Chloroza liści to zmiana ich wybarwienia, będąca albo skutkiem choroby, albo niedoboru składników pokarmowych albo nadmiaru jakiegoś pierwiastka. Zaburzona zostaje wówczas produkcja chlorofilu w liściach, a to skutkuje ich stopniowym żółknięciem. Jeśli nie zostaną wdrożone środki zaradcze, roślina, począwszy od liści, powoli zamiera.
Objawy chlorozy liści
Objawy chlorozy liści mogą się nieco między sobą różnić, a to ze względu na przyczynę jej pojawienia się oraz czas trwania. Początkowo bowiem liście tracą swą intensywnie zieloną barwę blednąc miejscami między nerwami. Jednak in dłużej roślina pozostanie w stanie chlorozy tym mocniej przestrzeń między nerami jaśnieje przechodząc w barwę żółtą, a czasami nawet aż bielejąc. W końcu i same nerwy tracą zielony kolor a liście zaczynają zasychać. Dotknięte chlorozą rośliny mogą karłowacieć, nie tworzyć kwiatów ani owoców lub je tracić. Chlorotyczne liście są bardzo podatne po oparzenia słoneczne. Konsekwencją pozostawienia takiej rośliny bez pomocy będzie jej zamarcie.
Najczęstszą przyczyną chlorozy jest brak żelaza oraz cynku i manganu. Jak odróżnić te niedobory po objawach? Trzeba zacząć od stwierdzenia, które liście jako pierwsze stały się chlorotyczne. Otóż chloroza żelaza pojawia się najpierw na liściach młodych uwidaczniając się początkowo na ich końcach i stopniowo uwidacznia się a coraz starszych, natomiast ta spowodowana niedoborami cynku lub manganu zaczyna swój rozwój od liści starszych, znajdujących się wewnątrz korony i stopniowo objawy przenoszą się na te młodsze.
Chloroza liści – przyczyny
Chloroza liści staje się poważną przypadłością, jeśli jej przyczyny nie zostaną szybko zdefiniowane i nie nastąpi ich eliminacja, grozi to powolnym zamieraniem całej rośliny. A przyczyny mogą być bardzo różne i czasami trudno stwierdzić czy jest to choroba, brak czy nadmiar pierwiastków.
Ale pierwszą przyczyną, którą należy sprawdzić jest wysokość pH podłoża. Jeśli jest wysokie, czyli gleba jest mocno zasadowa składniki odżywcze stają się dla rośliny niedostępne.
Najczęstszą przyczyną chlorozy liści jest ta nieinfekcyjna, której powodem są braki żelaza, manganu i cynku, dużo rzadziej natomiast magnezu, potasu albo azotu.
Brak żelaza jest przyczyną najczęstszą, a to dlatego, że jest niezbędne dla enzymów zarządzających metabolizmem roślin i ich oddychaniem. Dlatego im bardziej zasadowe podłoże tym trudniej jest roślinom pobierać żelazo, większość ich bowiem jest zdolna absorbować ten pierwiastek tylko jako wolny jon (F++), gdy pH gleby mieści się w przedziale od 5,0 do 6,5. Wyższe pH powoduje, że żelazo coraz słabiej się rozpuszcza.
Ale również nadmiar wapnia w glebie skutkuje blaknięciem blaszki liściowej i stopniowym jej żółknięciem, chlorozą właśnie. Jaśnienie i żółknięcie liści może być również spowodowane skumulowaniem się w roślinie nadmiernej ilości fosforanów. Tyle przyczyny nieinfekcyjne.
Ale również infekcje wywołane przez patogeny chorobotwórcze mogą skutkować pojawieniem się chlorozy. Głównymi jej sprawcami są wirusy i lęgniowce.
Przyczyn chlorozy liści jak widać jest kilka, natomiast efekt zawsze jest ten sam – roślina traci zdolność do przeprowadzania fotosyntezy, a to skutkuje powolnym jej zamieraniem. Chlorofil bowiem, który sprawia, że liście są soczyście zielone przekształcając światło słoneczne w energię niezbędną roślinie, zaczyna zanikać. Zakłócony zostaje proces fotosyntezy i przemiany materii. Przypadłość ta może dotknąć każdą roślinę.
Zapobieganie i zwalczanie chlorozy liści
Gdy zabierzemy się za zwalczanie chlorozy liści trzeba liczyć się z tym, że efekty nie będą natychmiastowe, jest to bowiem, w zależności od przyczyny powstawania chloroz, proces długotrwały. Najszybciej można sobie poradzić z chlorozami spowodowanymi przez patogeny chorobotwórcze, bowiem często wystarczają dwa opryski by chorobę opanować.
Natomiast w przypadku chlorozy wynikającej ze zbyt zasadowego podłoża na efekty zakwaszania gleby trzeba zaczekać, zwłaszcza, gdy zastosujemy metody ekologiczne albo domowe sposoby zakwaszenia ziemi. Nieco krócej trwa proces zakwaszania jeśli zastosuje się preparaty mineralne.
Warto również przeprowadzić analizę gleby w laboratorium, co pozwoli jednoznacznie określić jaka jest zasobność podłoża w składniki pokarmowe. Zastosowanie nawozów dolistnych, bogatych w żelazo również pomoże w pozbyciu się chlorozy, ale na czas jakiś. Jeśli nie zostanie zlikwidowana przyczyna, to preparaty dolistne nie załatwią problemu.
Chlorozie sprzyja również zbite, zachwaszczone podłoże, warto więc je rozluźnić, dobrze zdrenować i pozbyć się chwastów. Ważne jest również ściółkowanie podłoża, najlepiej sprawdzi się do tego celu kompost, kora sosnowa, kwaśny torf.
Fot. główna: Dacnoh, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org
