Nicienie glebowe (Nematoda) to szkodniki, które nie są widoczne dla ludzkiego oka, co nie znaczy, że nie potrafią wyrządzić naprawdę wiele szkód. Zwiększają ryzyko chorób roślin oraz niszczą ich korzenie – wnikają w glebę i uszkadzają rośliny, tak bardzo, że ich dalszy wzrost jest niemożliwy.
Co to są nicienie glebowe
Nicienie glebowe należą do organizmów wielokomórkowych, które zasiedlają glebę. Są one bezkręgowcami o podłużnym i półprzeźroczystym ciele – ich rozmiar nie przekracza 0,3 mm. Najczęściej żerują na korzeniach, tylko niewielka grupa nicieni znajduje się na ich naziemnych częściach, do grupy tej należy np. niszczyk zjadliwy (Ditylenchus dipsaci). Nicienie glebowe powodują szereg szkód na roślinach, takie jak:
- uszkodzenia korzeni,
- usprawniają przenikanie patogenów z gleby do środka rośliny,
- ograniczają wzrost rośliny.
Ponadto nicienie glebowe w znacznym stopniu przyczyniają się do rozprzestrzeniania chorób wirusowych.
Objawy występowania nicieni glebowych
Nie wszystkie nicienie są szkodliwe dla upraw – problem pojawia się wówczas, gdy ich populacja się rozrasta, a one same zaczynają czynić duże spustoszenie wśród roślin. Bardzo trudno jest wychwycić ten moment, a objawy często mylone są chorobami wirusowymi czy grzybowymi, a także obecnością innych szkodników.
Pierwszym objawem świadczącym o zerowaniu nicieni są brunatne, małe plamy na liściach, które pojawiają się w okolicach unerwienia liścia. Wraz z przybieraniem na sile zaczynają one pojawiać się na całej powierzchni liścia, prowadząc do zamierania pąków i deformacji. Korzenie zaatakowane przez nicienie nie są zdatne do spożycia. Warto dodać, że poszczególne odmiany nicieni preferują konkretne gatunki roślin, a tym samym różnią się również objawy świadczące o ich obecności.
Sposoby zwalczania nicieni glebowych
Całkowite wyeliminowanie nicieni z ogrodu jest bardzo trudne, jednak konieczne jest podjęcie konkretnych działań, gdyż zbytnie rozprzestrzenienie nicieni może spowodować bardzo duże straty.
Najprostszym sposobem walki jest użycie jednego z dostępnych na rynku preparatów np. P- Drakol, czy Biomass Sugar. Istotne jest, aby wybrać rozwiązania dopuszczone dla upraw ekologicznych, wtedy mamy pewność, że są one nie tylko skuteczne, ale także bezpieczne. Ponadto dobrej jakości środki nie tylko minimalizują ilość nicieni, ale także poprawiają ogólny stan zdrowia roślin i wzmacniają ich system korzeniowy. Wymienione preparaty pomagają pozbyć się innych szkodników glebowych – drutowców i pędraków.
Zwalczanie nicieni można wspomóc także domowymi sposobami za pomocą oprysków z czosnków, czy sadzeniem roślin odstraszających nicienie (do takich należą aksamitka, wrotycz pospolity czy szparagi lekarskie).
Przygotowanie wyciągu z czosnku nie jest skomplikowane – 100 gramów mocno zgniecionych ząbków czosnku zalewa się 5 litrami wody i pozostawia na ok. 3 dni. Po upływie tego czasu przygotowanym roztworem obficie podlewa się uprawy. Zabieg należy powtórzyć co dwa tygodnie.
Przy wykonywaniu jakikolwiek prac należy bezwzględnie pamiętać o czystości narzędzi, aby nie przenosić nicieni w inne obszary ogrodu. Ponadto zniszczone korzenie roślin również należy zniszczyć -pozostawienie ich w glebie powoduje ryzyko przeniesienie szkodników na zdrowe rośliny.
Nicienie pasożytujące na roślinach*
Rodzina: Anguinidae
-
-
- Anguina tritici – węgorek pszeniczny
- Ditylenchus dipsaci – niszczyk zjadliwy
-
Rodzina: Pratylenchidae
-
-
-
- Pratylenchus penetrans – korzeniak szkodliwy
-
-
Rodzina: Heteroderidae – mątwikowate
-
-
- Globodera rostochinsis – mątwik ziemniaczany
- Heterodera schachtii – mątwik burakowy
- Meloidogyne hapla – guzak północny
-
Rodzina: Aphelenchoididae
-
-
- Aphelenchoides ritzemabosii – węgorek chryzantemowiec
- Aphelenchoides fragariae – węgorek truskawkowiec
-
*za Wikipedią
Fot. główna: mątwik ziemniaczany (Globodera rostochinsis), autor: This image was created by user Sava Krstic (sava) at Mushroom Observer, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org
