Połyśnica marchwianka (Chamaepsila rosae) – jest gatunkiem owada z rodziny połyśnicowatych. Szkodnikiem są larwy, które niszczą przede wszystkim korzenie marchwi, ale nie pogardzą również pietruszką, selerem czy pasternakiem. Połyśnica wygryza w marchwi kanaliki i dziury, wokół których tkanka warzywa zaczyna ciemnieć. Po przekrojeniu takiego zaatakowanego korzenia znaleźć można w nich kremowo żółte larwy. Marchew z takimi lokatorami zyskuje gorzki posmak, zaczyna gnić i nie nadaje się do przechowywania. Dlatego walkę z połyśnicą należy rozpocząć błyskawicznie i pozbyć się szkodnika stosując naturalne opryski.
Połyśnica marchwianka – jak wygląda i jak szkodzi
Owad dorosły połyśnicy marchwianki to muchówka barwy czarnej, jej ciało połyskuje, stąd nazwa – połyśnica. Na świat przychodzą w ciągu roku dwa pokolenia szkodnika – jedno pojawia się wiosną, po przezimowaniu w podłożu i to atakuje wszelkie dostępne rośliny selerowate. Gdy pojawia się marchew przylatuje w jej pobliże i składa jaja. Larwy wylęgają się pod koniec maja, czego objawem jest początkowe czerwienienie liści, które następnie zaczynają żółknąć.
Przepoczwarzenie pierwszego pokolenia dokonuje się w lipcu i samice z początkiem sierpnia znów są gotowe do złożenia jaj na zagonach z marchwią. Gdy wylegną się larwy, zaczynają żerowanie na bocznych pędach marchwi, co większych szkód nie powoduje. Jeśli nie zostaną zauważone i zwalczone w tym czasie, to we wrześniu zaatakują już korzenie główne marchwi, zaczną w nich drążyć tunele i wygryzać dziury, powodując duże straty w uprawie warzyw. Lipiec zatem to kluczowy moment na zastosowanie odpowiednich oprysków.
Połyśnica marchwianka, autor: naturgucker.de, flickr.com
Połyśnica marchwianka – ochrona upraw i zwalczanie
W uprawach amatorskich nie powinno się stosować chemicznych środków ochrony roślin. Jeśli zatem istnieją sposoby naturalne na pozbycie się szkodników, takich jak połyśnica marchwianka, to warto tylko takie stosować.
Przede wszystkim należy trzymać się prostych zasad w uprawie marchwi, by nie dopuścić do pojawienia się szkodnika:
- połyśnica marchwianka zimuje w podłożu, dobrze zatem jest stosować płodozmian i nie siać marchwi na tym samym miejscu przez kolejne 4 lata,
- szkodnik nie lubi zapachu cebuli, dobrze jest więc siać marchew w rzędach na przemian z dymką, siedmiolatką lub zwykłą cebulą, takie sąsiedztwo będzie również korzystne dla cebuli, marchew bowiem odstrasza śmietkę cebulową,
- zapach rzeżuchy również odstrasza połyśnicę, powinno się ją więc wysiewać wkoło marchwi,
- grządki dobrze jest w odpowiednich momentach okrywać agrowłókniną, co uniemożliwi muchówce złożenie jaj,
- uprawie zagraża głównie drugie pokolenie, dlatego dobrze jest siać marchew odmian wczesnych by zdążyć ze zbiorami przed pojawieniem się szkodnika, a po zbiorach od razu głęboko przekopać grządki by jak najwięcej larw wydobyć na powierzchnię,
- na rynku są dostępne odmiany całkowicie odporne na ataki połyśnicy marchwianki i dobrze jest wybierać właśnie takie, którymi szkodnik nie jest zainteresowany.
W razie konieczności można stosować ekologiczne środki ochrony roślin. I to zarówno te wykonane przez siebie jak i gotowe, które można kupić w każdym ogrodniczym sklepie. Świetnie sprawdzają się opryski przygotowane na bazie składników roślinnych. Najskuteczniejsze są wyciągi z cebuli i czosnku. Zapach tych warzyw dezorientuje muchówki i utrudnia im odnalezienie zagonów z marchwią. Preparaty gotowe to Bioczos w płynie oraz kostki Himal (2 kostki na 1 l wody). Opryski wszystkimi powyższymi preparatami stosuje się w okresie nalotu osobników dorosłych i powtarza się je przez trzy kolejne tygodnie w siedmiodniowych odstępach. I choć pierwszy nalot nie stanowi większego zagrożenia, to dobrze jest opryski robić i w trakcie pierwszego i drugiego, przykrywając jednocześnie uprawę agrotkaniną. To skutecznie ochroni naszą marchew przed szkodnikiem.
A zatem:
Gdy zaczyna się wylot pierwszego pokolenia połyśnicy marchwianki, czyli od wzejścia marchwi przez 3 kolejne tygodnie okrywamy uprawę delikatną, białą agrowłókniną i jednocześnie przeprowadzamy co tydzień 3 opryski. Ten sam zabieg powtarzamy latem by zwalczyć drugie pokolenie, czyli znów na 3 tygodnie uprawę okrywamy od około połowy lipca i w tym czasie przeprowadzamy 3 opryski wywarem z cebuli lub czosnku, albo zakupionym, ekologicznym preparatem gotowym.
Fot. główna: Połyśnica marchwianka, autor: Martin Cooper, Flickr.com
