Strona Główna OgródPnącza Powojnik, klematis – uprawa i pielęgnacja

Powojnik, klematis – uprawa i pielęgnacja

autor Ogarnij Ogród

Powojnik vel Klematis (Clematis) to roślina należąca do rodziny jaskrowatych, w której to rodzinie znajduje się ich aż 500 gatunków. Rosnące w naturze spotyka się na całym świecie, gdzie tylko jest choćby umiarkowanie ciepło. Powojniki królują gównie w Azji Mniejszej, a najwięcej gatunków rosnących na łonie natury spotkać można w Chinach. Radzą sobie zarówno na pustyniach jak i w deszczowych lasach.

Całkiem sporo gatunków powojników uprawia się jako rośliny ozdobne. I nic dziwnego, piękno ich kwiatów jest niepodważalne i sprawia, że powstało całe mnóstwo odmian, które zdobią liczne ogrody, również w Polsce.

Powojniki – charakterystyka

Powojniki są bylinami lub krzewami, występują jednak najczęściej w formie pnączy. Jest całe mnóstwo zarówno gatunków jak i odmian w ich obrębie, dlatego niemożliwe jest wymienienie kolorów, w których występują ich kwiaty, bowiem dostępna jest już chyba cała paleta barw, do tego jest wiele wielokolorowych, różnorodność ich kształtów jest równie imponująca. Są takie, które potrafią kwitnąć nieprzerwanie od wiosny do jesieni (’Rouge Cardinal’), albo takie, które powtarzają kwitnienie. Ich liście mają różną wielkość, przybierają różne kształty i mają intensywnie zielony kolor.

Niektóre klematisy są niewielkie i osiągają 60 – 120 cm wysokości (powojniki bylinowe), najczęściej jednak dorastają do 2-3 m (w naszym klimacie rzadko do 10 m), ale w naturze taki powojnik pnący albo powojnik górski osiągają nawet 30 m wysokości. Czepiają się do podpór najczęściej za pomocą ogonków liściowych.

Nie jest to roślina zimozielona, przed zimą gubi i kwiaty, i liście. Zdarza się, że przemarza. Wymaga cięć, choć nie wszystkie i nie zawsze. Ozdobą są przede wszystkim kwiaty, ale u niektórych gatunków piękne są również owoce. Zdarzają się odmiany, których kwiaty nadają się na kwiat cięty.

Powojnik ‘Ligusticifolia’

Powojnik ‘Ligusticifolia’, autor: TheOtherKev pixabay.com

Powojnik – uprawa

Powojniki mają swoje wymagania. Jeśli mają bujnie kwitnąć, trzeba im zapewnić podłoże żyzne, najlepiej próchnicze, o stałej, umiarkowanej wilgotności. Klematis poradzi sobie z trwającym niedługi czas okresem bez deszczu, a im starszy, tym lepiej, natomiast jego korzenie bardzo źle znoszą stanie w wodzie. Podłoże powinno mieć obojętny odczyn (pH 5,5-6,5). Tyle ogólnie powinno się zapewnić roślinom. Natomiast w zależności od odmiany mają różne wymagania stanowiskowe. Jedne muszą rosnąć w słońcu, inne wolą światło rozproszone, jeszcze inne będą rosnąć nawet w niewielkim zacienieniu. Dlatego wybierając clematis do ogrodu, koniecznie trzeba sprawdzić jaka to odmiana i w jakich warunkach będzie najlepiej rosnąć.

Sadzenie powojników

Gdy już znamy odmianę, którą chcemy mieć w ogrodzie i wiemy jakie ma wymagania, możemy się brać za zakupy. Gotowe sadzonki powojników sprzedawane są w doniczkach. Zanim zasadzimy roślinę w ogrodzie, trzeba taką doniczkę na jakiś kwadrans umieścić w pojemniku z wodą, żeby korzenie nią nasiąknęły. W tym czasie możemy przygotować miejsce, czyli wykopać głęboki dołek i wypełnić go kompostem, dobrze przerobionym obornikiem lub wymieszać obydwa komponenty. Pamiętać należy, że klematisy to najczęściej pnącza, które potrzebują podpór, więc miejsce musi być odpowiednie. Ziemię ogrodową, którą zasypiemy dół dobrze jest również pół na pół wymieszać z kompostem. Clematis lubi mieć dużo składników pokarmowych w zasięgu korzeni. Następnie wyjmujemy roślinę delikatnie z doniczki tak, by nie uszkodzić korzeni i by nie rozbić ich bryły. Roślina powinna się znaleźć w dołku jakieś 10 cm niżej niż rosła w doniczce. Całość zasypujemy, delikatnie dociskamy ziemię wkoło i ściółkujemy. Ściółkowanie pozwoli na dłuższe zachowanie wilgoci w podłożu. Ściółkować można korą i zrębkami roślin liściastych, można również zasadzić płytko korzeniące się rośliny, lubiące nieco cienia.

Powojnik ‘Hagley Hybrid’

Powojnik ‘Hagley Hybrid’, autor: Edyta1973 pixabay.com

Powojniki mogą z powodzeniem rosnąć w pojemnikach, zarówno na balkonach jak i tarasach. Trzeba pamiętać, żeby donice były duże, miały w dnie otwór, a na spodzie pokaźną warstwę drenażową, idealny będzie keramzyt, ale mogą to równie dobrze być kamyczki. Żeby ograniczyć konieczność częstego podlewania, można zmieszać z ziemią hydrożel, a powierzchnię wyściółkować lub zasadzić płożące się lub zwisłe rośliny o niewielkich wymaganiach i płytkich korzeniach.

Pielęgnacja powojników

Gdy roślina jest już zasadzona, kluczowe jest jej systematyczne podlewanie, ale nie przelewanie. Z czasem powinny to być duże porcje wody, żeby dotarła do korzeni, świetnie sprawdza się linia kroplująca. Podczas podlewania nie należy moczyć liści i kwiatów, bo nasze klematisy szybko przywitają się z chorobą grzybową, a im gęściejsze, tym szybciej.

Nie przycina się świeżo zasadzonych klematisów. By roślina mocniej się rozkrzewiła, w kolejnym roku dobrze jest zastosować rozmnażanie poprzez odkłady, czyli wiosną lub jesienią rozłożyć pędy na ziemi, a następnie przysypać je kompostem w jednym lub kilku miejscach, w zależności od ich długości, pozostawiając 1/3 ich długości na końcu nad ziemią. Z czasem śpiące pąki się ukorzenią dając nowe rośliny.

W drugim sezonie od zasadzenia roślin należy zacząć je zasilać. By nie zajmować się tą czynnością zbyt często dobrze jest postawić na nawozy granulowane, długodziałające do roślin kwitnących. Wtedy jedno, wiosenne nawożenie w zupełności wystarczy.

Klematisy, w zależności od odmiany, są mniej lub bardziej mrozoodporne. Młode egzemplarze dobrze jest przed zimnem okryć. Te starsze sobie poradzą, wystarczy kopczyk choćby z liści, wiórów, kompostu, słomy czy siana. I tak zostają później przycięte, jeśli więc części naziemne przemarzną, to dobrze osłonięte korzenie znów wypuszczą pędy.

Niezależnie od odmiany trzeba osłaniać clematisy posadzone w donicach. Dobrze jest pojemnik powstać na grubym styropianie i starannie okryć zarówno donicę jak i roślinę.

Rozmnażanie przez odkłady pojedyncze

Rozmnażanie przez odkłady pojedyncze – Ogarnij Ogród

Przycinanie powojników

Różne gatunki powojników różnie się przycina. Wiele z nich wymaga systematycznego cięcia, inne potrzebują tylko cięć sanitarnych. Jeśli więc nie wiesz, która odmiana rośnie na Twojej działce a chcesz ją przyciąć, niech to będzie takie ciecie, żeby wszystkie pędy zostały przycięte równo co najwyżej metr – półtora nad ziemią, a samo cięcie ma mieć miejsce 1  cm nad nabrzmiałymi pączkami. Takie cięcia należy wykonywać od połowy lutego do końca marca.

Gdy mamy odmiany należące do grupy Wielkokwiatowych Późno Kwitnących i Viticella, wówczas przycina się je silnie jakieś 20 do 50 cm nas ziemią, musi pozostać kilka par nabrzmiałych pąków. Tak samo przycina się silnie rozkrzewiające się klematisy z grupy Tangutica, gdy nadmiernie się rozrosną. W tym wypadku cięć również dokonuje się w lutym i marcu.

Powojnik ‘Arabella’

Powojnik ‘Arabella’, autor: Leonora Enking from West Sussex, CC BY-SA 2.0, commons.wikimedia.org

Jednak większość odmian wielkokwiatowych, które należą do Grupy Wielkokwiatowych Wcześnie Kwitnących nie powinno się zbyt drastycznie przycinać. Powód jest taki, że odmiany wczesne kwitną najpierw na pędach zeszłorocznych, a dopiero powtórne kwitnienie ma miejsca na pędach tegorocznych. Więc drastyczne cięcia wczesnowiosenne sprawią, że pozbawimy się przyjemności podziwiania wielu kwiatów. Cięcia tego rodzaju Klematisów powinny kończyć się na wysokości 1 -1,5 metra nad ziemią.

Mamy jeszcze jedną grupę klematisów, to powojniki bylinowe. Odmian jest sporo, a te najpopularniejsze należą do grup Texensis, Integrifolia oraz Heracleifolia. Te odmiany powinny być przycinane bardzo radykalnie. Pędy powinny mieć co najwyżej 1 do 5 cm. Cięcia sanitarne obumarłych pędów powinny zostać ścięte przy samej ziemi.

Powojników z grupy Montana Atragene się nie przycina! Mogą to być cięcia sanitarne, a jeśli koniecznie musimy skrócić rośliny, to pęd główny musi pozostać co najmniej metrowej długości.

Odmiany powojników

Jak już wspominaliśmy, odmian powojników całe mnóstwo, a jedne piękniejsze od drugich. Poniżej kilka z nich, wartych uwagi:

Powojnik ‘Nelly Moser’

Klematis ‘Nelly Moser’ (Clematis ‘Nelly Moser’) to atrakcyjna, francuska, silnie pnąca roślina, osiągająca 2-3 metry wysokości. Odmiana wcześnie kwitnąca powojnika wielkokwiatowego z rodziny jaskrowatych. Powojnik ‘Nelly Moser’ kwitnie obficie od maja do czerwca na starych pędach i umiarkowanie od lipca do września na pędach tegorocznych. Odmiana ‘Nelly Moser’ przyciąga uwagę swoimi dwubarwnymi, jasnymi kwiatami w kolorze różowo-liliowym, z intensywnie różowym paskiem w środku działek i czerwonymi pylnikami. Clematis ‘Nelly Moser’ pięknie wygląda wspinając się po pergolach, ogrodzeniach, altanach i kratach. Nadaje się również do uprawy pojemnikowej.

Uprawa Powojnika ‘Nelly Moser’

Powojnik ‘Nelly Moser’ doskonale rośnie na glebie żyznej, umiarkowanie wilgotnej, próchniczej i przepuszczalnej. Stanowisko rośliny powinno być niezbyt nasłonecznione. Najlepiej czuje się w miejscach półcienistych. Powojnik ‘Nelly Moser’ w okresie wegetacji potrzebuje systematycznego nawadniania, w kwietniu należy zasilić roślinę nawozem wieloskładnikowym lub mieszanką do powojników. Odmiana ‘Nelly Moser’ nie wymaga silnego cięcia, jedynie późną jesienią lub wczesną wiosną usuwamy uszkodzone lub martwe gałązki. ‘Nelly Moser’ jest odporny na niskie temperatury, jednak warto zabezpieczyć roślinę na zimę, usypując kopczyk z kory lub ziemi.

Powojnik ‘Nelly Moser’

Powojnik ‘Nelly Moser’, autor: Peter Stevens, CC BY 2.0, commons.wikimedia.org

Powojnik ‘Arabella’

Powojnik ‘Arabella’ (Clematis ‘Arabella’) to jeden z najciekawszych powojników bylinowych. Doskonały jako roślina okrywowa lub tarasowa. Odmiana ‘Arabella’ należy do rodziny jaskrowatych, dorasta do 1,5-2 metrów wysokości. ‘Arabella’ kwitnie długo i obficie od czerwca do października, ozdabiając się w masę niebiesko-fioletowych kwiatów rozjaśnionych białymi pręcikami. Pędy powojnika bez podpórek szeroko pokrywają powierzchnię ziemi, przeplatając się z innymi roślinami. ‘Arabella’ może być uprawiany w pojemnikach na tarasach i balkonach, w ogrodach przydomowych, przy altanach i pergolach.

Uprawa Powojnika ‘Arabella’

Clematis ‘Arabella’ preferuje gleby przepuszczalne, żyzne i wilgotne, uwielbia miejsca ciepłe, słoneczne lub półcieniste, osłonięte przed wiatrem. Odmiana ‘Arabella’ powinna być posadzona między marcem a październikiem, od kwietnia rozpoczynamy jej nawożenie. Roślina w okresie wegetacji potrzebuje intensywnego nawadniania. Wiosną wykonujemy zabieg cięcia, wycinamy wszystkie obumarłe pędy i podcinamy też pędy żywe, zwiększy to przyrost i wzmocni pnącze. ‘Arabella’ wytrzyma niskie temperatury, jednak dla bezpieczeństwa możemy okryć roślinę kopczykiem z ziemi lub liści.

Powojnik ‘Arabella’

Powojnik ‘Arabella’, autor: Wilrooij, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org

Fot. główna: Clematis 'Angelique’ i 'Tekla’, autor: Lythlady, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org

Przeczytaj także

Dodaj komentarz