Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare) to roślina, która nie do końca jest odkryta – a szkoda! Ma wiele zastosowań i z powodzeniem można ją uprawiać w ogrodzie. Roślina ta w naturalny sposób występuje w Polsce – można spotkać aż 70 różnych odmian tej rośliny, najbardziej popularny jest jednak wrotycz alpejski, wrotycz pospolity, Balsamita, maruna, Pyrethrum. Warto zapoznać się z zaletami tej rośliny i przygotować dla niej miejsce wśród swoich upraw.
Jakie właściwości ma wrotycz i dlaczego warto uprawiać go w ogrodzie
Wrotycz jest rośliną, która nie ma dużych wymagań, szybko się rozrasta. Można wykorzystać go na wiele sposobów np. jako środek leczniczy, czy sposób na odstraszenie komarów, a sam w sobie jest ciekawą ozdobą ogrodu. Wyglądem może przypominać rumianek lub jego kwiaty mogą mieć rurkowaty kształt zebrany w baldach o intensywnie żółtym kolorze. Ponieważ jest rośliną ekspansywną, należy pilnować, by nie zajął całej przestrzeni, systematycznie ograniczając jego rozrastanie.
Wrotycz pospolity – właściwości i zastosowanie, autor: Photorama/pixabay.com
Roślinę można zbierać zarówno w czerwcu, przed tym niż zakwitnie, pozyskując liście oraz ziele, jak i w trakcie kwitnienia uzyskując kwiaty. Zebrane rośliny suszy się za pomocą suszarki mechanicznej lub w tradycyjny sposób wieszając w suchym i przewiewnym miejscu. Używając suszarki, można mieć pewność, że roślina podczas suszenia nie spleśnieje. Zapach rośliny przypomina kamforę – roślina jest repelentem, co oznacza, że skutecznie odstrasza owady i niektóre szkodniki.
Wrotycz pospolity jako skuteczna broń przeciw owadom i szkodnikom
Roślina ta jest naturalnym środkiem zapobiegającym pogryzieniu, a także chroni domowe uprawy roślin przed mszycami i wciornastkami – warto wykorzystać jego właściwości!
- Wrotycz na owady: komary, kleszcze, muchy i mrówki
Roślina ta jest naturalnym odstraszaczem owadów dzięki specyficznemu zapachowi, jaki wydaje – zapach ten jest przyjemny dla człowieka, jednak nie dla owadów. Właściwości te można wykorzystać w sposób naturalny lub korzystając ze specjalnie przygotowanego wywaru, którym można się smarować. Zerwane pędy z kwiatami umieszczone w wazonie nie tylko ładnie wyglądają, ale spowodują, że w domu nie będzie much, a susz wysypany w miejsca, gdzie są mrówki, ułatwi pozbycie się ich i zniechęci do zakładania gniazd.
- Wrotycz na szkodniki: śmietka cebulanka, mszyce, gąsienice bielinka, owocówki, bawełnice korówki, kistnika malinowca, roztocza truskawkowe oraz szkodniki glebowe, takie jak nicienie, pędraki w trawniku i nie tylko oraz drutowce.
Preparaty powstałe na bazie rośliny wykorzystywane są w uprawach ekologicznych – są całkowicie naturalne. Działanie zależy od stężenia rośliny oraz formy preparatu jednak skutecznie odstraszają szkodniki. Są doskonałą alternatywą dla środków chemicznych.
Wrotycz pospolity – właściwości i zastosowanie, autor: rihaij/pixabay.com
Wywar z wrotyczu
Wywar z rośliny redukuje rozwój mączniaka prawdziwego (domowe sposoby na mączniaka) oraz pomaga zwalczać roztocza truskawkowego i opuchlaka. Stosuje się go również do zwalczania pchełek w kapuście, mrówek, oraz mączlika szklarniowego.
Przygotowuje się go z 75 gr suszu lub 500 gramów ziela odpowiednio rozdrobnionego zalanego 10 litrami wody. Całość musi moczyć się całą dobą, a następnie gotować przez ok. 20 minut. Po ostudzeniu roztwór dobrze jest przecedzić. Przed wykorzystaniem tak przygotowanego preparatu trzeba go rozcieńczyć z wodą w proporcji 1 do 5.
Wyciąg z wrotyczu
Wyciąg z rośliny przygotowuje się z liści oraz pędów kwiatów, które osiągnęły długość około 20 cm. Najwięcej cennych składników zawierają na przełomie czerwca i lipca. Preparat nie jest trudny do przygotowania – do wiadra należy włożyć liście i kwiaty rośliny, tak by zajęły z1/3 jego pojemności i zalać zimną wodą. Całość musi pozostać w przewiewnym miejscu przez 24 godziny – po tym czasie można całość przecedzić oraz wykorzystać do odprysku na szkodniki.
Gnojówka z wrotyczu
Gnojówkę z rośliny przygotowuje się z kilograma liści rośliny, które wcześniej kroimy. Całość zalewa się 10 litrami wody i pozostawia do sfermentowania – zazwyczaj trwa to od dwóch do trzech tygodni. Roztwór trzeba codziennie delikatnie przemieszać. Gnojówka jest gotowa do użytku, gdy będzie klarowana i nie będzie się pienić.
Tak przygotowana ma wiele zastosowań. Bez rozcieńczenia wykorzystuje się ją do zwalczania mrówek – polewa się nią zarówno mrowiska, jak i ścieżki po których poruszają się mrówki. Polewa się nią także ziemię pod uprawy zwalczając szkodniki glebowe. Natomiast gnojówkę w rozcieńczeniu 1 do 15 stosuje się jako oprysk na mszyce.
Wrotycz – właściwości lecznicze i zastosowanie
Roślina ta przez wiele wieków była stosowana w medycynie ludowej na problemy z układem pokarmowym po zjedzeniu obfitych posiłków. Uważano, że wykazuje działanie moczopędne oraz wiatropędne. Dopiero po odkryciu że we wrotyczu znajduje się toksyczny olejek tujon zaprzestano aplikowania go do wewnątrz. Nadal jest wykorzystywany jako preparat zwalczający wszy, czy inne pasożyty. Stosowany jest także do zwalczania bóli reumatycznych.
Ciekawostki na temat wrotyczu
Jest to roślina o wielu obliczach: z jednej strony daje wiele możliwości zastosowań, z drugiej wykazuje właściwości trujące. Co warto wiedzieć o tej roślinie?
- Jest to roślina, która szybko rośnie, jest odporna na mróz, a jej wysokość może sięgać nawet do 1,5 metra. Rośnie w naturalnym środowisku zarówno w Polsce, jak i całej Europie.
- Ma bardzo silny skład i silne działanie – kwiaty zawierają 1,5% olejku, z którego aż 70% stanowi szkodliwy tujon.
- Przed odkryciem szkodliwości tujonu wykorzystywano go nie tylko w medycznie, ale także w kuchni przygotowując na jego bazie np. różnego rodzaju nalewki. Przypisywano mu także działanie magiczne.
Czy wrotycz jest trujący?
Roślina ta miała wiele zastosowań, jednak gdy odkryto, że zawiera tujon – duże stężenia trującej substancji zabroniono podawać go doustnie.
Czy wrotycz ma skutki uboczne?
Trujący olejek tujon zawarty w roślinie może wywoływać szereg skutków ubocznych. Jego spożywanie podrażania układ pokarmowy, nerki i macicę. Powoduje także krwiomocz, a jego duże stężenie może prowadzić do utraty świadomości i halucynacji.
Fot. główna: jhenning/pixabay.com