Strona Główna Ogród Jak zbadać glebę w ogrodzie? Właściwości gleby

Jak zbadać glebę w ogrodzie? Właściwości gleby

autor Ogarnij Ogród

Gleba jest to naturalne podłoże, które powstało z wierzchniej warstwy skał, które tworzą skorupę ziemską. A działo się to pod wpływem wody, zjawisk klimatycznych oraz ukształtowania terenu.

Gleba w każdym miejscu na ziemi ma jakieś właściwości, które decydują o tym, czy na danym obszarze możliwa jest jakakolwiek uprawa czy też nie. I w zależności od tych właściwości i indywidualnych potrzeb roślin albo możemy daną uprawę prowadzić albo nie jest to możliwe. Jest jeszcze jedna ewentualność, możemy zmieniać właściwości gleby na danym terenie, np. we władnym ogrodzie, poprawiając jej jakość i żyzność, dostosowując ją do wymagań roślin, które chcemy uprawiać. Możemy również jedynie glebę eksploatować doprowadzając w konsekwencji do jej wyjałowienia.

 Co to są właściwości gleby?

Od tego jakie właściwości ma gleba zależy jakie są możliwości jej wykorzystania pod uprawy. O właściwościach, na które człowiek nie ma wpływu mówi się, że są podstawowymi, naturalnymi lub pierwotnymi. Ale takich miejsc jest coraz mniej. Zasadniczo człowiek poprzez nawożenie, eksploatację i sposób uprawy ma ogromny wpływ na właściwości podłoża. Dlatego te nazywane są wtórnymi bądź funkcjonalnymi.

Do najważniejszych właściwości gleby należą:

  • gęstość gleby – jest to właściwość fizyczna gleby, która opisuje stosunek masy gleby do jej objętości. Można mówić o gęstości właściwej (masa gleby suchej wyrażona w gramach) lub gęstości objętościowej (pośrednio określa ilość powietrza w glebie)
  • zwięzłość gleby – jest to siła z jaką połączone są cząsteczki
  • lepkość gleby – wartość ta rośnie wraz ze wzrostem poziomu wilgotności gleby a sama właściwość określa przyleganie jej do różnych powierzchni, np. do narzędzi ogrodniczych
  • porowatość gleby – jest sumą porów, czyli wolnych przestrzeni w określonej ilościowo objętości gleby
  • koloidy glebowe – są to najmniejsze cząsteczki gleby, odgrywające w niej aktywną rolę. Na ich powierzchni zachodzi bowiem większość procesów chemicznych. To one określają żyzność gleby a zarazem możliwości jej użytkowania
  • sorpcja gleby – właściwości te są nazywane kompleksem mechanicznym, chemicznym i fizycznym gleby. Pokazują zdolność gleby do zatrzymywania na powierzchni jej cząstek, takich jak ciała stałe, ciecze, jony, drabiny ciał stałych, gazów czy drobnoustrojów
  • odczyn gleby, do zbadania którego potrzebne jest np. specjalne urządzenie może wskazać nam czy odczyn jest kwaśny, zasadowy czy też obojętny i jakie jest konkretne pH gleby
  • struktura gleby – jest to jedna z najważniejszych właściwości mówiąca o zdolności łączenia się cząsteczek gleby w większe cząstki, np. gruzełki
  • właściwości wodne gleby są zależne od jej składników mechanicznych, struktury a także obecności koloidów
  • właściwości przepuszczalne gleby mówią o jej zdolności do pochłaniania wody i do przesiąkania jej w głąb
  • właściwości cieplne gleby odzwierciedla wynik pomiaru ilości ciepła potrzebnego do ogrzania 1 cm3 gleby o nienaruszonej strukturze o 1o

Z punku widzenia ogrodnika większość tych właściwości ma znaczenie drugorzędne, ale warto jest poznać te, które mają kluczowe znaczenie dla roślin, które w ogrodzie będą uprawiane.

gleba ogród właściwości

fot. AndreasGoellner / pixabay.com

Zasadność badania wybranych właściwości gleby

Rzadko zdarza się, że mając ogród badamy właściwości gleby, robiąc w tym celu testy. Najczęściej kierujemy się intuicją i nawozimy ogród byle więcej, nie mając pojęcia, którym roślinom pomagamy a którym zwyczajnie szkodzimy. Najbardziej miarodajnie byłoby oczywiście zebranie próbek ziemi i oddanie do specjalistycznego laboratorium. To jednak wiąże się ze sporymi kosztami. Są jednak sposoby na samodzielne zbadanie właściwości gleby w ogrodzie z dość dużą dokładnością i to w niezbyt skomplikowany sposób.

Kluczowe właściwości gleby w ogrodzie

Przede wszystkim powinniśmy ustalić jakiego rodzaju jest gleba w naszym ogrodzie. A może być ona ciężka, średnia albo lekka. Wystarczy zastosować tzw. metodę placową, czyli wziąć nieco ziemi między palce i ją rozetrzeć. Należy zaobserwować co się z tą próbką dzieje, porównując jednocześnie do poniżej opisanych właściwości i wówczas określić jej rodzaj:

Gleba ciężka (gliniasta) – w trakcie rozcierania silnie zabrudzi i oblepi palce. Gdy jest wilgotna można ją łatwo formować, ma bowiem zwartą strukturę. Jest to gleba żyzna, długo utrzymująca wilgoć, ale niestety jest nieprzepuszczalna i nieprzewiewna, czego większość roślin nie toleruje. Takie podłoże należy rozluźnić, choćby mieszając je z piaskiem.

Gleba średnia (piaszczysto-gliniasta) – w trakcie rozcierania wyraźnie wyczuwalne są grudki piasku, brudzi palce, ale nie tak intensywnie jak ta gliniasta. Gdy jest wilgotna można ją formować, ale jej struktura jest na tyle luźna, że łatwo formowaną grudę rozerwać, a nie rozciągnąć. Jest to gleba najbardziej przydatna, gdyż z jednej strony dobrze magazynuje wodę a z drugiej jest przepuszczalna, szybko się również nagrzewa.

Zaliczają się to tego rodzaju gleby ilaste, które są żyzne i dobrze utrzymujące wilgotność, niestety dość łatwo się zbrylają. Również gleby torfowe, które zawierają najwięcej materii organicznej. Te niestety często są mocno zakwaszone i wymagają wapnowania.

Gleba lekka (piaszczysta) – w trackie rozcierania nie brudzi palców i nawet gdy jest wilgotna nie da się jej formować. Jest bardzo przewiewna i przepuszczalna, niestety mało żyzna a wszelkie składniki odżywcze szybko są z niej wypłukiwane. By stała się użyteczną, należy często zasilać ją materią organiczną a także systematycznie i często nawadniać.

Do gleb lekkich zalicza się gleby wapienne, które nie są może tak jałowe jak te piaszczyste, ale są równie przepuszczalne, są płytkie i kamieniste. Jest to gleba o odczynie zasadowym. Podłoża wapienne szybko wysychają.

gleba szpadelfot. pickpik.com

Badania odczynu pH gleby

Bardzo ważnym dla poszczególnych roślin jest to, jaki odczyn ma gleba w naszym ogrodzie. Do określenia poziomu odczynu służy wskaźnik pH gleby. Wskaźnik ten w zależności od wartości powie nam czy ziemia ma odczyn kwaśny, zasadowy czy też obojętny.

  • pH < 7 -> odczyn gleby jest kwaśny
  • pH = 7 -> odczyn gleby obojętny
  • pH > 7 -> odczyn gleby zasadowy

Większość gleb w Polsce ma odczyn kwaśny. I dobrze, gdyż większość roślin ogrodowych preferuje choćby lekko kwaśne podłoże, najczęściej mieszczące się między 6,2 a 6,8 wartości pH. Ale jest cała rzesza roślin uprawnych, które wolą podłoże o odczynie obojętnym a niektóre wręcz zasadowym, dlatego dobrze jest wiedzieć jakiego rodzaju glebę mamy w ogrodzie i wpływać na jej odczyn, czy to ją zakwaszając czy też wapnując, by doprowadzić do odczynu obojętnego bądź zasadowego.

Zbadać wartość pH gleby w ogrodzie można w dwojaki sposób. Można zakupić zestaw do badania zawierający pasek testowy zmieniająca odpowiednio kolor a później porównać wynik z wzornikiem. Możemy również zakupić przyrząd elektroniczny, cena przyzwoitego nie przekracza 100 zł. I za jego pomocą dokładnie określić poziom pH. Przyrządy te przy okazji mierzą jeszcze najczęściej poziom wilgotności podłoża.

fot. główne Chaumurky / flickr.com

Przeczytaj także

Dodaj komentarz