Strona Główna OgródRośliny ozdobne Koniczyna biała – uprawa i zastosowanie

Koniczyna biała – uprawa i zastosowanie

autor Ogarnij Ogród

Koniczyna biała vel koniczyna rozesłana (Trifolium repens) jest gatunkiem rośliny wieloletniej, która należy do rodziny bobowatych. Obszarami pochodzenia koniczyny są Europa, Azja, oraz północna Afryka, jednak rozprzestrzeniła się już także w innych częściach świata (Australia, Nowa Zelandia, Ameryka Środkowa). Traktowana zarówno jako chwast, ale i bardzo wartościowa roślina uprawna. W Polsce jest i jednym i drugim, po prostu zależy dla kogo ;-) posiada również swoje naturalne siedliska.

Koniczyna biała – charakterystyka

Koniczyna biała jest to roślina wieloletnia (tam gdzie nie ma ostrych zim) lub jednoroczna ze zdolnością do samowysiewania. Dorasta do wysokości 15-20 cm, a jej pędy osiągają długość do 45 cm. Dzięki temu, że pędy mają zdolność do tworzenia korzeni przybyszowych, ukorzenia się samoistnie, a kolejnym, po nasionach sposobem na rozmnażanie się koniczyny. Korzenie przybyszowe sięgają płytko, natomiast wrzecionowaty korzeń główny dość głęboko.

Liście koniczyny białej składają się z trzech odwrotnie jajowatych listów i osadzone są na długich ogonkach. Ich brzegi są ząbkowane. W zależności od odmiany są mniej lub bardziej dekoracyjne. Wieczorem listki składają się na pół niczym kanapka.

Koniczyna biała – nasiona

Koniczyna biała – nasiona, autor: Ninjatacoshell, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org

Kwiaty koniczyny białej są barwy białej do kremowej, gdy przekwitają stają się brunatne. Są niczym kulki, na które składa się kilkadziesiąt kwiatków motylkowych. Jest rośliną obcopylną zapylaną przez pszczoły i trzmiele. Koniczyna kwitnie od maja do października. Po przekwitnięciu powstaje owoc w formie strąka, który z łatwością pęka uwalniając drobne, sercowate, błyszczące nasionka barwy jasno lub ciemnożółtej. Mogą być przenoszone i rozsiewane przez zwierzęta, ponieważ  po przejściu przez ich układ pokarmowy wciąż zachowują zdolność do kiełkowania.

Wymagania uprawowe koniczyny białej

Koniczyna biała ma naprawdę niewielkie wymagania, rośnie zarówno na glebach piaszczystych jak i gliniastych, o odczynie najlepiej lekko kwaśnym, ale i w tym wypadku sobie poradzi jeśli będzie inny. Zniesie i zalanie wodą, nawet jeśli będzie w niej stała jakiś czas oraz suszę. Jest dość wrażliwa na niedobory światła, lepiej więc rośnie w słońcu. Optymalne warunki to ciepła i mokra wiosna oraz średnie temperatury i opady latem. Upały ograniczają jej rozrost. Jest dość wytrzymała na niskie temperatury, jeśli miała możliwość rozsiania się, to nawet jeśli zginie przy dużych mrozach, to odrodzi się z nasion. Ma dość duże zapotrzebowanie na potas i magnez.

Rodzaje odmian koniczyny białej

W Polsce zarejestrowanych jest 8 odmian koniczyny białej, a w ramach jednej odmiany wyróżnia się trzy jej rodzaje ze względu na formę:

  • odmiany drobnolistne, jest to tzw. mikrokoniczyna, która świetnie sprawdza się na glebach suchych, idealne do tworzenia żywej ściółki, do mieszania z nasionami traw na trawniki, nie tworzą kęp a jednolicie się rozrastają tworząc zielone kobierce – Abercrest,
  • średniolistne, te są idealne na pastwiska, dobrze zadarniają ale są mało trwałe – Barda, Anda
  • wielkolistne są wyższe, tworzą kępy, wypuszczają mniej rozłogów – Rivendell, Romena, Cyma, Radzikowska

Uprawa koniczyny białej

Koniczynę najlepiej jest siać wczesną wiosną, od marca do połowy kwietnia, ale podlewana systematycznie w razie braku opadów, wyrośnie nawet latem. Również jesień będzie dobrym momentem, ale kilka tygodni przed przymrozkami. Sieje się ja na głębokości 1-1,5 cm.  W początkowej fazie wzrostu potrzebuje dużej ilości światła.

Koniczyna biała

Koniczyna biała, autor: Frank Vincentz, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org

Zastosowanie koniczyny białej w ogrodzie

Koniczyna biała traktowana jest u nas przede wszystkim jako chwast. Ale to właśnie się zmienia i coraz bardziej zaczniemy doceniać jej walory i zacznie gościć zarówno na naszych trawnikach jak i w warzywnikach czy sadach. A oto kilka powodów dla których warto zasiać koniczynę białą w ogrodzie:

Żywa ściółka

Żywa ściółka to taki rodzaj rośliny, która jest sadzona/siana wraz z uprawą główną w konkretnym celu: jest ściółką chroniącą podłoże przed nadmiernym nagrzewaniem się, odparowywaniem wody czy do zwalczania chwastów. Doskonała w warzywnikach, pod osłonami czy w sadach. Idealna w tej roli jest właśnie koniczyna biała drobnolistna, tzw. mikrokoniczyna, która:

  • gwarantuje mniej pielenia – bo nie pozwala rosnąć chwastom, wypierając je,
  • zatrzymuje wilgoć w podłożu, nie dając się przegrzewać ziemi,
  • jest wytrzymała na zadeptywanie – doskonale nadaje się na ścieżki i przestrzenie pomiędzy skrzyniami do uprawy warzyw,
  • poprawia strukturę gleby – system korzeniowy koniczyny niemal natychmiast rozluźnia podłoże, poprawiając jego napowietrzenie, gleba przestaje być zbita,
  • wzbogaca glebę w azotkoniczyna wiąże azot z powietrza i przekształca go poprzez bakterie korzeniowe vel bakterie brodawkowe żyjące w naroślach na jej korzeniach w azot łatwo przyswajalny dla roślin,
  • użyźnia glebę – pokos koniczyny pozostawiony na miejscu wzbogaca podłoże nie tylko o azot ale również inne składniki pokarmowe, doskonała również jako wsad do kompostownika, współtworząca wartościowy kompost,
  • roślina miododajna przyciągająca zapylacze – koniczyna biała przyciąga całe mnóstwo pszczół, trzmieli  i innych zapylaczy, które przy okazji zapylają wszystkie inne rośliny w ogrodzie.
Koniczyna biała – trawnik z mikrokoniczyną

Koniczyna biała – trawnik z mikrokoniczyną, autor: Frank Vincentz, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org

Trawnik z mikrokoniczyną

Jeśli trawnik ma być tylko mieszanką traw i niczym więcej, to oczywiście koniczyna biała w tym miejscu będzie chwastem. Gdy natomiast trawnik ma być bioróżnorodnym, tętniącym życiem, w pełni ekologicznym miejscem, to wymieszanie nasion traw (lub zakup gotowej mieszanki) z koniczyną będzie doskonałym pomysłem i przyniesie całe mnóstwo korzyści:

  • przede wszystkim mikrokoniczyna na trawniku jest mało widoczna (z daleka wcale), a utrzymanie soczystej zieleni i wrażenia zielonego kobierca przychodzi dużo łatwiej, niż gdy masz wysianą samą  trawę, wystarczy kosić żeby nie pojawiały się kwiatki,
  • trawnik z mikrokoniczyną jest dużo bardziej wytrzymały na udeptywanie, hamuje wzrost chwastów, w zasadzie jest samowystarczalny jeśli chodzi o nawożenie, wystarczy co któryś niewielkiej wysokości pokos zostawić na miejscu, a nawożenie azotem, który koniczyna pobiera z powietrza i dostarcza do gleby jest procesem ciągłym, jednym słowem mikrokoniczyna na trawniku eliminuje konieczność używania nawozów sztucznych i pestycydów.

A wszystkiego o trawniku z mikrokoniczyną dowiecie się tutaj:

Koniczyna biała jako poplon

Koniczyna ze względu na bogactwo azotu jest również doskonałym poplonem. Poprawia znacząco strukturę gleby oraz zabezpiecza ją przed erozją.

Zastosowanie koniczyny białej poza ogrodem

Koniczyna biała jest wartościową rośliną pastewną, bogatą w białko. Co prawda nie może być jedynym źródłem pokarmu dla zwierząt, bo tych składników ma zbyt mało, ale może stanowić dużą jego część. Jeśli masz kury, będą nią zachwycone. Ale lepiej koniczynę kosić i im wrzucać bo wysiana w zagrodzie, gdzie tych kur jest kilka, zostanie błyskawicznie wydziobana.

Koniczyna płożąca jest rośliną leczniczą a jej surowcem zielarskim są kwiaty (Flos Trifolii albi), które zbiera się gdy są w pełni rozwinięte. Napary z mieszanek ziołowych z dodatkiem tych kwiatów stosuje się w schorzeniach reumatycznych, w przeziębieniach. Idealne do kąpieli w stanach zapalnych i bolach reumatycznych.

Koniczyna biała jest miododajna i w przeciwieństwie do koniczyny czerwonej, również pszczoły mają szansę korzystać z nektaru. Koniczyna czerwona ma bowiem zbyt długie kwiatki i języczek pszczoły do nektaru nie sięga, będąc rajem tylko dla trzmieli. Ilość miodu jaką można uzyskać z hektara koniczyny to ok. 100 kg.

Z kwiatów koniczyny białej pozyskiwano dawniej barwnik barwy żółtej do barwienia tkanin.

Fot. główna H. Zell, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org

Przeczytaj także

Dodaj komentarz