Właściwy dobór zapylaczy w sadzie jabłoniowym pozwala uzyskać optymalne warunki dla zapylania, a wraz z nim regularne i obfite owocowanie. Wybierając właściwe zapylacze jabłoni (inne od naszej podstawowej odmiany jabłoni) należy brać pod uwagę termin jego kwitnienia, aby pokrywał się on z terminem kwitnienia naszej odmiany. Jakie zapylacze warto wykorzystać w sadzie lub przydomowym ogrodzie, aby cieszyć się obfitością owoców?
Wybór zapylaczy do sadu
Planowanie sadu warto rozpocząć od doboru odpowiednich odmian jabłoni, w tym ich zapylaczy, czyli już w momencie zakładania kwater. Ponieważ jabłonie należą do roślin obcopylnych całkowicie lub częściowo, wymagają zapylenia pyłkiem innych odmian. Bez obecności zapylaczy nie będzie możliwe uzyskanie owoców – lub będzie ono niezwykle ubogie. Planując kwatery powinniśmy dopasować zapylacze pod kątem naszych ulubionych odmian jabłoni, gdyż nieodpowiednie decyzje na tym etapie mogą prowadzić do opadania kwiatów bezpośrednio po kwitnieniu.
Zapylacze jabłoni – autor: bernswaelz/pixabay.com
Jeżeli zatem na naszej jabłoni zaobserwujemy zjawisko samoniezgodności – nastąpi brak zapłodnienia i wytworzenia się owoców w wyniku zapylenia własnym pyłkiem, konieczne jest uzupełnienie sadu o odpowiednią dla naszej podstawowej odmiany jabłoni odmianę zapylacza. W sadach jabłoniowych zdarza się również intersterylność, kiedy to poszczególne odmiany jabłoni nie potrafią się wzajemnie zapylać, gdyż są ze sobą mocna spokrewnione np. odmiany ‘Pinova’ oraz ‘Evelina’, a co za tym idzie nie pozwolą na uzyskanie owoców.
Decydując się zatem na stworzenie nawet niewielkiego przydomowego sadu, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim termin kwitnienia danej odmiany i pokrewieństwo odmian. Najczęściej funkcję zapylaczy będą pełniły odmiany uprawne, nierzadko także odmiany jabłoni ozdobnych, których owoce nie mają zbyt wysokich walorów, ale rośliny te oferują dużą wydajność pyłków w okresie kwitnienia.
Rozkład zapylaczy w sadzie
Planując rozmieszczenie odmian jabłoni będących zapylaczami można skorzystać z kilku sposobów:
- Umieszczając zapylacz w co trzecim rzędzie. Jest to metoda najstarsza, gdyż wykorzystuje zależność, iż maksymalna odległość zapylacza od naszej odmiany nie powinna być większa aniżeli 15-20 m. Można zatem dowolnie sadzić zapylacze w rzędach odmian zapylanych, jednak pamiętając przy tym o zachowaniu powyższej odległości.
- Umieszczając pojedyncze drzewa w charakterze zapylacza w określonych odstępach np. co trzecie drzewo w danym rzędzie. Metoda ta pozwala na efektywniejsze zapylenie, jednak może być to rozwiązanie kłopotliwe w okresie zbiorów.
- Rozmieszczając zapylacze w każdy rzędzie co kilka kolejnych drzewek naszej odmiany podstawowej. Sposób ten wykorzystuje to, że pszczoły najchętniej przelatują na najbliżej znajdujące się drzewa w danym rzędzie, dlatego można uzależnić stanowisko zapylacza od sposobu oblotów drzew prowadzonych przez te dobroczynne owady w fazie kwitnienia jabłoni.
Jak dobrać zapylacze jabłoni?
Podstawowym kryterium doboru zapylacza jest termin kwitnienia, ale i dojrzewania odmiany podstawowej – powinny się wzajemnie pokrywać. Tym sposobem możliwe staje się przyjęcie pyłku przez znamiona słupka we właściwym momencie, a to z kolei pozwoli na skuteczne zawiązanie owoców.
Czasami okres kwitnienia odmiany podstawowej jest dosyć długi, wówczas powyższy schemat może być nieco inny. Bywają zatem sady, w których zapylaczem jest odmiana późno kwitnąca, doskonale współgrająca z odmianą kwitnącą wcześnie. Najczęściej zapylaczami są wówczas odmiany o słabszym wzroście.
Jeżeli wybieramy odmiany wzajemnie zapylające się, podobny powinien być również termin zbioru ich owoców. Odmiana zapylająca powinna co do zasady obejmować 10-15% odmiany zapylanej, co daje nam jeden zapylacz na około 8 drzew jabłoni. Właściwy dobór zapylaczy i ich rozmieszczenie pozwala zatem uzyskać naprawdę zadowalające plony.
Jakie zapylacze warto wybierać?
Funkcję zapylaczy często pełnią odmiany o drobnych owocach i odmiany ozdobne. Dobrze dobierać spośród nich odmiany odporne na choroby. Świetnymi zapylaczami są odmiany takie jak ‘Evereste’, ‘Profesor Sprenger’, ‘Golden Gem’, jak i ‘Katherine’. Warto przy tym pamiętać, że po zakończeniu kwitnienia zapylacze powinny zostać przycięte, ale niestety odmiany ozdobne mogą gorzej znosić ten zabieg w tym momencie sezonu wegetacyjnego. W tym wypadku dobrze jest wcześniej zastosować cięcie odmian ozdobnych w czasie wczesno wiosennego prześwietlania jabłoni, pozostawiając na drzewkach pędy jednoroczne, które w kolejnym sezonie wegetacyjnym pięknie zakwitną i przysłużą się naszemu sadowi.
Fot. główna: pompi/pixabay.com
