Mączniak prawdziwy to grupa chorób grzybowych dotykających wiele roślin ozdobnych, warzyw i owoców, a czasami także i chwastów – pojawia się na nawłoci i babce lancetowatej. Jego charakterystycznym objawem jest nalot przypominający mąkę, który pojawia się po obu stronach blaszki liści rośliny. W wyniku pojawienia się mączniaka prawdziwego rośliny zaczynają usychać, a w konsekwencji całkowicie zamierać, gdyż liście ich tracą możliwość przeprowadzania procesu fotosyntezy i skutecznie odprowadzać wodę.
Biały nalot na liściach: co to jest?
Mączniak prawdziwy jest chorobą, która dla rozwoju potrzebuje wilgotnego środowiska i umiarkowanych temperatur. Pokrywa on liście, kwiaty, pąki, a nawet owoce roślin – chętnie atakuje kwiaty ozdobne takie jak petunie, begonie czy róże. Nierzadko spotkać można go na winoroślach, agreście oraz wielu warzywach – dyni, pomidorach, pietruszce, ogórkach oraz owocach jak truskawki, jabłonie i grusze.
Jego objawy obejmują między innymi charakterystyczny, biały nalot, jednak jego obecność można rozpoznać również poprzez widoczne, czarne punkciki, które są zarodnikami grzyba. Są one niezwykle uciążliwe, gdyż szybko się rozprzestrzeniają zarażając kolejne części rośliny oraz sąsiadujące uprawy. Mączniak prawdziwy najczęściej pojawia się końcem lata i początkiem jesieni, gdyż warunki dla jego rozwoju są wówczas idealne – temperatury za dnia wynoszą od 18°C do 24°C, nocą znacznie spadając.
Głównym objawem mączniaka prawdziwego jest mączysty, biały nalot po obu stronach liści, jednak wcześniej zaobserwować można małe żółknące plamki, które z czasem rozprzestrzeniają się po całej powierzchni liści, łodyg, kwiatów i owoców. Rośliny usychając stopniowo żółkną, później brązowieją, a finalnie zamierają, dlatego zaatakowane przez grzyba odmiany jadalne nie nadają się do spożycia, obróbki czy przechowywania.
Mączniak prawdziwy, źródło: depositphotos.com
Miesiące występowania i okresy wykonania zabiegów przeciw mączniakowi
Mączniak pojawia się na roślinach w okolicy maja i pozostaje na nich aż do końca października. Wykonywanie zabiegów profilaktycznych najlepiej zaplanować na czas od maja do końca czerwca – to pozwoli wstrzymać jego rozwój i uniknąć porażenia całych roślin. Zabiegi zwalczające należy z kolei prowadzić od czerwca, kontynuując opryski do końca września.
Co robi mączniak prawdziwy
Mączniak prawdziwy to patogen, który poraża wszystkie części roślin – zarówno łodygi, liście, jak i kwiaty czy owoce. Szczególnie uwydatnia się na liściach. Tworząc na powierzchni roślin mączną pokrywę, buduje skupiska grzybni i zarodników. Początkowo łatwo jest go usunąć, jednak szybko się rozwija, pokrywając nawet całe rośliny, które z czasem brunatnieją, ich liście zwijają się i opadają, łodygi zamierają, a pąki przestają się rozwijać. Deformacje i opadanie części rośliny, przebarwienia – działanie mączniaka niezwykle intensywnie i niekorzystnie wpływa na wzrost rośliny i jej atrakcyjność.
Jakie rośliny najczęściej atakują mączniaki
Mączniaki niezwykle często atakują kwiaty ozdobne – szczególnie róże, petunie, begonie, astry, cynie, dalie, jaskry, fiołki, floksy, łubiny, ostróżki, rudbekie, tawułki, zawilce lub złocenie. Nierzadko pojawiają się na roślinach użytkowych, w tym warzywach jak dynie, pomidory, pietruszki czy ogórki oraz owocach: truskawkach, jabłoniach czy gruszach. Wśród roślin podatnych na mączniaka znajdziemy agrest, azalie, berberysy, brzoskwinie, derenie, hortensje, mahonie, porzeczki, a nawet chwasty.
Zwalczanie mączniaka prawdziwego
Mączniak prawdziwy to choroba, której lepiej zapobiegać niż leczyć. Jeżeli nasze rośliny zaczynają słabnąć, ich liście żółkną, należy działać natychmiastowo. Zwalczanie patogenu można przeprowadzić stosując środki ochrony roślin z siarką i miedzią. Pierwsze zabiegi najlepiej przeprowadzić z wykorzystaniem ekologicznych oprysków. Pomocne mogą okazać się profilaktyczne opryski z gnojówki z pokrzywy (można dostać również gotowe preparaty w sklepie ogrodniczym), które będą doskonałe dla roślin ozdobnych, drzew owocowych, warzyw i winorośli. Ciekawym wsparciem okazać się może również ekstrakt z grejpfruta doskonały dla ziół, warzyw i w ochronie roślin doniczkowych.
Środki ochrony roślin dopasować należy do rodzaju roślin, na których pojawią się objawy chorobowe. Każda roślina jest atakowana przez inne odmiany mączniaka prawdziwego, stąd dla uniknięcia rozwoju choroby na warzywach, kwiatach czy roślinach owocowych, konieczne jest wykorzystanie innych preparatów.
Jak zwalczać mączniaka prawdziwego – produkty zwalczające mączniaka
W chwili, gdy zauważymy pierwsze objawy mączniaka prawdziwego musimy działać bez zbędnej zwłoki – zanim ten rozniesie się po całej roślinie i zaatakuje sąsiednie. Opryski warto wykonywać różnymi preparatami, gdyż patogen ten potrafi uodpornić się na działanie jednej substancji. Wśród produktów, które warto rozważyć wymienić możemy Amistarem 250 SC lub Discusem 500 WG, jak również Nimrod 250 EC, Score 250 EC, Topsin M 500 SC bądź Kendo 50 EW.
Odmiany roślin odporne na mączniaka prawdziwego
Z roku na rok w świecie ogrodniczym przybywa odmian roślin, które są częściowo lub całkowicie odporne na ataki chorób grzybowych – w tym mączniaka prawdziwego. Wśród nich wymienić możemy niektóre odmiany sałat, szpinaku, jak i róż ogrodowych. Mniejszą podatność na ataki mączniaka wykazują także niektóre byliny: floksy, pysznogłówki czy astry. Poszukując odmian do ogrodu warto stawiać na rośliny z nasion mieszańcowych F1, które są nieco droższe, ale gwarantują wyższą odporność na choroby i szkodniki.
Zapobieganie mączniakowi prawdziwemu
Niestety zastosowanie chemicznych środków nie zawsze zapewnia nam pełną ochronę przed mączniakiem prawdziwym w kolejnych sezonach. Należy on bowiem do wyjątkowo uciążliwych i chętnie powracających patogenów. Kluczowa jest właściwa pielęgnacja roślin oraz dbanie o stosowanie się do zaleceń producentów środków ochrony roślin.
Zapobiegawczo, przed wystąpieniem mączniaka prawdziwego możemy:
- wybierać do uprawy rośliny wykazujące odporność na patogen;
- stosować nawozy z krzemem i wapniem, które wzmacniają rośliny przed atakami grzyba;
- unikać nadmiaru nawozów azotowych sprzyjających mączniakowi prawdziwemu;
- dokładnie wietrzyć uprawy pod osłonami i w szklarniach;
- przycinać drzewa owocowe z początkiem sezonu;
- usuwać i niszczyć poprzez spalenie zainfekowane rośliny, jak również porażone części roślin;
- stosować profilaktyczne opryski ekologiczne.
Co atakuje mączniak prawdziwy, a co mączniak rzekomy
Mączniak prawdziwy i rzekomy to istna plaga ogrodów i upraw. Ten pierwszy najczęściej atakuje drzewa, krzewy, byliny, kwiaty jednoroczne i dwuletnie, jak również liczne warzywa. Z kolei mączniak rzekomy występuje nieco rzadziej, ale najczęściej spotkać go można na bylinach, kwiatach jednorocznych i dwuletnich, jak również na wielu odmianach warzyw.
Fot. główna: depositphotoc.com
