Szpinak malabarski – uprawa i pielęgnacja

Szpinak malabarski vel Szpinak pnący pochodzi najprawdopodobniej z Indii. Jest pnączem dorastającym do 10 m wysokości. Ma też inne nazwy: wyćwiklin, miłowój biały (Basella alba), ze względu na białe kwiatuszki z tym, że całe pnącze jest zielone oraz wyćwiklin, miłowój czerwony (Basella rubra) charakteryzujący się bordowo-czerwonymi pędami i unerwieniami liści.

W wielu krajach Ameryki Południowej, Azji i Afryki, czyli w tropikach jest to bardzo popularne warzywo i roślina ozdobna, ale również jako roślina lecznicza. Fioletowy sok szpinaku służy do barwienia produktów spożywczych. Roślina kwitnie od maja do sierpnia a owoce wydaje od lipca do października.

I choć nazwa szpinak kojarzy się ze szpinakiem warzywnym, są to rośliny należące do zupełnie innych rodzin.

To może Cię zainteresować

Tawuła Billarda – uprawa, pielęgnacja, nawożenie

Starzec popielny – uprawa, pielęgnacja, nawożenie

Wpływ ogrodnictwa na zdrowie psychiczne

Szpinak malabarski – w pigułce

• Szpinak malabarski, znany również jako szpinak pnący, pochodzi z Indii i jest ceniony za swoje walory ozdobne, spożywcze i lecznicze.
• Dorasta do 10 m wysokości, występuje w odmianach z białymi i bordowo-czerwonymi pędami.
• Jest rośliną tropikalną, w klimatach umiarkowanych uprawiana jako jednoroczna lub wieloletnia w warunkach domowych.
• Wykazuje adaptację do różnorodnych warunków glebowych i klimatycznych, jest tolerancyjny na suszę oraz nadmiar wody.
• Szpinak malabarski jest bogaty w witaminy i minerały, posiada właściwości zdrowotne, w tym przeczyszczające i moczopędne.
• Wykorzystywany w kuchni, kosmetyce i medycynie tradycyjnej w różnych częściach świata.

Szpinak malabarski – uprawa

W warunkach naturalnych, czyli w tropikach szpinak ten jest rośliną wieloletnią, niestety nasze zimy są dla niego zbyt srogie. Nie przeszkadza to jednak w traktowaniu go jako rośliny jednorocznej. Można również uprawiać go w donicach, na zimę przenosić do pomieszczenia i również stanie się wówczas warzywem wieloletnim. Szpinak ten można traktować jako pnącze, ale może to być również roślina płożąca. Odpowiednio przycinany (pędy twardnieją) może być również uprawiany w formie krzewu. Im wyższe temperatury, tym lepiej będzie się rozwijać, groźne są już te spadające w okolice 5^oC, a spadki do zera unicestwiają roślinę.

Szpinak malabarski ma mięsiste zarówno pędy jak i liście, cechy te przypominają nieco sukulenty. Pozwala to roślinie magazynować wodę, co w trakcie suszy jest dla niej zbawienne. Ale równie co dla suszy jest tolerancyjna dla nadmiaru wody i dużej wilgotności powietrza.

Jeśli, mimo miłości rośliny do słońca, zostanie posadzona w półcieniu będzie szybciej rosnąć a liście będą dużo bardziej soczyste.

Szpinak jest rośliną mało wymagającą i będzie rosnąć nawet w słabej, piaszczystej glebie. Jeśli jednak będzie miał zapewnione podłoże przepuszczalne, zasobne w składniki pokarmowe o stałej, umiarkowanej wilgotności, to plony znacząco wzrosną. Dobrze jest uprawę ściółkować, wówczas podłoże dłuższy czas będzie utrzymywało stały poziom wilgotności. Pnącze z łatwością się rozmnaża albo poprzez wysiew nasion albo sadzenie gotowych sadzonek. Nasiona dobrze jest wysiać 6-8 tygodni wcześniej w pojemnikach, namaczając je uprzednio przez 24 godziny w ciepłej wodzie.

Zarówno odmiana biała jak i czerwona mają dokładnie te same właściwości i tak samo smakują. Natomiast czerwona bez wątpienia jest dużo bardziej atrakcyjna jako roślina ozdobna. Jadalne są i liście, i pędy warzyw. I można je zrywać w każdym momencie wegetacji roślin, gdy tylko szpinak osiągnie odpowiedni rozmiar.

Szpinak malabarski w kuchni

Surowe warzywo ma delikatny, cytrusowo-pieprzny posmak, ale po ugotowaniu można wyczuć smak podobny do naszego szpinaku. Liście i pędy są bardzo soczyste i chrupiące a ich miąższ jest nieco śluzowaty. Można je jeść zerwane wprost z pędów dodając do sałatek lub kanapek. Najczęściej jednak są dodatkiem do potraw na gorąco, czyniąc je nieco kleistymi. Szpinak malabarski dodawany jest do curry, potraw sit-fit a także do zup. W Chinach sprzedawany jest również w formie sproszkowanej pod nazwą ,,Gintjoo”.

Szpinak malabarski w kosmetyce

Po przekwitnięciu na pnączach tworzą się czarne owoce, z których pozyskuje się czerwony barwnik, wykorzystywany w kosmetykach naturalnych do barwienia szminek i różu. Sok ze zmiażdżonych owoców służy do również bezpośrednio do różowienia policzków i podkreślenia karminowej barwy ust.

Szpinak malabarski w medycynie

Warzywo to ma mnóstwo prozdrowotnych właściwości. Jednak w medycynie i ziołolecznictwie jest właściwie słabo wykorzystywane. Są jednak kraje i regiony, w których docenia się przynajmniej niektóre z właściwości szpinaku. Aż trudno uwierzyć, że jedna niepozorna w sumie roślina może mieć aż tyle właściwości. Warto zasiać ją i z tych dobrodziejstw korzystać.

Szpinak malabarski to bogactwo witamin (A, B1, B2, B3, B9, E, K i C) i minerałów (żelazo, mangan, potas, magnez, miedź wapń i cynk). Zawiera dużą ilość śluzu, saponiny, betalainy, glikozydów nasercowych, aminokwasów, steroli, karotenoidów.

Wykazuje działanie lekko przeczyszczające, moczopędne, chroniące nerki, tonizujące, łagodzące i chłodzące, nawilżające, tonizujące, przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne, przeciwutleniające, przeciwgorączkowe. Traktowany jest również jako afrodyzjak.

Wykorzystanie prozdrowotne szpinaku malabarskiego w Chinach:

• do zbijania gorączki;
• do neutralizacji trucizn.

W Azji Południowo-Wschodniej:

• do zwalczania malarii;
• w leczeniu czerniaka, białaczki i nowotworów jamy ustnej;
• w leczeniu czerwonki, bólu żołądka, krwiopluciu, anoreksji;
• w bolesnym oddawania moczu;
• w osłabionym popędzie seksualnym;
• w nieregularnych miesiączkach;
• wspomaga laktację u kobiet karmiących;
• stosowany jest również jako okłady na: stany zapalne skóry, poparzenia, owrzodzenia, siniaki i stłuczenia, piegi i trądzik, okłady na czoło na ból głowy, poparzenia.

Na Filipinach:

• w leczeniu zapalenia prostaty;
• w leczeniu rzeżączki.

W Nigerii:

• sok stosowany jest jako krople do oczu w leczeniu zapalenia spojówek;
• stosuje się w celu zwiększenie płodności u kobiet.

Szpinak malabarski – podsumowanie

Fot. główna: Joydeep, Wikipedia.org