Pięknotka vel poładnia vel Kalikarpa (Callicarpa) to roślina należąca do rodziny jasnotowatych. I choć znanych jest ponad 160 jej gatunków, to w naszych warunkach jest w stanie przetrwać tylko jeden, pochodzący z Chin – pięknotka Bodiniera (Callicarpa bodinieri). Jak stworzyć pięknotce idealne warunki i sprawić by zachwycała jesienią? O tym wszystkim przeczytacie poniżej.
Pięknotka – jak wygląda
Pięknotka Bodiniera osiąga około 3 m wysokości, a krzew ma rozłożysty i luźny pokrój. Zarówno wiosną jak i latem roślina raczej nie zwraca na siebie uwagi. Ot przeciętny, dość gęsty krzew o zielonych, szpiczasto zakończonych liściach, nieco szorstkich, o lancetowato-jajowatej budowie i karbowanych brzegach, które osiągają ok. 18 cm długości. Latem co prawda kwitnie, ale kwiatki są niepozorne, drobne, koloru żółtawego, czasem fioletowego zebrane są w grona.
Dopiero jesień sprawia, że nikt nie przejdzie obojętnie obok tej piękności. Kwiaty bowiem zmieniają się w nieziemskiej urody, intensywnie fioletowe owoce, które osadzone są w skupiskach nawet po kilkanaście. I gałęzie kalikarpy są nimi wręcz oblepione. Ale tę intensywnie fioletową barwę owoce uzyskują późną jesienią, wcześniej są one zielone.
Wymagania pięknotki
Kalikarpa pochodzi z ciepłych rejonów, dlatego w naszym klimacie nie poradzi sobie w tych chłodniejszych rejonach kraju. A tam gdzie zimy nie są aż tak srogie trzeba znaleźć jej miejsce ciepłe, dobrze nasłonecznione i osłonięte od wiatru.
Pięknotka ma duże wymagania glebowe, potrzebuje ziemi próchniczej i żyznej, koniecznie przepuszczalnej, która utrzymuje stałą wilgotność na umiarkowanym poziomie. Odczyn gleby najlepiej by był od lekko obojętnego do lekko kwaśnego.
Kalikarpa może być również uprawiana w donicach na tarasach i balkonach pod warunkiem, że przed zimą zostanie okryta lub zimować będzie w pomieszczeniach. To dobra wiadomość dla tych, którzy mieszkają np. w górach.
Jednak by roślina owocowała, konieczne jest zasadzenie co najmniej dwóch, a najlepiej kilku krzewów, gdyż owoce są efektem zapylenia krzyżowego.
Pięknotkę można uprawiać w donicach, ale ze względu na rozbudowany system korzeniowy pojemnik musi być pokaźnych rozmiarów, do tego z grubą warstwą drenażową (np. kamienie, keramzyt) i otworem w dnie. Donica przed zimą powinna zostać umieszczona w pomieszczeniu lub postawiona na grubym styropianie i całość otulona chochołem ze słomy.
Pielęgnacja pięknotki Bodiniera
Kluczowymi zabiegami pielęgnacyjnymi w uprawie kalikarpy są cięcia rośliny oraz zabezpieczenie jej przed przemarznięciem. Ale nie tylko.
Zabezpieczanie pięknotki na zimę
Choć odmiana pięknotka Bodiniera radzi sobie w naszym klimacie, to mroźnej zimy może nie przetrwać. Przemarza wówczas do granicy śniegu, ale najczęściej wiosną odbija. By mieć pewność, że w kolejnym sezonie znów wyda piękne, fioletowe owoce, warto ją przed zimą zabezpieczyć – usypać możliwie wysoki kopczyk z liści, kompostu (co dodatkowo użyźni podłoże) czy słomy oraz okryć ją białą agrowłókniną. Dotyczy to zwłaszcza młodych roślin.
Przycinanie kalikarpy
Kalikarpa bardzo dobrze znosi cięcia, więc w lutym można ją przyciąć, nawet dość radykalnie, wówczas będzie się pięknie zagęszczała. Roślina kwitnie na pędach tegorocznych, więc nie ma obaw, że nie będzie miała swoich pięknych owoców. Świeżo posadzonym krzewom przycina się pędy do wysokości 2-3 oczek nad ziemią, co zagwarantuje szybkie zagęszczanie się rośliny. W drugim roku po posadzeniu warto przeprowadzić cięcie formujące i skrócić pędy o połowę oraz usunąć te rosnące do środka krzewu oraz uszkodzone. A w kolejnych latach należy usuwać już wszystkie najstarsze pędy, gdyż pięknotka najobficiej owocuje na pędach dwuletnich.
Ściółkowanie kalikarpy
Pięknotka powinna być również grubo ściółkowana, zapobiegnie to przesuszeniu podłoża i będzie chroniło wrażliwe korzenie rośliny przed przemarzaniem. Nie toleruje mocno kwaśnej ziemi, więc do ściółkowania lepiej nie używać kory czy zrębków drzew iglastych.
Podlewanie kalikarpy
Lubi umiarkowaną wilgotność, więc zwłaszcza w uprawie doniczkowej nie może być przelewana, ale podlewana systematycznie. Podlewa się w zasadzie tylko młode rośliny, mowa o tych rosnących w ogrodzie, później stają się odporne i podlewanie można ograniczyć do dłuższych okresów suszy.
Kalikarpa – nawożenie
Ponieważ kalikarpa ceni sobie żyzne podłoże, dobrze jest nawozić ją systematycznie od marca do lipca nawozem wieloskładnikowym, Biohumusem czy podsypać bydlęcym obornikiem granulowanym. I oczywiście naturalna ściółka, która nie tylko chroni, ale z czasem zmienia się w próchnicę.
Zastosowanie kalikarpy w ogrodzie
Wybór miejsca w ogrodzie dla pięknotki ma bardzo duże znaczenie, gdyż jak już wiadomo krzew ten przez większość sezonu jest rośliną dość niepozorną. Do tego dość mocno może się rozrosnąć. Dlatego dobrym stanowiskiem będzie np. miejsce pod murem lub domem. Raz, że ochroni roślinę przed zimnym wiatrem a dwa, będzie ona doskonałym tłem dla choćby roślin jednorocznych albo bylin czy krzewów kwitnących w innych terminach. Gdy te przekwitną w centrum uwagi będzie wówczas kalikarpa.
Kalikarpa upiększy nie tylko smutny i szary dzień jesienny w ogrodzie, można również tworzyć z jej oblepionych pięknymi owocami gałązek piękne jesienne czy świąteczne dekoracje do domu, albo też wieńce na drzwi, które stają się coraz bardziej modne.
Kalikarpa – właściwości
Owoce pięknotki nie są co prawda trujące, ale ich smak jest wyjątkowo cierpki i gorzki. Okazuje się jednak, że to żadna przeszkoda w spożywaniu ich przez ptaki. Warto zatem ją sadzić by zimą zwabiała piękne ptactwo do ogrodu.
Pięknotka amerykańska, której niestety u nas nie spotkamy, jest wykorzystywana, a w zasadzie papka z jej liści, do nacierania ciała w celu odstraszenia kleszczy. Ponoć jest to niezwykle skuteczny na nie sposób. Poza tym gatunek ten uznawany jest za roślinę leczniczą. Z innych gatunków wytwarza się np. truciznę na ryby.
Fot. główna: depositphotos.com
