Rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria japonica), znany jest również jako rdest japoński oraz rdestowiec japoński – jest to roślina występująca w naszym klimacie coraz częściej, niestety inwazyjna, która traktowana jest jako uciążliwy chwast. Dlatego warto wiedzieć co z takim intruzem począć, gdy pojawi się w naszym ogrodzie.
Rdestowiec japoński pochodzi z Azji południowej, gdzie początkowo występował na terenach Japonii, Tajwanu, Korei i Chin północnych. W warunkach naturalnych rośnie w górach, na wzgórzach, ale również na poboczach dróg i rowów. Choć pojawia się nawet w tropikach, generalnie preferuje klimat umiarkowany obydwu półkul. Do Europy zawitał w dziewiętnastym wieku, gdzie dał się szybko poznać jako gatunek ekspansywny i bardzo inwazyjny, stając się jednocześnie zagrożeniem dla wielu rodzimych roślin. Również w Polsce szybko się rozprzestrzenia i anektuje coraz większe powierzchnie.
Rdestowiec japoński – charakterystyka
Rdestowiec japoński to wieloletnia bylina, o bujnym, krzewiastym pokroju, mocno się rozgałęziająca. Czasem uważana za krzew, gdyż jej pędy potrafią osiągnąć nawet 3 m wysokości. Charakterystyczne, puste w środku niczym pędy bambusa łodygi, wznoszą się ku górze a od środka łukowato zaczynają przeginać się w kierunku ziemi.
Reynoutria japonica kwiaty, autor: Jean-Jacques Houdré, commons.wikimedia.org
Rdestowiec posiada kłącza i tworzy rozłogi, dzięki czemu błyskawicznie się rozrasta i mnoży. Ciężko jest go z tego powodu wyplenić, bo gdy kawałek części podziemnej zostanie w podłożu, to roślina szybko się odradza. Liście rośliny mają soczysty, jasnozielony kolor, eliptyczny kształt z zaostrzonym końcem, są nagie, całobrzegie i osiągają od 5 do 15 cm długości. Roślina ta kwitnie zebranymi w wiechy zielonkawobiałymi, drobniutkimi kwiatuszkami. Nasiona są niewielkie, roznoszone przez wodę.
Zwalczanie rdestu japońskiego
Rdestowiec japoński to zupełnie przyjemnie wyglądająca roślina, która przez wielu może zostać uznana za atrakcyjną. I gdyby nie to, że jest rośliną niezwykle ekspansywną, to na pewno byłby niezwykle pożądaną, zieloną ozdobą ogrodu. Niestety jednak jego posadzenie grozi po prostu wyeliminowaniem innych roślin z ogrodu. Proszę sobie wyobrazić piękny, kwitnący ogród pełen róż, piwonii, roślin cebulowych, różaneczników i wielu innych, w którym zasadzi się rdest. Po kilku latach może będzie można gdzieś jeszcze wypatrzeć różę, reszta zginie w gąszczu pędów lub z braku słońca, wody i pokarmu. Dlatego nie tylko nie powinno się go sadzić, ale ważnym jest również, że zauważony gdzieś w naturalnym środowisku, wśród roślin chronionych, powinien zostać zawczasu wykarczowany, gdyż w szybkim czasie zagłuszy i wyeliminuje nasze rodzime gatunki.
Rdestowiec ostrokończysty jest rośliną ruderalną, czyli mieszkanką takich miejsc, które człowiek trwale zmienił. Może to być sąsiedztwo budynków, nasypy kolejowe, przydroża, wysypiska odpadów czy tereny przemysłowe. Roślina ma niewielkie wymagania, łatwość przystosowywania się i rozmnażania, stąd jej coraz bardziej powszechne występowanie.
Skuteczną a jednocześnie bezpieczną dla środowiska metodą zwalczania rdestowca jest jego usuwanie połączonymi metodami mechanicznymi: wycinaniem ręcznym, koszeniem, wykopywaniem całych roślin i usuwanie ich z danego terenu wraz z kłączami i rozłogami. Jest to bardzo ważne, gdyż pozostawienie w podłożu fragmentów kłączy szybko doprowadzi do odrodzenia się roślin i kolejną ekspansję na tym terenie. Metoda ta jest niezwykle skuteczna, ale pod warunkiem, że powtarza się ją systematycznie przez kilka następujących po sobie sezonów wegetacyjnych. Jest to na pewno metoda czaso- i pracochłonna, jednak warta przeprowadzenia ze względu na bezpieczeństwo otaczającego nas środowiska, a co za tym idzie, nas samych.
Reynoutria japonica pokrój, autor: Dav Sargsyan, commons.wikimedia.org
Do zwalczania rdestowców można zastosować również herbicydy. Trzeba się jednak wówczas liczyć z tym, że oprócz chwastów zniszczymy na długi czas wszystkie inne rośliny rosnące w pobliżu a także w jakimś stopniu skazimy środowisko. Jeśli po likwidacji rdestu będziemy uprawiać w tym miejscu rośliny jadalne, to sami również będziemy te środki chemiczne spożywać. Herbicydów nie wolno stosować w pobliżu zbiorników wodnych, doprowadzają bowiem do skażenia wody i wyginięcia wszystkiego co w niej żyje.
Rdestowiec ostrokończysty – właściwości i zastosowanie
Rdestowiec ostrokończysty to z jednej strony zagrożenie dla rodzimej flory, ale z drugiej roślina niezwykle pożyteczna.
- Jest rośliną miododajną, a dzięki temu, że kwitnie późno, jest niezwykle cenna dla pszczelarzy.
- Jest wykorzystywana do oczyszczania gleb silnie skażonych ze względu na jej zdolności do absorbowania metali ciężkich i ich akumulację w swoim wnętrzu. Po zebraniu roślin z terenów skażonych pali się je by w ten sposób z popiołów odseparować metale ciężkie z dużo większą łatwością, niż gdyby miano z nich oczyszczać skażone podłoże.
- Jest rośliną energetyczną o wysokim przyroście biomasy o bardzo dużej wartości energetycznej. To co jest wadą i utrapieniem ogrodników, czyli bardzo szybkie odrastanie i rozprzestrzenianie się rdestu, w wypadku upraw energetycznych jest wielką zaletą.
- Jest bogatym źródłem resweratrolu, związku, który wielu badaczy uważa za bycie odpowiedzialnym za tzw. francuski paradoks. A jest to wyjątkowa na tle Europy Zachodniej długość życia Francuzów, zważywszy na tryb życia jaki prowadzą, na tłuste jedzenie, które spożywają i na dużą ilość alkoholu, który wypijają. Tyle, że właśnie piją przeważnie czerwone wino, które jest wysoko nasycone właśnie resweratrolem. I właśnie ze względu na takie wnioski naukowców, rdestowiec stał się głównym źródłem resweratrolu dostępnego w większości suplementów.
Fot. główna: W.carter, commons.wikimedia.org
