Aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa), znana też jako aronia czarna, lub po prostu aronią, to obficie owocujący krzew z rodziny różowatych. Przechadzając się po ogródkach działkowych na Podkarpaciu, można często się na niego natknąć. Mimo to, w innych rejonach Polski wciąż nie jest zbyt popularny. Jest tak prawdopodobnie ze względu na specyficzny smak jej owoców – są cierpkie, a nawet gorzkawe.
Wielu z nas jednak niezwykle smakują te czarne kulki i mają z nimi dobre wspomnienia. Nawet posiadając tylko jeden krzak tej rośliny, wyda on tyle owoców, że nie są one do przejedzenia przez dużą rodzinę. Można z nich więc produkować na przykład orzeźwiający sok. Warto przekonać się do tych owoców i przetworów z nich, zwłaszcza że są bardzo zdrowe. Krzewy aronii dorastają do imponujących rozmiarów 3 metrów wysokości i 2 metrów średnicy.
Nie jest rzadkością spotkać takie okazałe krzewy wśród ogródków działkowych. Kwiaty pojawiają się w maju i mają biały kolor. Są dość duże i stanowią piękną dekorację ogrodu. Liście również są ładne, zwłaszcza kiedy przebarwiają się na czerwono jesienią. Mają eliptyczny kształt. Roślina jest samopylna, nie wymaga więc specjalnych zabiegów, by zaowocowała.
Wymagania czarnoowocowej
Uprawa tego krzewu nie sprawia większych problemów. Jest całkowicie mrozoodporny, dlatego dobrze radzi sobie nawet na zboczach gór. Jest to więc krzew dla Ciebie, nawet jeśli mieszkasz w najzimniejszych rejonach naszego kraju. Najlepiej rośnie w pełnym słońcu, ale w półcieniu także wyda owoce, choć będzie ich mniej.
Jaka gleba dla aronii czarnoowocowej?
Roślina poradzi sobie na niemal każdej glebie. Jak na krzew owocujący, jest wyjątkowo mało wybredna, jeśli chodzi o składniki pokarmowe. Nadaje się zarówno do posadzenia na gliniastych, ciężkich glebach, jak i tych lekkich, piaszczystych. Najlepiej czuje się w ziemi o odczynie lekko kwaśnym bądź obojętnym. Dlatego jeśli nasza ziemia jest kwaśna dobrze jest przeprowadzić wapnowanie gleby, by poziom pH nieco podnieść. Ze względu na płytki system korzeniowy, nie przeszkadza jej wysoki poziom wód gruntowych. Przed sadzeniem, nie zaszkodzi glebę przekopać, wzbogacając ją przy okazji o kompost. Oczywiście należy też pozbyć się chwastów.
Kiedy sadzić aronię czarnoowocową?
Aronię najczęściej sądzi się późną jesienią. Październik i listopad są optymalne. Aronię można też posadzić wiosną — na początku kwietnia. Krzewy sadzone o tej porze roku będą bardziej podatne na przesuszenie, dlatego nie wolno zapomnieć o ich podlewaniu.
Jak posadzić aronię czarnoowocową?
Po przygotowaniu gleby czas w końcu na sadzenie. Sadzonki umieszczamy 2-3 centymetry głębiej niż rosły w pojemniku. Jeśli chcemy posadzić więcej niż jeden krzew, pamiętajmy o rozstawie o długości 1,5 metra. Po posadzeniu nie zapomnijmy o ściółkowaniu, Należy sporządzić grubą warstwę ściółki — około 5-centymetrową. Użyjmy do tego kory sosnowej bądź trocin. Zapobiegnie to wyrastaniu chwastów, które będą pożywiać się wartościowymi składnikami zawartymi w glebie.
Pielęgnacja aronii czarnoowocowej
Jak już wspomniano sadzonki posadzone na wiosnę, wymagają nieco uwagi. Należy je podlewać w celu ochrony przed przesuszeniem. Starsze rośliny radzą sobie bez podlewania, ale w celu uzyskania większych plonów, można dostarczać jej wodę w czasie zawiązywania się owoców.
Cięcie aronii czarnoowocowej
Nie jest to zabieg niezbędny, zwłaszcza jeśli udało nam się kupić zdrowe sadzonki o wielu pędach. Jeśli jednak chcemy zagęścić krzew i tym samym zwiększyć plonowanie, można skrócić pędy o ⅓ ich długości. Przyda się to zwłaszcza sadzonkom o gorszej kondycji, na przykład tych posiadających tylko kilka pędów.
Zbiór i zastosowanie owoców aronii czarnoowocowej
Już po pierwszym roku od posadzenia, pojawiają się owoce, ale na obfity plon trzeba poczekać 2-3 lata. Zaczynają one dojrzewać w sierpniu, a najwięcej jest ich we wrześniu. Nie jesteśmy jedynymi amatorami tych owoców. Jeśli nasz ogród nawiedzają szpaki, powinniśmy zbierać owoce szybko, zanim ci pierzaści złodzieje się do nich dobiorą. Dojrzałe owoce można poznać po ich barwie. Są czarne i pokryte nalotem. Niedojrzałe owoce mają czerwonawy kolor.
Niewielu jest amatorów jedzenia aronii na surowo, ponieważ choć mają nutę słodyczy, w ich smaku dominuje cierpkość. Doskonale nadają się za to na przetwory. Zmieszany z wodą sok z aronii zapewnia wspaniałe orzeźwienie. Można też wykonać z nich dżemy, powidła i marmolady. Dla entuzjastów domowych alkoholi dobrą wiadomością jest to, że można z nich zrobić bardzo zdrową i doskonałą w smaku nalewkę aroniową.
Właściwości odżywcze owoców aronii czarnoowocowej
To bardzo zdrowe owoce, zawierają garbniki, pektyny i dużą ilość witaminy C. Używana bywa jako lek na nadciśnienie. Ciekawostką jest to, że w Związku Radzieckim uprawiano duże ilości aronii w celu leczenia choroby popromiennej. Te owoce miały zapewniać łagodniejszy jej przebieg. Wykazują bowiem właściwości filtrujące promienie UV. Podobne eksperymenty prowadzono w Japonii, która niestety już kilkukrotnie musiała mierzyć się ze skutkami promieniowania. Trudno jednak stwierdzić jak bardzo aronia na nią pomaga. Obyśmy nigdy nie musieli tego sprawdzić na własnej skórze i używali aronii do leczenia wyłącznie przeziębiania.
Choroby i szkodniki aronii
Jest to roślina wyjątkowo odporna na szkodniki i choroby. Być może owadom i bakteriom nie odpowiada cierpki smak rośliny? Sporadycznie pojawiają się na niej mszyce. Z powodzeniem można je zwalczać domowymi sposobami, na przykład opryskiem z roztworu wody i szarego mydła lub czosnku. Wspomnieliśmy o szpakach, które można uznać za szkodniki, ponieważ żywią się aronią. Także kwiczoły są jej amatorami. Straty spowodowane przez te ptaki są jednak mało znaczące. Mimo to warto uważać, jeśli w pobliżu naszej działki gnieżdżą się duże liczby tych skrzydlatych entuzjastów owoców aronii.
Przepis na nalewkę aroniową
Nalewkę aroniową, czyli aroniówkę, wykonuje się całkiem prosto. Spożywana w małych ilościach ma korzystny wpływ na zdrowie między innymi na choroby układu pokarmowego i krwionośnego. Pijąc ją, łączymy przyjemność z dbaniem o siebie. Nic więc, tylko brać się do roboty.
Składniki na nalewkę aroniową:
- 2 kg aronii
- 0,5 kg cukru
- 0,5 l spirytusu
- 0,5 l wody
Aronię po jej umyciu i odszypułkowaniu wkładamy do zamrażalnika na minimum 48 godzin. W ten sposób stanie się ona słodsza, a tym samym smaczniejsza. Aronię zalewamy następnie przegotowaną i ostudzoną wodą, w słoiku o dużej pojemności. Następnie do wody wlewamy spirytus (nie odwrotnie). Tak powstały nastaw odstawiamy na 4 tygodnie. Po odczekaniu zlewamy go do innego naczynia, a owoce zasypujemy cukrem. Odstawiamy je na kilka dni. Co jakiś czas potrząsamy słojem, aby otrzymać syrop, który następnie trzeba odcedzić. Teraz łączymy go z wcześniej zlanym nastawem.
Gotową mieszaninę można przelać do butelek. Aby nalewka była gotowa, należy poczekać jeszcze pół roku. Butelki trzymamy przez ten czas w ciemnym miejscu. Ze względu na dużą zawartość alkoholu, nalewka nie psuje się, można ją więc przechowywać bardzo długo. Pamiętajmy, tylko by nie przesadzić z ilością pitej nalewki, bo w ten sposób zamiast efektu leczniczego, osiągniemy odwrotny.
Długie jesienne wieczory, można spędzić przy sokowniku, produkując sok aronii. Z pewnością będzie to miłe wspomnienie, a to nie jedyne co z tych godzin pozostanie. Przetwory z aronii coraz częściej wracają do łask. Mamy bowiem świadomość, że ich właściwości zdrowotne są nieocenione. Nie jest to trudny w uprawie krzew, a za odrobinę uwagi odwdzięcza się nam dekoracyjnymi kwiatami i obfitym plonem.
Fot. główna: ivabalk/pixabay.com
