Czosnek słoniowy (Allium ampeloprasum var. ampeloprasum) jest rodzajem czosnku i należy do rodzin warzyw cebulowych. Od zwykłego czosnku różni się rozmiarem, jak sama nazwa wskazuje, jest od niego dużo większy, ale również smakiem, jest bowiem delikatniejszy i można go dodawać choćby do sałatek bez ryzyka odstraszenia od siebie każdego, kto się zbliży. Ilość ząbków też jest inna, jest ich mniej, bowiem od 3 do 6 w jednej główce. Poza tym wygląda dokładnie tak samo jak czosnek, składając się z dużych ząbków, każdy w suchej, papierowej łusce.
U nas jeszcze rzadko uprawiany, ale już bez problemu można pojedyncze ząbki do sadzenie kupić w Internecie. Nie są tanie, ale warto kupić kilka i zasadzić w ogrodzie.
Czosnek słoniowy – uprawa
Czosnek słoniowy, podobnie jak ten zwyczajny potrzebuje do prawidłowego rozwoju ziemi żyznej, dobrze uprawionej i umiarkowanie wilgotnej. Nie może być gliniasta i ciężka. Dobrze jest przed sadzeniem wzbogacić ją kompostem. I sadzi się go dokładnie tak samo. Czyli najlepiej późną jesienią, na głębokości ok. 5 cm. Można go również sadzić wiosną, wtedy nie głębiej niż na 2-3 cm. Wówczas zbiory będą późniejsze, ale lepiej jednak robić to jesienią. Ostępy między ząbkami powinny wynosić 10-15 cm.
Miejsce dla czosnku słoniowego powinno być nasłonecznione i zaciszne. Należy je też odchwaścić. A po zasadzeniu czosnku uprawa powinna zostać podlana.
Czosnek słoniowy zasadzony jesienią dość szybko wypuszcza wiosną szerokie liście, czym bardziej przypomina pora niż nasz czosnek. A oprócz liści pojawia się również pęd kwiatostanowy, który najlepiej jest usunąć by roślina całą energię poświęcała na tworzenie podziemnych główek.
Pielęgnacja czosnku słoniowego
Pielęgnacja czosnku słoniowego nie jest zbyt pracochłonna. Wystarczy uprawę odchwaszczać, podlewać jeśli dłuży czas nie pada, ale nie przelewać, bo szybko zacznie gnić. Jeśli ziemia w ogrodzie nie była zbyt żyzna, dobrze jest od czasu do czasu podlać warzywa wodą z dodatkiem biohumusu.
Zbiór czosnku słoniowego
Czosnek słoniowy sadzony jesienią zbiera się wówczas, gdy ponad połowa jego liści uległą już zaschnięciu. Zwykle ma to miejsce w lipcu. Sadzony wiosną zbiera się jesienią. Trzeba dobrze trafić z momentem zbioru, żeby główki nie zaczęły rozpadać się pod ziemią. Gdy już wykopiemy czosnek, najlepiej używając do tego wideł, ciągnąc za liście możemy zostać z nimi w ręku, a uszkodzona główka pozostanie pod ziemią.
Wykopany najlepiej rankiem słonecznego dnia czosnek pozostawiamy do popołudnia by obeschnął. Trzeba go oczyścić z wierzchniej warstwy łusek, tak by została czysta główka. Następnie obcinamy liście pozostawiając je długości 2-3 cm. Czosnek taki rozkładamy w miejscu suchym i przewiewnym. Po kilku dniach nadaje się już do przechowywania nawet przez kilka miesięcy w suchym, ciemnym i chłodnym miejscu.
Właściwości czosnku słoniowego
Choć czosnek słoniowy jest o wiele większy niż ten nasz, to jego właściwości są nieco uboższe, bliżej mu bowiem do pora jak do czosnku. Wytwarza bowiem po rozdrobnieniu zarówno allicynę, która znajduje się w czosnku jak też -tlenek syn-propanethialu, substancję, która znajduje się w cebuli i czosnku, a która powoduje łzawienie, a której czosnek zwyczajny nie posiada.
Ale czosnek niedźwiedzi, zarówno jego liście jak i ząbki, zawierają także witaminy (A, z grupy B, C i E), a także minerały jak potas, fosfor, cynk, magnez oraz żelazo. Zawiera również błonnik pokarmowy i kwasy organiczne. Jednym słowem jest warzywem, które powinno często gościć w naszym menu.
Zastosowanie czosnku słoniowego
W kuchni można wykorzystywać zarówno liście czosnku słownikowego jak i jego główki. Ze względu na dużo bardziej łagodny i bardziej słodkawy smak można go spożywać bezpośrednio, dodając choćby do sałatek. Drobno posiekane liście lekko podkręcą ich smak.
Główki czosnku można piec w całości czy to na grillu czy w piekarniku. Posiekane ząbki można dodawać do zup, sosów i mięs.
Ale czosnek ten nie tylko pysznie smakuje, kwitnący pięknie prezentuje się w ogrodzie, także można go w nim sadzić również ze względu na jego walory dekoracyjne.
Fot. główna: Michel Chauvet, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org
