Mączlik szklarniowy (Trialeurodes vaporariorum) to wyjątkowo problematyczny dla upraw niewielki owad, który często określany jest jako „biała muszka”. Jego nazwa wskazuje na to, że sieje on spustoszenie w szklarniach i uprawach pod osłonami, jednak może być on szkodnikiem roślin na balkonach czy tarasach, jak i w mieszkaniach. Jako szkodnik, mączlik szklarniowy najczęściej atakuje warzywa i zieleń pokojową. Co warto wiedzieć o tym owadzie? Jak można go zwalczać?
Mączlik szklarniowy – charakterystyka
Mączlik jest wyjątkowo drobnym, latającym owadem sięgającym od 1,5 do 3 mm długości. Jego jasne, zielonkawe zabarwienie oraz gęsty, śnieżnobiały nalot to charakterystyczne cechy jego wyglądu. Kształtem przypomina on muszkę, jednak należy on do rodziny pluskwiaków równoskrzydłych. Jego jaja są białe, a z czasem szarzeją. Samice mączlika umieszczają je w tkankach roślin w tzw. okółkach. Przez całe swoje życie, jeden owad może złożyć nawet do 500 jaj. Larwy mączlika są jasne, płaskie, mało ruchliwe, a przy tym niemal niewidoczne gołym okiem, gdyż osiągają rozmiar ok. 0,3 mm. Najłatwiej jest je zlokalizować oglądając rośliny pod lupą.
Mączlik szklarniowy, autor: gbohne/flickr.com
Ulubione miejsca żerowania mączlika
Szkodniki te najczęściej skupiają się na spodnich częściach liści roślin, a po ruszeniu donicą unoszą się w niewielkich chmarach. Ich miejscem żeru są rośliny gatunków pokojowych i balkonowych jak petunie, surfinie, pelargonie, fuksje, szałwie, paprocie, gerbery, gwiazdy betlejemskie czy żeniszki, a w uprawie pod osłonami najczęściej spotykane są na warzywach ciepłolubnych. W uprawach gruntowych szkodnik może się pojawić we wszystkich rejonach upraw roślin warzywnych i ozdobnych, zwłaszcza ogórka, pomidora, papryki, fasoli oraz róż, pelargonii, czy poinsecji.
Ich pojawienie się powodowane może być różnymi czynnikami. Jednym z nich jest bliskość upraw pod osłonami, posadzenie rośliny ze złożonymi ówcześnie jajami czy niechciani goście z sąsiednich balkonów.
Dlaczego mączliki szklarniowe są szkodliwe?
Owady te mogą szkodzić naszym uprawom na dwa sposoby. Niebezpieczne są bowiem zarówno larwy, jak i owady dorosłe, które żywią się sokiem z roślinnych tkanek. Pierwszym objawem wystąpienia mączlika szklarniowego są żółtawe plamy na liściach, na których można zauważyć także drobne ślady po nakłuciach. Z czasem liście zaczynają żółknąć na większych powierzchniach, aby całkowicie zaschnąć i opaść.
Mączlik szklarniowy, autor: Eran Finkle/flickr.com
Obecność mączlika szklarniowego na roślinie powoduje spowolnienie tempa jej wzrostu, słabszy rozwój i podatność na niekorzystne czynniki zewnętrzne. Ponadto za sprawą wydzielanej przez mączliki kleistej substancji – rosy miodowej, rośliny stopniowo tracą możliwość oddychania. W efekcie prezentują się nieestetyczni i są narażone na liczne choroby, w tym grzybowe. Panoszący się wśród roślin mączlik szklarniowy skutecznie szpeci je i prowadzi do ich obumierania lub wyraźnego obniżenia plonów w przypadku roślin jadalnych. Ponieważ szkodniki te lubią ciepłe i suche przestrzenia, w okresie zimy bardzo często żerują na zieleni pokojowej.
Ekologiczne zwalczanie mączlików szklarniowych
Zanim przejdziemy do agresywnego zwalczania mączlików metodami chemicznymi, warto zastosować inne, ekologiczne sposoby. Zarówno w uprawie pod osłonami jak i w domu można zastosować w tym celu żółte tablice lepowe, które skutecznie wabią dorosłe osobniki owada. Można je również usuwać z pomocą odkurzacza, co sprawdza się szczególnie w okresie przed złożeniem przez owady jaj. Profilaktycznie można zastosować także naturalne napary np. z tytoniu lub gnojówki z wrotyczu.
Dobrym sposobem na usuwanie szkodników będzie także podlewanie roślin powyższymi wywarami w dużym rozcieńczeniu. Zimą, kiedy szkodniki roślin doniczkowych mogą pojawiać się na roślinach domowych, warto je regularnie zraszać, co może ograniczyć ryzyko pojawienia się mączlika, jak i przędziorków. W uprawach szklarniowych dobrym sposobem na ochronę roślin jest wprowadzenie dobrotnicy szklarniowej, będącej naturalnym wrogiem larw mączlika – zanim wesprzemy uprawę tymi dobroczynnymi owadami, należy usunąć żółte tablice lepowe.
Mączlik szklarniowy, autor Ryszard flickr.com
Chemiczne metody zwalczania mączlika
Jeżeli metody ekologiczne zawiodą, niezbędne może okazać się skorzystanie z chemicznych środków ochrony roślin. Najlepsze w tym wypadku będą insektycydy doskonałe w uprawach pod osłonami. Zabiegi w zależności od rodzaju środków chemicznych należy przeprowadzać nawet 3-krotnie w kilkudniowych odstępach.
Domowe, niewielkie uprawy nie wymagają aż tak poważnych zabiegów, a doskonałym rozwiązaniem dla nich będą środki owadobójcze w formie specjalnych pałeczek wkładanych do podłoża. Gdy chcemy zastosować oprysk, rośliny pokojowe powinniśmy wynieść na zewnątrz lub w razie chłodów do mało użytkowanego pomieszczenia. Niestety nie ma jednej skutecznej opcji w walce z mączlikami, które mogą uodparniać się na działanie chemicznych preparatów, dlatego warto korzystać z różnych środków naprzemiennie.
Fot. główna: Scot Nelson/flickr.com