Skrzyp polny (łac. Equisetum arvense) jest rośliną popularną w Europie, w tym także w naszym kraju. Dzikie okazy skrzypu znaleźć możemy z powodzeniem na wilgotnych łąkach, polach, miedzach, przydrożach, na skarpach czy w ogrodach. Pomimo swoich licznych walorów wykorzystywanych w ziołolecznictwie, branży kosmetycznej, jak i w ogrodnictwie, uznawany jest ona jako uporczywy chwast – niełatwo się go pozbyć, gdyż z powodzeniem odradza się nawet z małych części korzeni. Co warto wiedzieć o skrzypie polnym? Jakie jest jego zastosowanie?
Skrzyp polny – charakterystyka
Skrzyp polny należy do liczącej sobie już 300 milionów lat rodziny skrzypowatych – fakt ten sprawia, że nazywany jest żywą skamieniałością. Jest on rośliną wieloletnią, której nazwę zainspirował charakterystyczny skrzypowaty dźwięk słyszany podczas zagniatania jej liści. Wyglądem przypomina on iglaki, gdyż ma drobne listki na łodyżkach unoszących się ku górze (nazywane są często ‘koński ogon’ lub ‘stalowe ziele’). Powierzchnia liści skrzypu jest przy tym szorstka, dlatego nierzadko roślinę tę stosowano do szlifowania drewna i kamieni, czyszczenia naczyń z sadzy lub jako pilniczka do paznokci. Roślina ta występuje na całym świecie – z wyjątkiem Australii i Nowej Zelandii.
Skrzyp polny, autor: adege/pixabay.com
Właściwości skrzypu polnego
Właściwości rośliny wykorzystywane są na wielu płaszczyznach, w tym w ogrodnictwie, gdzie pomaga jako ekologiczny środek o wszechstronnym działaniu. Wykonany z niego oprysk pomaga w zwalczaniu uporczywych szkodników, w tym mszyc, miseczników, przędziorków, tarczników czy roztoczy. Można stosować go także jako naturalny środek do walki z chorobami grzybowymi – pomocny jest szczególnie w zwalczaniu zarazy ziemniaka na pomidorach, mączniaka, kędzierzawości i rdzy liści oraz zgnilizny. Gnojówka ze skrzypu polnego wykorzystana do polewania roślin pomaga je wzmocnić oraz zwiększyć ich odporność na choroby grzybowe.
Gnojówka ze skrzypu – przepis i zastosowanie
Gnojówka ze skrzypu polnego to jak wspomniano powyżej swoisty koktajl wzmacniający dla roślin, który wspomaga je również w profilaktyce chorób grzybowych. Jej przygotowanie jest przy tym bardzo proste:
- W plastikowym wiaderku zalewamy 1 kilogram świeżego ziela lub 200 g suszu 10 litrami wody.
- Całość odstawiamy do fermentacji na tydzień. W tym czasie na powierzchni pojawi się piana.
- Po zniknięciu piany, gnojówka jest gotowa do użycia.
Przed zastosowaniem gnojówki do podlewania lub oprysku roślin należy ją rozcieńczyć z wodą w proporcji 1:50. Na zabieg najlepiej jest wybrać pogodny dzień. Opryski należy powtarzać co 3 dni, przez okres 3 tygodni.
Skrzyp polny, autor: adege/pixabay.com
Wyciąg ze skrzypu – przepis i zastosowanie
Wyciąg ze skrzypu polnego to doskonały sposób na mszyce (w razie intensywnego ataku najlepiej stosować go bez rozcieńczenia). Do przygotowania wyciągu stosujemy zasady jak w przypadku gnojówki, z tym, że wyciąg gotowy do przeprowadzenia oprysku jest już po 12 godzinach.
Wywar ze skrzypu – jak zrobić i na co stosować
Wywar ze skrzypu polnego przygotowujemy jak gnojówkę, po wykonaniu pierwszych kroków, po 24 godzinach całość mieszanki gotujemy na małym ogniu przez 30 minut. Po przestudzeniu całość cedzimy i stosujemy rozcieńczoną z wodą w proporcji 1:3 lub 1:4 (proporcje stosowane przez ogrodników bywają odmienne). Jego zastosowanie znajdziemy w opryskach roślin przeciwko chorobom grzybowym, w tym takim jak szara pleśń, mączniak prawdziwy i mączniak rzekomy, rdze, parch jabłoni, kędzierzawość liści brzoskwini. Opryski z wywaru należy powtarzać jak na przykładzie gnojówki – najlepiej co 3 dni, przez okres 3 tygodni.
Jak zrobić oprysk ze skrzypu polnego (i kiedy)
Oprysk ze skrzypu polnego możemy przeprowadzić na bazie wywaru ze skrzypu lub gnojówki – w zależności od potrzeb i preferencji. Przed jego przeprowadzeniem, ogrodnicy zalecają dodanie do mieszanki odrobiny szarego mydła, co pozwoli skuteczniej utrzymać preparat na roślinach, a tym samym zapewnić dłuższą ochronę przed szkodnikami. Stosowanie oprysku należy prowadzić przez okres trzech tygodniu, najlepiej powtarzając zabiegi co 3 dni.
Skrzyp polny – właściwości lecznicze i toksyczne (dla człowieka)
Skrzyp polny stanowi cenny składnik kosmetologiczny, a wszystko za sprawą wysokiej zawartości krzemu. Wspaniale wpływa on na skórę, która staje się dzięki niemu bardziej elastyczna. Jest on również nieocenionym wsparciem zdrowia paznokci oraz włosów. Stosowany jest także w lecznictwie, w tym w utrzymaniu zdrowia układu kostnego. Ma przy tym właściwości przeciwzapalne, stąd jego nieoceniona rola w leczeniu pomocniczym artretyzmu i reumatyzmu. Zawartość krzemu, który należy do pierwiastków życia, czyni go rozwiązaniem wspomagającym w leczeniu osteoporozy.
Skrzyp polny, autor: beauty_of_nature/pixabay.com
Walory lecznicze skrzypu polnego znajdziemy również w leczeniu schorzeń dróg moczowych, stanów zapalnych pęcherza, kamicy moczowej, gośćcu, skazie moczanowej, jak i w łagodzeniu obfitych miesiączek i krwotoków. Działanie rozkurczowe pozwala wykorzystać go także jako środek przeciwbólowy, pomóc może również w gojeniu ran. Roślina ta ceniona jest za wspieranie leczenia nadmiernej potliwości, łuszczycy, owrzodzeniach okrężnicy, wrzodach żołądka i dwunastnicy, polipach podbrzusza oraz próchnicy.
Skrzyp polny w celach leczniczych można stosować w postaci naparów ziołowych oraz naturalnych preparatów z jego wyciągiem. Stosowany jest wewnętrznie, jak i zewnętrznie jako płukanka lub okłady.
Niestety pomimo niezwykłych walorów może on wykazywać działanie toksyczne – szczególnie stosowany w nadmiarze, stąd zaleca się wcześniejszą konsultację z lekarzem. Nie jest on zalecany szczególnie dla osób z chorobami układu krążenia i układu moczowego, jak również dla kobiet w ciąży i karmiących piersią.
Jak wygląda skrzyp polny?
Skrzyp polny jest bardzo charakterystyczny i przypomina mini drzewo iglaste – ma płonne, gwiaździste w przekroju pędy i łodygi rozmieszczone w okółkach, na brązowych pędach nie ma rozgałęzień, z kolei u jego szczytu znajdują się kłosy.
Na co pomaga polny skrzyp?
Skrzyp jako uciążliwy chwast bywa problematycznym gościem w ogrodzie, jednak za sprawą krzemu, jest nieoceniony w zwalczaniu chorób grzybowych – pomaga także w okresach suszy, dzięki walorom wzmacniającym rośliny.
Skrzyp na kompost?
Jak najbardziej skrzyp polny może być dobrym sposobem na uzdatnienie kompostu w cenny pierwiastek – krzem, jednak nie należy wrzucać rośliny do kompostownika w całości. Wzbogacając kompost możemy wykorzystać bowiem części bez rozłogów i pędów zarodnikowych. Do kompostu możemy dodawać również resztki niewykorzystanej gnojówki, wyciągu i wywaru ze skrzypu, jak również fusy z naparów ziołowych.
Kiedy zbierać skrzyp na gnojówkę, wywar i wyciąg?
Skrzyp zbierać możemy w okresie od czerwca do września – wyłącznie jego zielone części, jednak najwyższe stężenie krzemionki i innych cennych składników osiąga on na przełomie lipca i sierpnia.
Fot. główna: adege/pixabay.com
