Szkodniki jabłoni to szczególnie kłopotliwy problem sadowników. To jak wpływają na wzrost roślin, owocowanie i zdrowie drzewek zależy od miejsca żerowania i rodzaju ich aparatów gębowych. Szkodniki żerują zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz tkanek rośliny. Kluczem do ich skutecznego zwalczania jest zaobserwowanie ich obecności zanim te zdążą opanować całe drzewo owocowe lub całą uprawę powodując znaczne straty zarówno na jakości, jak i wielkości plonów. Jakie szkodniki jabłoni warto znać i jak można je zwalczać?
Jakie rozróżniamy szkodniki jabłoni?
Jabłonie atakowane są przez wiele gatunków szkodników. Niektóre z nich pojawiają się wczesną wiosną wraz z rozwojem pierwszych liści, a inne w fazie kwitnienia drzew, są również takie, które żerują przez cały okres wegetacji. Część z nich można zaobserwować podczas aktywności za dnia, inne pojawiają się dopiero nocą. Rozróżnić możemy je również na szkodniki ssące, takie jak mszyce oraz szkodniki gryzące – np. gąsienice motyli. Wśród najczęściej spotykanych szkodników jabłoni wymieniamy:
Kwieciak jabłkowiec – największe szkody wyrządza w okresie chłodniejszych wiosen, gdy jabłonie wolniej się rozwijają – w tym ich pąki. Szkodnik ten skutecznie niszczy pąki, co w efekcie kończy się słabym plonem. Kwieciak jest owadem z rodziny chrząszczy, osiąga 4-5 mm i ma wydłużoną główkę w formie ryjka. Jego samice składają jaja w pąkach kwiatowych jabłoni. Szkodliwe dla drzewek są również larwy, które wyjadają pąki, przygryzają nasadę płatków i uniemożliwiają ich rozwój.
Owocówka jabłkóweczka jest niewielkim motylem, a jego gąsienice żerują na owocach powodując ich robaczywienie. W sezonie wegetacyjnym rozwijają się dwa pokolenia owocówki. Szkodniki te wgryzając się do miąższu i drążąc kanały po komorę nasienną jabłek pozostawiają wewnątrz swoje odchody, skutecznie niszcząc plony.
Owocnia jabłkowa – to błonkówka o wybarwieniu żółtym z piłkowanym pokładełkiem, jej larwy są białe lub kremowe, a poczwarki białawe. Larwy zimują w glebie, a w formie dorosłej wylatują na jabłonie z początkiem ich kwitnienia. Samice odżywiają się pyłkiem i składają jaja wewnątrz kwiatów. Pod koniec kwitnienia jabłoni larwy się wylęgają. Owady te wgryzając się do wnętrza nasiennego uszkadzają owoce, które kolejno opadają.
Pryszczarek jabłoniak – to szkodnik aktywny szczególnie od końca kwietnia do końca wzrostu młodych pędów jabłoni na przełomie czerwca i lipca. Jest to muchówka, której samice składają jaja na brzegach liści żerując na nich i powodując ich deformacje – są szczególnie szkodliwe dla młodych drzewek.
Zwójki liściowe – są motylami o kilku odmianach, z których szczególnie groźne dla jabłoni są zwójki syatkóweczki, bukóweczki, wydłubki oczateczki oraz różóweczki. Ich szkodliwość dla jabłoni obejmuje okres od wczesnej wiosny do zbiorów – uszkadzają one rozety liściowo-kwiatowe, liście, zawiązki i owoce powodując ich opadanie, na skutek ich obecności na owocach powstają skorkowaciałe blizny. Od kwietnia do września żerują ich gąsienice, a od maja do września również motyle.
Mszyce to wielopokoleniowe szkodniki jabłoni należące do pluskwiaków. Spotykamy je w formie bezskrzydłej i uskrzydlonej. Szczególnie szkodliwa jest mszyca jabłoniowa, jabłoniowo-babkowa oraz bawełnica korówka. Poszczególne z nich uszkadzają młode liście, wierzchołki pędów czy zawiązki owocowe. Tym sposobem deformują one owoce, prowadzą do zasychania liści, a lepkie odchody mszyc zanieczyszczają pędy i owoce. W jednym sezonie potrafią rozwinąć do 20 pokoleń.
Bawełnica korówka to szkodnik o barwie czarnej (uskrzydlony) lub brunatnej (bezskrzydłej) z białym nalotem. Uszkadza on odrosty korzeniowe, pnie, gałęzie, ogonki liściowe i szypułki kwiatowe jabłoni. Skutkiem jego obecności są guzowate naroślą na korze, słabsze zawiązywanie pąków kwiatowych, słabsze przyrosty drzewek jabłoni oraz mniejsza odporność na przymrozki.
Przędziorki to często spotykane szkodniki. Najpopularniejsze z nich to przędziorek owocowiec i chmielowiec. Ten pierwszy przybiera czerwoną barwę, a drugi jest żółtozielony latem, a ceglastoczerwony w okresie zimowania. Przędziorki powodują żółknięcie, zasychanie i przedwczesne opadanie liści jabłoni, przyczyniają się do słabszego wzrostu owoców, które kiepsko się wybarwiają. W jednym okresie wegetacyjnym potrafią rozwinąć 5 pokoleń. Szczególnie szkodliwe są w okresie od kwietnia do końca sierpnia.
Pordzewiacz jabłoniowy jest roztoczem osiągającym do 0,15 mm wielkości. Charakteryzuje go słomkowe ubarwienie, a w przeciągu sezonu wegetacyjnego rozwija do 6 pokoleń. Szkodnik ten działa podobnie jak przędziorki, żerując jako larwy i jako osobniki dorosłe na liściach, kwiatach i zawiązkach owocowych. Powoduje tym samym wcześniejsze opadanie liści, ordzewia owoce i wpływa na zahamowanie wzrostu drzew.
Miodówka jabłoniowa to pluskwiak z jasnozielonym wybarwieniu i dachówkowatych skrzydłach. Wylęg larw miodówki przypada na okres pękania pąków. Szkodniki te wysysają soki z liści, powodując spore szkody w sadach. Żerując wewnątrz pąków kwiatowych wydzielają tzw. rosę miodową, która zlepia porażone organy roślinne. Dorosłe szkodniki powodują deformację liści.
Przeziernik jabłoniowiec jest motylem o czarno rudej kolorystyce. Owad ten jako gąsienica zimuje w korze jabłoni, a później drąży w pniach i konarach korytarze osłabiając kondycję drzew. Samice przeziernika składają jaja w spękaniach kory.
Namiotnik jabłoniowy to szczególnie niebezpieczny szkodnik sadów. Szczególnie szkodliwe są jego żółte larwy, które wgryzają się końcem kwietnia w młode liście, uszkadzają ich tkanki i pozostawiają w nich miny, które opuszczają oplatając liście przędzą – tworzą charakterystyczne namioty. Silnie porażone gałęzie wymagać mogą całkowitego wycięcia. Silna inwazja szkodnika powoduje gołożery.
Toczyk gruszcowiaczek to szkodnik będący motylem. Jako poczwarka zimuje w załamaniach i pęknięciach kory, a w fazie zielonego pąka wlatuje. Samice składają jaja po spodniej stronie liści, minują je i powodują ich przedwczesne opadanie. Owady, które przepoczwarzały się w zgłębieniu szypułkowym owocu, powodują, że jabłka tracą wartość handlową.
Jak możemy zwalczać szkodniki jabłoni?
Aby pozbyć się lub przeciwdziałać rozwojowi szkodników – zarówno ssących jak i gryzących, musimy skorzystać z insektycydów. Ich skład pozwala uzyskać szerokie spektrum działania i długotrwałą ochronę przed szkodnikami.
Fot. główna: Szkodniki jabłoni – namiotnik jabłoniowy, autor: congerdesign/pixabay.com
