Strona Główna PielęgnacjaOchrona Roślin Ściółkowanie – czym można ściółkować podłoże

Ściółkowanie – czym można ściółkować podłoże

autor Ogarnij Ogród

Ściółkowanie to rozwiązanie niezwykle popularne w ogrodach. Zabieg ten jest prosty w przeprowadzeniu, a przy tym jest niezwykłym ułatwieniem prac ogrodowych. Ma on także wiele innych zalet, dlatego warto wiedzieć jak wykorzystać ściółkowanie i osiągnąć najlepsze rezultaty. Czym jest ściółkowanie i jakie jego rodzaje warto wykorzystać?

Co to jest ściółkowanie

Ściółkowanie jest zabiegiem, podczas którego podłoże pod roślinami w ogrodzie pokrywane jest materiałem o określonych właściwościach. Jego zadaniem jest ochrona roślin przed zmiennymi temperaturami, a przy tym pomaga uzyskać lepsze warunki ich rozwoju oraz utrzymuje wilgotność gleby, która z jego pomocą nie pokrywa się suchą, twardą skorupą. Ściółkowanie pomaga uzyskać optymalne ciepłotę i poziom wilgoci podłoża. Ściółki naturalne rozkładają się i użyźniają tym samym glebę.  Warto pamiętać, że dzięki ściółkowaniu możliwe jest także zwiększenie plonowania roślin uprawnych. 

Rodzaje ściółek – jak można ściółkować

Wśród opcji w zakresie ściółkowania wymienić możemy rozwiązania ekologiczne oraz syntetyczne. Najpopularniejszymi materiałami przeznaczanymi do ściółkowania są trociny, słoma, kora sosnowa, kompost, naturalne maty, żwir, agrowłóknina czy skoszona trawa. Mniej popularnymi materiałami dobrymi do ściółkowania są również węgiel, łuski kakaowe czy szyszki, ale i kruszona cegła, dachówki, szkło otoczkowane lub kruszone. Co do zasady, ściółkować można prawie wszystkim.

Ściółkowanie słomą

Ściółkowanie słomą, źródło: depositphotos.com

Aby ściółka spełniła swoje zadanie musi zostać prawidłowo rozłożona np. folię trzeba rozłożyć równomiernie i dobrze ją naciągnąć, ściółki organiczne powinny mieć od 5-10 cm grubości, ale w ściółkowaniu drzew należy uważać na zasypanie pnia drzewa, co pozwoli zapobiec wystąpieniu chorób grzybowych. 

Czym ściółkować glebę w ogrodzie naturalnie

Ściółki organiczne to szeroki wachlarz możliwości dla ogrodnika, są naturalne, oferują wiele zalet, a przy tym są łatwo dostępne. Wśród nich wymienić możemy między innymi rozwiązania jak:

  • Ściółka żywa 

Jest to szczególny rodzaj ściółkowania, gdyż polega na współrzędnej uprawie rośliny okrywowej. Najczęściej spotykana w uprawie sadowniczej i warzywnej. Wykorzystywane są w niej  nisko rosnące wsiewki, które wykazywać muszą małą konkurencyjność w stosunku do rośliny, którą uprawiamy, mieć krótki okres wschodów, ale i zdolność do szybkiego i precyzyjnego pokrywania podłoża. Ważne jest także to, aby miały one niewielkie wymagania wodne i pokarmowe, a przy tym dobrze znosiły zacienienie. Podstawową zaletą tego rodzaju ściółkowanie zapewnia ochronę biologiczną oraz redukcję szkodników w uprawach np. kapusty, papryki czy pomidorów. Idealne dla stworzenia żywej ściółki będą rośliny takie jak biała koniczyna (koniczyna będzie również wiązała azot z powietrza i dostarczała do podłoża) czy życica trwała. Wykorzystane w żywej ściółce rośliny miododajne są nieocenione w sadownictwie. 

Ściółkowanie korą sosnową

Ściółkowanie korą sosnową, źródło depositphotos.com

  • Skoszona trawa i pokrzywy

Jako ściółka wykorzystana może zostać skoszona trawa, która zdaje egzamin szczególnie w sadach i na rabatach warzywnych. Jej zaletą jest to, że poza okryciem podłoża, wspaniale je nawozi. Warto jednak pamiętać, że nie należy w mulczowaniu wykorzystywać zachwaszczonego trawnika, gdy trawy i chwasty wytworzyły już nasiona, gdyż może stać się to przyczyną wtórnego zachwaszczenia podłoża. Ściółkowanie pokrzywami z kolei, dodaje do ściółki licznych związków mineralnych, a przy okazji jest pomocne w walce ze szkodnikami i w zapobieganiu chorobom grzybowym. Ściółkowanie pokrzywą pozwala wykorzystać jej walory podobnie jak ma to miejsce przy stosowaniu gnojówki z pokrzywy

  • Kora drzewna

Doskonałym wyborem w ściółkowaniu roślin preferujących kwaśne podłoża, jak rośliny wrzosowate czy krzewy iglaste jest kora sosnowa lub świerkowa. Dla tych, które preferują odczyn zasadowy najlepszym wyborem będzie z kolei kora bukowa. Korę z drew iglastych można jednak lekko odkwasić wykorzystując nawóz wapniowy. Kora prezentuje się niezwykle estetycznie, ale aby zachować jej walory wizualne na dłużej można zastosować pod nią podkład z ciemnej agrowłókniny, która odizoluje ją od podłoża.

Warto przy tym pamiętać, aby stosowana w ściółkowaniu kora była wcześniej przekompostowana, gdyż świeża obfituje w liczne związki toksyczne, które mogą niekorzystnie wpływać na wzrost i rozwój roślin. Rozwiązanie to znajduje zastosowanie w ogrodzie, ale i w uprawie w donicach. Korę do ściółkowania można przy tym mieszać z szyszkami i zrębkami.

Ściółkowanie trawą

Ściółkowanie trawą, źródło: depositphotos.com

  • Igliwie i liście

W ściółkowaniu roślin iglastych i wrzosowatych zamiennie z korą można wykorzystać igliwie. Liście z kolei będą doskonałym uzupełnieniem mulczu, czyli podczas ściółkowania trawą. Niestety druga z opcji nie prezentuje się zbyt estetycznie na podłożu, stąd wykorzystywana jest rzadziej. 

  • Słoma

Słoma to doskonała ściółka dla uprawy truskawek, malin ale i wielu warzyw w tym bakłażanów, cukinii, dyni, kapusty, ogórków, papryki czy pomidorów. Chroni podłoże przez utratą wilgoci, a przy tym przeciwdziała rozwojowi chwastów i chorób grzybowych. Słoma przeznaczona na ściółkę najczęściej pochodzi ze zbóż takich jak pszenica, żyto, jęczmień, owies oraz ich mieszanek, oraz źdźbeł traw ozdobnych.

Ściółka ze słomy należy do średnio trwałych – na ogół wystarcza na około 6 miesięcy, a jej niewielką wada jest również to, że niedokładnie wymłócone zboża mogą rozsiewać nasiona wśród warzyw. Jest to jednak rozwiązanie należące do najpopularniejszych, gdyż poza powyższymi atutami jest niedrogie, a dodatkowo wzbogaca podłoże w składniki organiczne oraz poprawia warstwę próchniczą gleby. 

  • Trociny lub zrębki

Zrębki oraz trociny wykorzystane jako świeże, doskonale sprawdzają się w ściółkowaniu rabat. Różne ich kolory mogą przy tym pełnić funkcję dekoracyjną. W ściółkowaniu trocinami i zrębkami wykorzystujemy zrębki i trociny z drzew iglastych i liściastych, można wykonać je samodzielnie z gałęzi ściętych wiosną lub zakupić gotowe mieszanki w sklepie. Samodzielnie wykonana ściółka wymaga leżakowania, czyli przekompostowania przez 3-4 miesiące. Jej trwałość jest stosunkowo długa, bowiem wystarcza ona na okres nawet do 4 lat. Można ją przy tym mieszać z korą i szyszkami. 

Ściółkowanie zrębkami

Ściółkowanie zrębkami, źródło: depositphotos.com

  • Kamyki, żwir i grys

Kamyki jak i żwir czy grys to świetna ściółka dla ogrodów utrzymanych w stylu japońskim, ale i do rabat z krzewami oraz drzewami ozdobnymi, sprawdza się także na ścieżkach oraz obrzeżach. Dostępne są one w różnych formach i o licznych barwach, stąd tworzą estetyczny i piękny ogród. Niestety utrzymanie ściółki kamiennej ma pewne wady – jest ona trudna w zachowaniu czystości, gdyż wymaga regularnego usuwania opadłych liści, kwiatów itp. kamyki wymagają przy tym mycia od czasu do czasu.

Aby ułatwić sobie pielęgnację ściółki, pod warstwę kamyków warto położyć agrowłókninę, która przepuszcza wodę oraz nawozy, a pozwala utrzymać kamienie w czystości. Kamienie same w sobie posiadają liczne walory np. regulują odczyn gleby – granit i kwarc zakwaszają, a dolomity, marmur czy wapień tworzą odczyn zasadowy. Ściółka z kamieni jest przy tym najtrwalszą z możliwości. 

  • Szyszki

Doskonałe ściółkowanie iglaków gwarantują szyszki. Będą one nieocenione dla jodeł, sosen, świerków czy modrzewi. Dzięki zamykaniu i otwieraniu łusek, szyszki utrzymują się bardzo długo, a przy tym chronią glebę przez wysychaniem. Warto również wspomnieć o ich walorach estetycznych. Jako ściółkę wykorzystać możemy szyszki modrzewi, sosen, jak również większe szyszki jodły lub świerku – nie trzeba ich przy tym kompostować przed użyciem. Można je również mieszać, w tym także z korą, zrębkami lub torfem. Ściółka tego rodzaju może służyć do 5 lat. 

  • Torf 

Torf powstały z obumarłych szczątków roślinnych w zależności od stopnia rozkładu oraz wieku przybiera różny odcień. Jest doskonałym wzbogaceniem podłoża, a nierzadko stanowi podstawę do rozsady. Jako ściółka doskonale sprawdza się celem poprawy struktury podłoża oraz w utrzymaniu odpowiedniej wilgotności. Najlepiej sprawdza się w ściółkowaniu roślin kwasolubnych, gdyż jego odczyn pH wynosi 3,5-4. Ściółkowanie torfem świetnie wpływa na borówki amerykańskie, hortensje, wrzosy, różaneczniki czy żurawinę. Nie należy jednak do ściółek trwałych, gdyż rozkłada się po kilku miesiącach zasilając ziemię w dobroczynną próchnicę. 

  • Owcza wełna

Naturalną ściółką jest również ściółka z runa owczego. Maty o grubości do 2 cm można z powodzeniem dopasować do grządek warzywnych lub rabat kwiatowych czy pod krzaczki truskawek. Wełniana ściółka po oczyszczeniu, może zostać wykorzystana zimą jako okrycie drzewek owocowych itp., a w zależności od intensywności eksploatacji może posłużyć nawet kilka sezonów. 

  • Chipsy kokosowe i maty

Ciekawą alternatywą ściółki są dekoracyjne chipsy kokosowe, ale i specjalne maty z juty, bambusa lub sizalu. Prezentują się w ogrodzie bardzo atrakcyjnie, a przy tym zapewniają roślinom pełen wachlarz substancji odżywczych, a po rozłożeniu się wzbogacają ziemię w próchnicę

Ściółki nie tylko naturalne

Poza naturalnymi metodami ściółkowania, w praktyce ciekawym rozwiązaniem są opcje nieorganiczne. Wśród nich na uwagę zasługuje:

  • Agrowłóknina

To doskonały sposób na ograniczenie zachwaszczenia. Trwałość, zapobieganie zachwaszczeniu i chorobom, doskonała przepuszczalność wody, utrzymanie optymalnej wilgotności ziemi oraz pozytywny wpływ na temperaturę podłoża sprawia, że staje się ona niezwykle popularna. W uprawie warzyw i owoców chroni plony przez zabrudzeniem. Można stosować ją samodzielnie, ale i w połączeniu z podłożami organicznymi (korą, igliwiem czy trocinami), gdyż pozwala to na wydłużenie ich żywotności.

Ściółkowanie ciemną agrowłókniną jest alternatywą pod warzywa lub uprawę ozdobną, gdzie na jej wierzch w celach dekoracyjnych stosowane są trociny, kamienie lub kora. Warto jednak pamiętać, że z racji na czarny kolor wpływa na zwiększone nagrzewanie podłoża. Białe agrowłókniny z kolei stanowią wspaniałą ochronę przed chłodem i na ogół wykorzystywane są jako okrywa. 

  • Agrotkanina

Rozwiązanie to jest mniej przepuszczalne od poprzedniego, dlatego może powodować trudności z utrzymaniem wilgotności podłoża (woda opadowa lub podczas podlewania trudniej przenika do podłoża). Niska przepuszczalność pomaga jednak przed przenikaniem substancji szkodliwych. Jest to doskonały wybór pod ściółkę żwirową, kamienną lub grys. 

  • Folia dwustronna i folia jednolita

Do ściółkowania wykorzystywana jest folia dwustronna – z jednej czarna, z drugiej biała, przez co można wykorzystać ją na różne sposoby. Położona ciemną stroną do góry doskonale ociepla podłoże i nie dopuszcza tlenu, co skutkuje wymieraniem chwastów i odkażeniem gleby. Pokrywając podłoże stroną białą do góry (podobnie jak agrowłóknina) ochroni korzenie roślin przed mrozem.

Ściółkowanie folią może być kłopotliwe głównie z racji na jej późniejszą utylizację, dlatego najlepiej wybierać rozwiązania biodegradowalne. Folia jednolita zapobiegnie pojawieniu się chwastów, dlatego jest przydatna. Ale trzeba mieć świadomość, że folie te nie przepuszczą wody opadowej, więc z jeden strony nie będzie chwastów, z drugiej zaś konieczne jest punktowe podlewanie roślin. Chyba, że pod folią umieścimy linie kroplujące. 

  • Folia biodegradowalna

Nie ma problemu z jej utylizacją, ale ściółkując folią musimy mieć świadomość, że woda opadowa się pod nią nie dostanie, więc konieczne jest podlewanie roślin.  Rozwiązaniem jest zamontowanie pod folią linii kroplującej. Na pewno natomiast folia biodegradowalna uchroni uprawy przed chwastami.

Jakie są zalety ściółkowania

Kluczem do efektywnego wykorzystania ściółkowania jest właściwy dobór materiałów. Ściółkowanie – w zależności od rodzaju ściółki oferuje cały szereg zalet:

  • ogranicza rozwój chwastów;
  • wspomaga utrzymanie wilgotności podłoża;
  • chroni korzenie roślin przed chłodem w okresie zimowym;
  • ciemna pokrywa ogrzewa podłoże i ułatwia dojrzewanie owoców;
  • naturalna ściółka poprzez stopniowy rozkład zasila podłoże w substancje odżywcze i poprawia strukturę gleby;
  • zapobiega erozji gleby;
  • wspomaga rozwój mikroorganizmów glebowych (pożytecznych bakterii, grzybów) oraz przyciąga dżdżownice;
  • zapewnia estetyczny wygląd rabat i grządek;
  • jest pięknym tłem dla roślin np. róż, krzewów czy bylin;
  • pozwala zadbać o lepszą wentylację podłoża;
  • pomaga utrzymać odpowiednie pH gleby;
  • zapobiega zabrudzeniu plonów np. truskawek;
  • pozwala uzyskać wyższy komfort prac ogrodowych, ale i spędzania czasu w ogrodzie. 

Jakie są wady ściółki

Niestety pomimo licznych zalet, ściółkowanie ma również pewne wady:

  • na glebach ciężkich oraz wilgotnych wykorzystanie mało przepuszczalnej ściółki może prowadzić do gnicia;
  • niektóre rodzaje ściółki mogą przyciągać ślimaki – aby temu zapobiec warto uzupełnić ją np. o mączkę bazaltową, która ochroni rośliny także przed mszycami czy pchełkami kapuścianymi;
  • w okresie zimowym, gruba ściółka organiczna może stać się schronieniem gryzoni;
  • nieodpowiednio dopasowana ściółka może osłabić kiełkowanie nasion, dlatego nie należy stosować zabieg chwilę przed lub zaraz po siewie, a ściółkowanie roślin delikatnych wykonać jak już wyrosną na kilka centymetrów.

Które rośliny lubią ściółkę

Ściółkowanie to doskonały wybór dla roślin wrażliwych na przesuszenia, ale i tych, które mają niską odporność na mróz. Doskonale sprawdza się na rabatach kwiatowych, grządkach warzywnych, pod drzewami, krzewami czy bylinami. Rośliny, które szczególnie cenią ściółkę to cyprysiki, powojniki, surmie, hortensje, jałowce czy klony japońskie i palmowe. 

Tego NIE używaj do ściółkowania roślin

Do ściółkowania nie należy wykorzystywać starych gazet, oklejonej taśmami tektury itp. makulatury, gdyż szybko chłoną wodę, rozrywają się i prezentują bardzo nieestetycznie. Dodatkowo zawarte w druku substancje toksyczne mogą przenikać do gleby. Nie zaleca się także stosowania rozwiązań sztucznych i nieprzepuszczalnych np. folii plastikowych. Do ściółkowania nie używa się również kory i liści orzecha włoskiego. Wydzielają bowiem garbniki, które hamują rozwój roślin.

Przeczytaj także

Dodaj komentarz