Perz właściwy (Elymus repens) to szczególnie uciążliwy i kłopotliwy w usunięciu chwast wieloletni, który poprzez silnie rozbudowane rozłogi korzeniowe jest niezwykle trudnym przeciwnikiem rolników i osób uprawiających ziemię. Jego pojawienie się może być wynikiem niewłaściwego przygotowania gleby przed siewem, a dodatkowo niezwykła łatwość adaptacyjna, pozwala mu rozwijać się na praktycznie każdym, poza bardzo suchymi, rodzaju gleby. Ponieważ rozmnaża się on zarówno wegetatywnie przez rozłogi jak również poprzez nasiona, niełatwo jest go skutecznie zwalczać. Perz wymaga sporej zawartości powietrza w glebie, dlatego jego najgęstsza warstwa rozłogów ulokowana jest na głębokości do 15 cm. Warto także mieć na uwadze, że już zaledwie jedna roślina perzu, jest w stanie zająć w sezonie wegetacyjnym nawet do 20m2 upraw – bez konieczności rozsiewania się z nasion. Perz jest wyjątkowo szkodliwym chwastem, bowiem konkurując o wodę i składniki pokarmowe z roślinami powoduje ich słaby rozwój i co za tym idzie spore straty w uprawach. Jak pozbyć się perzu? Do tego celu można wykorzystać jedną z metod: mechaniczną, mechaniczno-chemiczną oraz chemiczną.
Perz – pęd z nasionami, autor: Gertjan van Noord/flickr.com
Mechaniczne zwalczanie perzu
Ponieważ perz jest rośliną wieloletnią, mechaniczne zwalczanie go nie zawsze przynosi zadowalające rezultaty. Usuwanie rozłogów polega na wykonywaniu podorywki na głębokość nieco większą aniżeli one sięgają. Wyrzucone na powierzchnię rozłogi szybko wysychają, a następnie z pomocą brony sprężynowej czy kultywatora zagarniane są w jedno miejsce do chwili zebrania jak największej ilości perzu. Aby odnieść jakikolwiek sukces tą metodą, warto wykonywać zabieg w okresie gdy ziemia jest sucha, jednak jego rezultatem mogą być również negatywne skutki – przesuszanie gruntu i zniszczenie jego struktury. Oczywiście na poziomie ogródka te same czynności należy wykonać widłami a następnie chwasty zebrać i zutylizować.
W warunkach wilgotnych rozłogi wymagają dokładnego otrzepania z ziemi, a na glebach cięższych, o głębszej warstwie ornej konieczne jest także głębsze jej przeoranie, które pozwoli wydobyć uprzednio podcięte rozłogi. Następnie już po zbiorze przedplonu, konieczne jest przeprowadzenie podorywki. Doskonale jest także zastosować talerzowanie na krzyż, co pozwala pociąć rozłogi na możliwie najkrótsze kawałki. Gdy pole się zazieleni, należy dodatkowo przeorać je pługiem z przedpłużkiem na głębokości co najmniej 25-30 cm wyrzucając rozłogi z gleby na dno bruzdy. Niestety na lżejszych i płytkich glebach nie zdaje to egzaminu. Walkę z perzem najlepiej jest zaplanować na lato, gdy rozłogi pozbawione są substancji pokarmowych, przez co nie są w stanie zregenerować się tak łatwo z pociętych rozłogów. Wiosną i jesienią możemy tym sposobem spotęgować namnażanie się chwastu.
Perz, autor: Harry Rose/flickr.com
Chemiczne zwalczanie perzu
Metoda chemiczna najlepiej skutkuje gdy zabiegi wykonuje się od połowy sierpnia do późnej jesieni, gdy perz sięga 10-25 cm i pojawiają się na nim pierwsze liście. Na polu pozostawionym po zbiorze bez podorywki należy poczekać, aż chwast się rozwinie, bądź wykonać głębszą podorywkę, dodatkowo bronując pole. Ta druga opcja pozwala zwiększyć skuteczność chemii, gdyż przyspiesza wzrost perzu, który jest łatwiejszy w likwidacji chemicznej. Preparaty do zwalczania perzu działają układowo, dlatego pobierane są przez zielone części roślin – pędy i liście, dlatego tak ważne jest aby chwast ten był odpowiednio rozwinięty. Poprzez działanie chemii perz stopniowo obumiera od liści aż po korzenie i rozłogi. Herbicydy muszą jednak wniknąć w rośliny w odpowiedniej ilości, dlatego konieczne jest uzyskanie odpowiednio dużej, zielonej powierzchni chwastu. Już po 7 do 10 dnach od zabiegu chemicznego można zauważyć pierwsze działanie środków ochrony roślin – perz zaczyna żółknąć i więdnąć. Po około trzech tygodniach rośliny te całkowicie zamierają. Zabiegi mechaniczne można na opryskanym polu wykonywać dopiero po około 4 tygodniach od zastosowania herbicydów, po skutecznym zniszczeniu chwastów.
Mechaniczno-chemiczne zwalczanie perzu
Mieszana metoda usuwania perzu jest najskuteczniejszą, bowiem po zebraniu przedplonu, wykonaniu podorywki, bronowania i pozostawieniu perzu do wyrośnięcia, możliwe jest skuteczne przeprowadzenie aplikacji środków ochrony roślin.
Jak pozbyć się perzu w uprawach ekologicznych
Metodą stosowaną w walce z perzem na uprawach ekologicznych jest tzw. męczenie perzu, które rozpoczyna talerzowanie pola broną talerzową na krzyż. Poprzez rozdrobnienie rozłogów perzu na drobne fragmenty i pobudzeniu go do wytworzenia zielonych pędów, po ich wzroście wykonywana jest orka średnia, która kiełkujące chwasty wrzuca na głębokość 20-25 cm. Po kilku tygodniach (3-5), po ukazaniu się osłabionych pędów perzu, wykonywana jest kolejna orka, która wyczerpuje chwasty do tego stopnia, że nie mają już „siły” aby ponownie wzejść. Następna, profilaktycznie już przeprowadzona orka, likwiduje problem całkowicie.
W przydomowym ogródku najlepiej jest przekopywać podłoże widłami i od razy kłącza wyciągać, otrzepywać z ziemi i umieszczać w jednym miejscu. Perzu nie wyrzuca się do kompostownika, gdyż nie zginie a rozrzucając później kompost idealnie nam się rozsieje. Najlepiej chwast zutylizować.
Jak pozbyć się perzu? autor: Sam Saunders/flickr.com
Po udanej walce mechanicznej, warto zaplanować dobry płodozmian, który skutecznie zacieni glebę na polu, z którego pozbyliśmy się perzu, aby ten nie odrodził się z jego ewentualnych resztek pozostałych na polu. Najlepiej zastosować wysiew gęstych mieszanek bądź siewek w zboża – tym sposobem chwast prędko nie powróci, gdyż nie będzie miał warunków do wzrostu.
Fot. główna: Harry Rose/flickr.com