Sałata lodowa vel sałata krucha (Lactuca sativa var. capitata) | |
| Wysokość | 30-150 cm |
| Kwitnienie | – |
| Stanowisko | słoneczne, półcień |
| Wilgotność gleby | stale wilgotna |
| Ozdobność | – |
| Pokrój | kulisty, zwarty |
Sałata lodowa vel sałata krucha (Lactuca sativa var. capitata) jest warzywem liściowym, jedną z najpopularniejszych sałat uprawianych w Polsce, należących do gatunku sałata siewna. Wywodzi się ona z rejonów Morza Śródziemnego, a jej nazwa nawiązuje do jej niezwykle kruchych i delikatnych listków. Jest lekka, niskokaloryczna, soczysta – wręcz idealna do sałat, kanapek itp. przekąsek.
Sałata krucha w pigułce
- Sałata lodowa (Lactuca sativa var. capitata) jest popularnym warzywem liściowym, pochodzącym z rejonów Morza Śródziemnego, cenionym za swoje kruche i delikatne listki
- Jest źródłem witamin (A, D, E, B9) i minerałów (żelazo, magnez, potas, wapń, cynk), wspomaga trawienie, hamuje starzenie, wzmacnia układ nerwowy
- Preferuje chłodniejszy klimat, kiełkuje w 4 °C, najlepiej rośnie w temperaturze 12-14 °C, jest odporna na przymrozki
- Uprawa zalecana jest przez rozsadę w jasnym i ciepłym pomieszczeniu, z odpowiednim nawadnianiem i optymalną temperaturą
- Sałata lodowa wymaga pielęgnacji, w tym odpowiedniej wilgotności, spulchniania, odchwaszczania oraz ochrony przed szkodnikami
- Istnieje wiele odmian sałaty lodowej, różniących się terminami dojrzewania, odpornością na choroby oraz cechami morfologicznymi
Sałata lodowa – sałata krucha, autor: Lebensmittelfotos pixabay.com
Sałata krucha jest cennym źródłem wielu składników mineralnych i witamin. Wśród nich na uwagę zasługują witamina A, D, E, B9, beta-karoten, żelazo, magnez, potas, wapń i cynk. Spożywanie sałaty lodowej wspomaga trawienie, hamuje procesy starzenia, a także wzmacnia nasz układ nerwowy. Można ją przechowywać w lodówce, gdzie przez długi czas zachowuje świeżość i smak.
Sałata lodowa – uprawa
Sałata krucha to odmiana, która ceni chłodniejszy klimat, dlatego kiełkuje już w 4 °C, a najlepiej wzrasta w temperaturze od 12 do 14 °C. Dobrze rozwinięte główki sałaty lodowej znoszą nawet przymrozki. Jeśli jednak niskie temperatury utrzymują się dłuższy czas, główki mogą ulec deformacjom.
Idealne podłoże pod sałatę jest lekkie, żyzne i umiarkowanie wilgotne. Nie zaleca się uprawy na zbyt suchym podłożu, niemniej nie należy również przesadzać z podlewaniem – zbyt dużo wody powoduje żółknięcie i gnicie liści, gnije również korzeń. Warunki te nie odbiegają od tych, których potrzebują wszystkie inne rodzaje sałat, o których przeczytasz tutaj:
Najczęstszym sposobem uprawy sałaty lodowej jest wykorzystanie rozsady, ale można ją siać również wprost do gruntu. Jeśli jednak będziemy wysiewali nasiona do gruntu, trzeba liczyć się z tym, że nie wszystkie nasiona wzejdą, główki będą nierówne i często mało zwarte. Lepiej więc postawić na rozsadę.
Rozsadę produkuje się w jasnym i ciepłym pomieszczeniu, gdyż tylko dostęp do światła pozwala roślinkom wykiełkować. Nie należy również zapominać o solidnym zasileniu ich wodą, ale nie przelaniu. Gdy sałata krucha wypuści pierwsze listki należy przepikować sadzonki do niewielkich doniczek dopełnionych substratem torfowym. W okresie intensywnego wzrostu należy zadbać o temperaturę min. 12 °C za dnia i 4 °C w nocy, co zapobiegnie zahamowaniu rozwoju. Przed zasadzeniem roślin w miejsce docelowe zaleca się przeniesienie ich pod tunel, który zapobiegnie przemarznięciu sadzonek w okresie zimnych nocy. Do gruntu można przenieść sadzonki na przełomie marca i kwietnia, sadząc je w rozstawie ok 30 cm.
Sałata lodowa – sałata krucha – nasiona, autor Forest & Kim Starr, CC BY 3.0, commons.wikimedia.org
Produkcja rozsady trwa od 35 do 55 dni. Odmiany wczesne można wysiać do pojemników już w lutym (0,5 cm głębokości). Po zroszeniu dobrze jest całość przykryć folią spożywczą. Potem oczywiści sałatę pikujemy, a następnie sadzimy pod osłonami lub w gruncie (dobrze jest przykryć agrowłókniną) na przełomie marca i kwietnia.
By cieszyć się sałatą kruchą latem i jesienią nasiona na rozsadę wysiewa się na przełomie marca i kwietnia. Jeśli sałata krucha ma być poplonem, sieje się ją od połowy do końca lipca. Rozsada na zbiór letni będzie gotowa po 30-35 dniach.
Można sadzić sałatę lodową jako przedplon, poplon lub jednocześnie z innymi warzywami.
Pielęgnacja sałaty lodowej
W pielęgnacji należy zadbać o odpowiednią wilgotność podłoża, co pomoże uzyskać smaczne listki bez goryczy. Dobrze również pamiętać o spulchnianiu i odchwaszczaniu podłoża oraz usuwaniu szkodników np. ślimaków. Wokół sałat można rozsypać mączkę bazaltową, która ślimaki skutecznie odstraszy. Zbiór sałaty lodowej najlepiej przeprowadzać w godzinach porannych. Rośliny pod osłonami należy również wietrzyć i zapewnić im optymalną wilgotność powietrza.
Sałata lodowa – sałata krucha – uprawa, autor: karczmarz56/pixabay.com
Sałata daje wyższe plony, gdy uprawa jest nawożona. Oczywiście powinien być to nawóz naturalny. Na początkowym etapie rozwoju w gruncie może to być gnojówka z pokrzywy, później sprawdzi się choćby Biohumus.
Odmiany sałaty lodowej
Dostępnych jest sporo odmian sałaty kruchej. Można wybrać wczesne, średnio wczesne, średnio późne albo późne. Dobrze jest zwrócić uwagę na ich odporność na choroby i wybierać oczywiście te najbardziej odporne. Sałaty lodowe różnią się od siebie zwartością główki, kolorem, wielkością oraz kształtem. Wśród najpopularniejszych wyróżnić można:
- sałata krucha 'Bakata’
- sałata lodowa 'Kwiryna’
- sałata lodowa 'Carmina’
- sałata lodowa 'Olimp’
- sałata lodowa 'Goplana’
- sałata lodowa 'Kinga’
- sałata krucha 'Królowa Lata’
- sałata lodowa 'Grenada Ożarowska’
- sałata lodowa 'Juleczka’
- sałata lodowa 'Ludwina’
- sałata lodowa 'Loredo’
- sałata krucha’Olimp’
Oprócz sałaty lodowej warto mieć w ogrodzie różne inne rodzaje sałaty, a rodzajów tych jest całkiem sporo: sałata masłowa, sałata rzymska, sałata dębolistna, sałata radicchio, roszponka, rukola, sałata Lollo.
O wszystkich rodzajach sałat przeczytacie tutaj:
Sałata lodowa – sałata krucha, autor: Pezibear/pixabay.com
Sałata krucha – Podsumowanie
Sałata lodowa, ceniona za swoje kruche i delikatne listki, jest popularnym warzywem liściowym, bogatym w witaminy i minerały. Jej uprawa najlepiej sprawdza się w chłodniejszym klimacie, wymaga odpowiedniej pielęgnacji i ochrony przed szkodnikami. Istnieje wiele odmian sałaty lodowej, które różnią się właściwościami i wymaganiami uprawowymi, co pozwala na dostosowanie ich do indywidualnych preferencji ogrodnika.
Jakie są korzyści ze spożywania sałaty lodowej?
Sałata lodowa jest źródłem cennych witamin (A, D, E, B9) i minerałów (żelazo, magnez, potas, wapń, cynk), wspiera trawienie, hamuje procesy starzenia i wzmacnia układ nerwowy.
Bibliografia:
- E. Capecka, E. Kunicki, Działkowiec, Salata krucha odpowiednia do uprawy latem, 06/1999, s. 41
- K. Felczak, Hasło Ogrodnicze, Krucha w „pigułce”, 01/2015, s.63-65
- M. Bartczak, Hasło Ogrodnicze, Maslowa, krucha i inne, 09/2008, s. 124-126
Fot. główna: Rasbak, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org
