Czosnek pospolity, czosnek zwyczajny (Allium sativum) należy do roślin, których obecność w kulinariach jest niezastąpiona, dlatego uprawa czosnku jest wręcz obowiązkiem każdego ogrodnika. Niemałe znaczenie tej wyrazistej rośliny znajdujemy w domowej apteczce. Już jeden ząbek czosnku potrafi dodać potrawie wspaniałego smaku i aromatu, a przy tym jest lekiem na wiele schorzeń. Ale upraw czosnku do najłatwiejszych nie należy. Jak uprawiać to warzywo, aby cieszyć się własnymi zbiorami?
Zastosowanie czosnku
Odrobina czosnku w daniu pozwala wydobyć z niego niesamowity aromat, dlatego też czosnek pospolity (Alium sativum) to baza przyprawowa każdej gospodyni domowej i szefa kuchni. Poza oczywistym smakiem, roślina ta oferuje również bogactwo składników mineralnych, witamin i aktywnych biologicznie związków.
Uprawa czosnku, autor: Schwoaze/pixabay.com
Czosnek warto spożywać ze względu na jego nieocenione wsparcie dla organizmu, które oferuje podczas infekcji wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych. Nie bez powodu jest znany jako naturalny antybiotyk. Dodatkowo, jego dobroczynne działanie odczujemy w kłopotach z bólem gardła i uszu, przy przeziębieniach, jak również w problemach z nadciśnieniem i miażdżycą.
Uprawa czosnku
Uprawa czosnku zarówno wczesnego, jak i późnego ma niewielkie wymagania klimatyczne, dlatego z powodzeniem znosi również lekkie przymrozki. Przed posadzeniem odmian wczesnych temperatura powinna wynosić 0-10°C, co wpływa pozytywnie na zawiązywanie główek czosnku. Najlepszym stanowiskiem są miejsca słoneczne. Pod uprawę czosnku warto zadbać o dobrze wilgotną, ale nie mokrą glebę. Największe wymagania wodne, rośliny te mają w okresie zawiązywania cebul. Uprawa czosnku ma stosunkowo wysokie wymagania żywieniowe, dlatego potrzebuje gleby żyznej, przewiewnej, piaszczysto-gliniastej. Najlepsze pH gleby to 6,8. Rośliny te cenią przy tym nawożenie organiczne – obornikiem lub kompostem.
Uprawa czosnku, źródło: depositphotos.com
Ząbki czosnku ozimego wysadza się jesienią – w drugiej połowie października, a czosnku jarego wczesną wiosną. W pierwszym wypadku niezbędne jest zapewnienie im czasu na wytworzenie odpowiedniej ilości korzeni przed zimą. W przypadku sadzenia wiosennego można z powodzeniem wykonać zabieg końcem marca lub początkiem kwietnia – nie później jednak niż do 10-tego kwietnia.
Sadzenie czosnku polega na włożeniu wierzchołka ząbka spiczastym końcem do góry i przykrycie go cienką warstwą podłoża (5 cm). Najlepszym przedplonem dla czosnku jest fasola, groch lub rośliny motylkowe.
Pielęgnacja czosnku
W pielęgnacji czosnku należy pamiętać o ściółkowaniu ziemi pociętą słomą – najlepiej zaraz po sadzeniu. Dzięki warstwie ściółki zyska on zabezpieczenie gleby przed wysychaniem, a przy tym ograniczy to rozwój chwastów. W okresie suszy, uprawę czosnku należy nawadniać – w okresie od maja do czerwca może być to konieczne. Najlepiej wykonywać ten zabieg rano. Dodatkowo warto regularnie spulchniać i odchwaszczać glebę.
Uprawa czosnku, źródło: depositphotos.com
W przypadku czosnku ozimego (tzw. strzałkującego) nie należy dopuścić do pojawienia się pędów kwiatostanowych – czosnek jary ich nie wytwarza przez co nazywany jest niestrzałkującym. Aby uchronić uprawę przed chorobami (fuzaryjna zgnilizna czosnku) i szkodnikami – śmietką cebulanką i błotniszką czosnkówką (ich larwy żerują wewnątrz liścia środkowego, aż do części spichrzowej rośliny) warto nie uprawiać w pobliżu innych roślin cebulowych, które mogą być narażone na występowanie chorób i szkodników. Dodatkową ochronę można zapewnić sadząc czosnek po kilka sztuk w różnych miejscach w warzywniaków, co pomoże uniknąć niektórych szkodników.
Czym różni się czosnek ozimy od jarego? Podstawowe odmiany uprawy wiosennej oraz jesiennej
Czosnek ozimy oraz czosnek jary to nazwy odnoszące się do tej samej roślin, która sadzona może być w różnych terminach. Podstawową różnicą pomiędzy nimi jest okres wegetacji, pokrój, wielkość i barwa główek wynikające z okresu wzrostu.
Czosnek ozimy to czosnek sadzony jesienią, wśród jego odmian wyróżnić możemy:
- Harnaś – czosnek o dużych główkach i filetowej barwie łuski;
- Mega – odmiana średnio późna oferująca bardzo duże ząbki i niezwykle intensywny aromat;
- Orlik – to odmiana późna o średniej wielkości ząbkach, których łuska ma barwę fioletową lub jasnobrązową;
- Zawrat – czosnek odmiany wczesnej o nieco spłaszczonej główce i łuskach w odcieniu białoszarym.
Uprawa czosnku, autor: PublicDomainPictures/pixabay.com
Czosnek ozimy jest czosnkiem sadzonym na wiosnę – ale czasami można sadzić go jesienią. Wśród odmian tego typu czosnku wyróżniamy:
- Jarus – odmiana średnio-wczesna o małych, białych główkach, które łączą ząbki o różnej wielkości;
- Jankiel – czosnek średnio-wczesny o owalnych główkach z białą lub szarawą łuską.
Czosnek jary sadzony wiosną najczęściej oferuje niższe plony, ale z kolei wówczas jest o wiele lepszy w dłuższym przechowywaniu. Czosnek ozimy z kolei pozwala na wcześniejsze w stosunku do czosnku jarego zbiory, bowiem jego kres wegetacji jest o 3-4 tygodnie krótszy.
Jeśli nie mamy pod ręką czosnku zwyczajnego, z powodzeniem zastąpi go czosnek niedźwiedzi.
Fot. główna: stevepb/pixabay.com