Rabarbar inaczej rzewień (Rheum) to roślina wieloletnia, którą można uprawiać całorocznie. Jest to roślina łatwa w uprawie, a jej piękne łodygi mogą być wspaniałym i wartościowym składnikiem kompotów, soków, nalewek, ciast czy zjadane na surowo. Rabarbar ogrodowy, znany również jako rabarbar zwyczajny (Rheum rhaponticum) należy do rodziny rdestowatych (Polygonaceae). Dawniej nazywano go rzewień. Roślina ta ma podziemną i niewielką łodygę nazywaną karpą, z której wystają pędy i duże liście na mięsistych ogonkach.
Walory rzewienia
Jadalną część rabarbaru stanowią ogonki liściowe, które doskonale sprawdzają się w przyrządzaniu sałatek, zup, kisieli, dżemów i wielu innych przysmaków. Swój smak roślina ta zawdzięcza z kolei kwasom organicznym – cytrynowemu, jabłkowemu, octowemu, bursztynowymi oraz odrobinie kwasu szczawiowego. Roślina ta obfituje w witaminę C oraz witaminę B, jak również liczne minerały, w tym żelazo, fosfor, magnez czy wapń. Rabarbar jest niezwykle kwaśny, gdyż zawiera niewiele cukru, a jego pH wynosi od 3,9-4,2.
Uprawa rabarbaru
Rabarbar jest rośliną wieloletnią, która z powodzeniem zimuje w gruncie nawet w temperaturach do -10 °C. Część pozostająca nad ziemią w okresie zimowym zamiera, aby z nadejściem wiosny wypuścić kolejne młode liście. Niektóre odmiany rabarbaru jak rabarbar malinowy oferuje wyższą odporność na mróz, dlatego z powodzeniem przetrwa w ogrodach w naszej strefie geograficznej. Roślina ta wyrasta do ok. 1,5 m wysokości.
Uprawa rabarbaru, autor: Myshanah/pixabay.com
Same w sobie sadzonki rabarbaru nie są zbyt wymagające w zakresie podłoża, niemniej najlepiej radzą sobie na glebach żyznych. Uprawa z siewu powinna zostać zaplanowana na podłożu oferującym możliwość do rozwoju systemu korzeniowego rabarbaru, który jest dosyć głęboki. Dla większych plonów warto zapewnić roślinie stanowisko słoneczne i ciepłe, gdyż te cieniste mogą opóźnić jego dojrzewanie.
Przed wysiewem warto podłoże pod rzewień dobrze nawieźć – najlepiej wykorzystując kompost lub obornik, a przez kolejne trzy lata dobrze jest dostarczać roślinie również sporych ilości nawozów potasowych – tydzień przed sadzeniem oraz azotowych (nawet 6 razy w okresie wegetacji). Gdy rzewień owocuje, warto zasilić go azotem nawet co 2 tygodnie.
Wymagania rabarbaru
Rzewień możemy uprawiać nawet do 14 lat, dlatego na tak długi okres warto zadbać o jego stanowisko. Przede wszystkim powinno być ono słoneczne, o głębokim podłożu, ale niekoniecznie na nazbyt żyznych glebach. Jego system korzeniowy poradzi sobie na podłożu z niskim poziomem wód gruntowych. Nadmiar wody może pozbawiać korzenie tlenu i skutkować ich gniciem.
Idealną glebą dla tej rośliny będzie względnie żyzna o pH 7,0 jednak warto pamiętać, że po jego obniżeniu do 5,8 należy zastosować wapnowanie podłoża. Niskie pH może powodować gromadzenie kwasu szczawiowego w ogonkach liściowych. Z nadejściem jesieni dobrze jest zadać o zasilenie uprawy rzewienia obornikiem, który należy przemieszać z glebą. Dzięki temu zabiegowi ziemia będzie bardziej próchnicza, zyska lepszą strukturę, pojemność wodną i powietrzną, a przy tym będzie lepsza dla mikroorganizmów glebowych.
Ponieważ karpy rzewienia są stosunkowo odporne na mrozy, rośliny te rozpoczynają wegetację wczesną wiosną, a młode pędy dobrze znoszą niewielkie przymrozki. Młode (do 3 roku) rośliny warto jednak okrywać na czas niskich temperatur, aby te nie przemarzły.
Sadzenie rabarbaru
Roślinę tę możemy rozmnażać poprzez wysiew nasion, ale i poprzez wykorzystanie roślin potomnych w formie sadzonek, ale i w formie sadzonek z upraw in vitro. Najczęściej stosowaną metodą jest podział karp rabarbaru, które sięgają powyżej 40 cm (najlepiej tych od roślin 4-6 letnich). Sadzonki należy wówczas podzielić ostrym nożem z początkiem września. Każda z nich powinna mieć kilka oczek, 1 do 3 korzeni, jasny miąższ oraz masę od 250 do 500 g. Po podzieleniu, młode sadzonki możemy posadzić po całkowitym wyschnięciu, najczęściej po około 2-3 dniach.
Podczas sadzenia należy zwrócić uwagę na to, aby pąki liściowe młodych rabarbarów znajdowały się na około 5 cm nad powierzchnią podłoża. Rośliny te rozwijają się dosyć szybko i osiągają spore rozmiary, dlatego najlepiej zastosować ok. 1 m przestrzeni pomiędzy kolejnymi sadzonkami.
Rzewień sadzimy jesienią, najlepiej na przełomie września i października, co pozwoli młodym roślinom ukorzenić się przed nadejściem zimy. Można także przeprowadzić ten zabieg na wiosnę, jednak plony mogą być mniejsze. Sadzenie rabarbaru w okresie wiosennym zalecane jest jednakże w rejonach o szczególnie mroźnych zimach, a przez okres największych chłodów, sadzonki należy przechowywać w kopcach lub specjalnie przygotowanych w tym celu spiżarniach.
Pielęgnacja rzewienia
Jak wspomniano powyżej, rzewień to roślina, która wymaga regularnego nawożenia, szczególnie w postaci wieloskładnikowych nawozów o dużej zawartości azotu, tak ważnego dla wytwarzania liści. Warto w tym celu prowadzić regularne analizy gleby np. z końcem sezonu, aby móc dopasować dawki zasilania nawozami w kolejnym sezonie. Ponadto, rabarbar wymaga obfitego podlewania, dlatego szczególnie w okresie suszy i upałów nie należy o nim zapominać. Niedobory wody mogą powodować słabszy wzrost, włóknistość, większe zakwaszenie i słabsze wybarwienie łodyg.
Zbiór rabarbaru
Pierwszy rok uprawy to czas, w którym lepiej nie dokonywać zbiorów, z kolei w drugim roku można wykonać ich 3-4 w przeciągu 3 tygodni w czerwcu. W kolejnych latach pierwszy zbiór można wykonać z początkiem czerwca, a kolejny w sierpniu lub wrześniu. Warto mieć również na uwadze, że nadmierny drugi zbiór może osłabiać plonowanie w roku kolejnym. Podczas zbiorów dobrze jest również zadbać o usuwanie pędów kwiatostanowych, co pomoże zwiększyć jakość zbiorów.
Chwasty i szkodniki rabarbaru
Chwasty to problem, którego należy się regularnie pozbywać – najlepiej mechanicznie jeszcze przed posadzeniem rabarbaru. Kolejno warto usypać warstwę ściółki wokół rośliny, co pomoże zmniejszyć ryzyko pojawienia się kolejnych chwastów, a także wspomoże zatrzymanie wody w podłożu, zabezpieczając ją przed nadmiernym parowaniem. Wśród chorób rzewienia wymienić możemy zgniliznę ogonków liściowych i zgniliznę karp, które powodowane są przez grzyby i bakterie. Roślina ta bywa atakowana również przez szkodniki: kałdunice (chrząszcze), mszyce oraz ślimaki, które należy usuwać ręcznie i metodami ekologicznymi, gdyż stosowanie oprysków może być szkodliwe.
Odmiany rabarbaru
Rzewień to roślina, która oferuje wiele ciekawych odmian. Do najsmaczniejszych zaliczyć możemy między innymi:
- Rabarbar wiśniowy – odmiana wczesna, szybko wzrastająca;
- ‘Holsteiner Blut’ – odmiana wyjątkowo słodka;
- Rabarbar malinowy – o wyczuwalnej nucie malin, idealny do przetworów;
- Olbrzym amerykański – odmiana całosezonowa;
- ‘The Sutton’ – odmiana późna;
- ‘Queen Viktoria’ – odmiana wczesna;
- ’Karpow Lipskiego’ – plenna i wczesna odmiana;
- ’Przodownik Europy’ – odmiana wczesna i bardzo smaczna;
- ’Purpurat’ – odmiana wczesna o charakterystycznych ciemnych ogonkach;
- ’Koral’ – smaczna średnio wczesna odmiana.
Fot. główna: Eiston/pixabay.com
