie w ogrodzie, należy uważać na szkodniki. Często są one łakomym kąskiem dla ślimaków, jak również mszyc czy pająków (te ostatnie można odstraszyć mieszanką wody z mydłem). Aby zapobiec gniciu korzeni, należy zadbać o odpowiedni drenaż w podłożu – wystarczy zmienić roślinie glebę bądź uzupełnić ją kompostem co pomoże przeciwdziałać gniciu i odstraszy szkodniki. 

Odmiany pierwiosnków

Pierwiosnek należy do roślin ozdobnych, która liczy sobie ponad 500 gatunków, które w przeważającej większości rosną w Europie. Pierwiosnki oferują wiele kolorów i odcieni. Najczęściej spotkać możemy kwiaty o wybarwieniu fioletowym, granatowym lub purpurowym, jednak znajdziemy również żółte lub łączące kilka odcieni dopełnionych kontrastową lamówką lub oblamówką płatków. Do najczęściej spotykanych odmian o różnorodnym zabarwieniu płatków i wielkości zaliczamy:

• Pierwiosnek lekarski (Primula vera, Primula officinalis) roślina występująca w Europie i Azji, ma gęsto ułożone kwiaty w formie baldaszka, które spoczywają na długiej łodyżce sięgając nawet 40 cm. Kwiaty mają kształt dzwonka i zakończone są żółtą koroną płatków. Jest on rośliną leczniczą, która stosowana w postaci naparów czy odwarów, pomaga w łagodzeniu kaszlu, w problemach z bezsennością lub migreną.

Pierwiosnek lekarski (Primula officinalis), autor: Andrey Zharkikh/flickr.com

• Pierwiosnek bezłodygowy (Primula vulgaris, Primula acaulis) to prymulka chętnie uprawiana w ogrodach i doniczkach. Nie ma łodygi, a jej kwiaty wyrastają na szypułkach o wysokości do 10 cm. Odmiany ogrodowe są wielobarwne, a w warunkach dzikich mają odcień zielonożółty. Ich nieregularne liście są ząbkowane i przyjemnie omszałe od spodu. 

Pierwiosnek bezłodygowy (Primula acaulis), autor: Jane H. Photos/flickr.com

• Pierwiosnek wyniosły (Primula elatior) to roślina najczęściej spotykana w górach, jej wysokość sięga nawet 40 cm. Ma charakterystyczne jajowate w formie liście z meszkiem po obu stronach tworzące różyczkę liściową wokół rośliny. Kwiatuszki pierwiosnka wyniosłego przybierają odcień żółtego z pomarańczowym gardzielem i zwisają na szypułkach w podbaldachach.  

Pierwiosnek wyniosły (Primula elatior), autor: John/flickr.com

• Pierwiosnek gruziński (Primula juliae) jest odmianą z liśćmi w kształcie rozet, które są jędrne i karbowane. Roślina rośnie do 15 cm wysokości i kwitnie od marca do maja. Ma lekko różowe, filetowe lub liliowe kwiaty. 

Pierwiosnek gruziński (Primula juliae), autor: Rome Maxime/flickr.com

• Pierwiosnek ząbkowany (Primula denticulata) to jedna z wyjątkowo urodziwych odmian primula, która ma kuliste kwiatostany w kolorze purpury lub fioletu. Ma jędrne, skórzaste, ząbkowane liście i kwitnie od marca do kwietnia. Jej pędy sięgają nawet 30 cm. 

Pierwiosnek ząbkowany (Primula denticulata), autor: Coanri-Rita/flickr.com

• Pierwiosnek Sieboldia (Primula Sieboldii) jest byliną o zwartym ułożeniu. Rośnie do 30 cm wysokości, ma delikatne ząbkowane liście, które po kwitnieniu obumierają i opadają. Jej kwiaty najczęściej spotykamy w odcieniu różowym, jednak można znaleźć również odcienie purpurowe, białe lub czerwone. Kwitnie od maja do czerwca. 

Pierwiosnek Sieboldia (Primula Sieboldii), autor: Les JardinsLeeds/flickr.com

• Pierwiosnek łyszczak (Primula auriculata) jest niewielką odmianą rosnącą do 12 cm i kwitnie od kwietnia do czerwca. Jej kwiaty osadzone na szypułkach łączą do 20 sztuk w baldachu. Roślina ta pięknie pachnie przywodząc na myśl wanilię. Jej odcienie są różnorodne, a każdy płatek otoczony jest jaskrawą lamówką. Korona rośliny jest talerzykowata i żółta.  

Pierwiosnek łyszczak (Primula auriculata), autor: Ian Riley/flickr.com

Pierwiosnki będą się prezentowały pięknie w każdym ogrodzie, zwłaszcza ogrody angielskie upodobały sobie te przepiękne kwiatuszki. Ogród angielski jest to bowiem oaza ciepła, kolorów, delikatności i tajemniczości, a wszystkie te cechy ma właśnie w sobie ten niepozorny kwiatuszek.

Prymulka – podsumowanie

Pierwiosnek, znany także jako prymulka ogrodowa, to bylina charakteryzująca się kolorowymi kwiatami, którą można łatwo uprawiać w domu i ogrodzie z nasion lub sadzonek. Wymaga regularnego podlewania, umiarkowanej temperatury i ochrony przed szkodnikami.

Pierwiosnek (Primula), atrakcyjna roślina ogrodowa i domowa, znana z różnorodności barw i form. Uprawa z nasion lub sadzonek, wymaga gleby z piaskiem i mchem torfowym. W ogrodzie sadzić po 2-3 liściach, w doniczkach – korzystając z sadzonek. Regularne podlewanie jest kluczowe, podobnie jak usuwanie przekwitłych kwiatów dla zachęcenia do wzrostu nowych. Odmiany prymulek, od leczniczych po ozdobne, oferują szeroki wachlarz barw i rozmiarów, pasujących do każdego ogrodu, szczególnie angielskiego. Uprawa wymaga uwagi na szkodniki i odpowiedniego drenażu.

Bibliografia:

1. Z. Pindel, Kwiaty, Prymulka pierwiosnka czy pierwiosnek?, 1/1996, s.6
2. R. Murat-Chudzik, Kwiaty, Pierwiosnek równa się prymula, 1/1997, s.8-9
3. A. Marosz, Działkowiec, Pierwiosnki, 03/2004, s.4-6

Fot. główna: autor: Omroep Zeeland/flickr.com