Przez tysiące lat człowiek leczył się nie farmaceutykami z apteki, a właśnie naturalnymi ziołami. Kiedyś zbierano dziko rosnące rośliny, a później zakładano zielarskie ogrody, na przykład przy klasztorach. Dziś także my możemy założyć własny terapeutyczny zakątek na własnej posesji czy nawet na parapecie. Które rośliny najbardziej przydadzą się w naturalnym leczeniu? Jak uprawiać zioła lecznicze i do czego je stosować?
Rośliny, w przeciwieństwie do preparatów aptecznych, często zawierają cały kompleks prozdrowotnych substancji. Nas jednak najbardziej interesuje, jak wpłyną one na nasze zdrowie. Oto kilka z tych, których nie tylko można użyć w ziołolecznictwie, ale będą też piękną ozdobą naszego ogrodu lub parapetu. Czyż to nie zestawienie idealne?
Nagietek lekarski
Maść z nagietka lekarskiego (Calendula officinalis) to jeden z najpopularniejszych kosmetyków, które pozytywnie wpływają na skórę. Stosuje się ją przy zmaganiach z cerą trądzikową, a także tą poparzoną przez słońce czy gorące ciecze. Nie wszyscy jednak wiedzą, że można ten lek zrobić samemu i to z nagietka z własnej uprawy. Wystarczy bowiem dodać do rozpuszczonego w garnku smalcu lub oleju kokosowego kilka płatków z kwiatów nagietka. Substancje aktywne zawarte w tej części rośliny przenikną do tłuszczu i po ostudzeniu maść będzie gotowa. To niezwykle proste, ekologiczne i niskobudżetowe rozwiązanie.
Zioła lecznicze w ogrodzie – Nagietek lekarski, autor: Mareefe/pixabay.com
Sam nagietek lekarski jest rośliną łatwą w uprawie. Preferuje stanowiska słoneczne i ciepłe, a idealną ziemią dla niego będzie standardowe podłoże do kwiatów. Lubi, gdy jest ono lekko wilgotne. Piękne, pomarańczowe kwiaty pojawiają się najwcześniej w czerwcu. Jak już wspomnieliśmy, to właśnie płatki nagietka mają działanie lecznicze. Zbiera je się w początkowej fazie kwitnienia, ucinając całe kwiatostany – łodyżka pozbawiona kwiatu może za jakiś czas ponownie zakwitnąć – i wolno susząc je na przykład na parapecie. Z wysuszonych główek wyskubuje się płatki, które są poszukiwanym surowcem zielarskim.
Mięta pieprzowa
Niemal każdy z nas posiada w swoim domu herbatkę z mięty pieprzowej (Menthae piperitae), która daje ulgę przy problemach w trawieniu. Składa się ona wyłącznie z wysuszonych jej liści, więc łatwo ją przygotować samemu.
Zioła lecznicze w ogrodzie -Mięta pieprzowa, autor: congerdesign/pixabay.com
Uprawa mięty nie wymaga wiele zachodu. Rośnie dobrze na przepuszczalnej, piaskowo-gliniastej glebie o poziomie pH równym około 7. Jej stanowisko powinno być lekko zacienione. Szybko się rozrasta, więc należy jej zapewnić pewien rezerwuar miejsca. Lubi ziemię wilgotną.
Liście zbieramy od połowy czerwca, a następnie suszymy w zacienionym i przewiewnym miejscy, rozkładając je pojedynczymi warstwami. Taki surowiec to już właściwie gotowa herbatka, którą można po prostu w razie potrzeby zalać gorącą wodą. Ze świeżej mięty również można zrobić napar, lub dodać ją do napoju, by był jeszcze bardziej orzeźwiający.
Melisa lekarska
Kolejną popularną herbatką ziołową jest ta z melisy lekarskiej (Melissa officinalis). Stosuje się ją na uspokojenie w przypadku stresu czy lęku. Wpływa też ogólnie korzystnie na układ nerwowy oraz ułatwia zasypianie.
Zioła lecznicze w ogrodzie – Melisa lekarska, autor: congerdesign/pixabay.com
Melisa jest nieco bardziej wymagająca od mięty. Od cienia woli miejsca słoneczne, preferuje też żyzną, próchniczą, bogatą w wapń glebę. Jej odczyn powinien być lekko kwasowy lub obojętny. Podobnie jak w przypadku mięty, zbiór liści wykonuje się przed jej zakwitnięciem, czyli w czerwcu. Można też wykonać drugi zbiór po przekwitnięciu rośliny w sierpniu. Surowiec suszy się tak samo, jak w wypadku mięty.
Szałwia lekarska
Szałwia lekarska (Salvia officinalis) podobnie jak dwie ostanie rośliny również pochodzi z rejonów śródziemnomorskich. Poza właściwościami prozdrowotnymi używa się też jej jako przyprawę. Ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, dlatego płukanka gardła z jej naparu sprawdzi się przy infekcji górnych dróg oddechowych.
Zioła lecznicze w ogrodzie – Szałwia lekarska, autor: Irene Grassi/flickr.com
Jej warunki uprawy są podobne jak w przypadku melisy. Również preferuje miejsce słoneczne i żyzną glebę. Dobrze jest, jeśli miejsce jej uprawy jest osłonięte, nie lubi bowiem mroźnych powiewów wiatru. Zbiór również przeprowadza się podobnie jak przy melisie, czyli przed kwitnieniem. Liście należy suszyć także w podobnych warunkach.
Dziurawiec zwyczajny
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) to kolejna roślina, z której liści sporządza się napary. Tym razem działają one dobrze na układ trawienny, a także na stres i bezsenność.
Zioła lecznicze w ogrodzie – Dziurawiec zwyczajny, autor: FinjaM/pixabay.com
Jest to roślina o niezwykle estetycznych, żółtych kwiatach i ciekawych liściach, które posiadają dziurki, którym zawdzięcza swoją nazwę. Są one w rzeczywistości komórkami magazynującymi olejki eteryczne. To właśnie one są odpowiedzialne za lecznice działanie rośliny. Ziele zbiera się podobnie, jak melisę, czyli w czerwcu i drugi raz w sierpniu. Można je potem wysuszyć, w ten sam sposób co wspomnianą roślinę.
Jeżówka purpurowa
Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) to roślina o pięknych kwiatach, dlatego idealnie nadaje się na rabaty. Ma jednak też oczywiście działanie lecznice. Z jej korzenia sporządza się napary, które wspomagają odporność.
Zioła lecznicze w ogrodzie – Jeżówka purpurowa, autor: Efraimstochter/pixabay.com
Roślina preferuje gleby piaszczysto-gliniaste i słoneczne stanowiska. Nie jest wymagająca, gdyż charakteryzuje ją mrozoodporność i mała podatność na choroby. Wymaga jednak podlewania, ponieważ jej podłoże powinno być stale lekko wilgotne. Zbiór korzenia przeprowadza się jesienią, jednak dopiero w trzecim lub czwartym roku uprawy. Kiedy go zbieramy, naturalnie równa się to usunięciu całej rośliny, o czym warto pamiętać. Zebrany korzeń można rozdrobnić i wysuszyć na przykład w suszarce do grzybów, pamiętając, by temperatura nie przekraczała 50 stopni Celsjusza. Z gotowego środka można sporządzić odwar, używając jednej jego łyżki na szklankę wody i gotując przez kilka minut. Gotowa mikstura sprawdzi się podczas infekcji górnych dróg oddechowych.
Większość z wymienionych roślin nie tylko wspomoże domową apteczkę i ozdobi ogród, ale także przyciągnie pszczoły. Dołączając je więc do naszej działki, nie tylko pomożemy sobie, ale także tym pożytecznym owadom. Są to więc zieloni przyjaciele sprzyjający nie tylko człowiekowi, ale też innym żyjątkom.
Fot. główna autor: avantrend/pixabay.com
