Aksamitka wąskolistna (Tagetes tenuifolia) | |
| Wysokość | 15-30 cm |
| Kwitnienie | VI, VII, VIII, IX, X |
| Stanowisko | słoneczne, półcień |
| Wilgotność gleby | umiarkowanie sucha |
| Ozdobność | kwiaty |
| Pokrój | zwarty, kępy |
Aksamitka wąskolistna (Tagetes tenuifolia) jest rośliną jednoroczną, należącą do rodziny astrowatych. Jej ojczyzną są północne rejony Ameryki Południowej oraz Meksyk. Na całym niemal świecie uprawiana jest jako roślina ozdobna. Chętnie uprawiana, gdyż ma niewielkie wymagania, do tego chroni inne rośliny choćby przed nicieniami, jest również rośliną leczniczą, a jej kwiaty są jadalne.
Jak wygląda aksamitka wąskolistna
Aksamitka wąskolistna dorasta do 15-30 cm i ma zwarty, kępiasty pokrój. Łodyga silnie się rozgałęzia już przy powierzchni ziemi. Jej liście są drobniutkie, głęboko powcinane i mają charakterystyczny, silny zapach, dla wielu bardzo nieprzyjemny (roślina często nazywana śmierdziuszkiem). Kwiatostany utrzymują się od czerwca aż do przymrozków. Kwiatki mają około 2 cm średnicy, języczkową budowę i barwę od jasnożółtej przez ciemnopomarańczową aż do czerwonobrązowej, często są dwubarwne. Koszyczki kwiatowe osadzone są pojedynczo na szypułkach.
Aksamitka wąskolistna, autor: Goku122, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org
Uprawa aksamitki wąskolistnej
Aksamitka wąskolistna jest rośliną mało wymagającą. Najpiękniej kwitnie rosnąc w słońcu, ale dobrze poradzi sobie również w półcieniu. Dobrze znosi nawet dość niskie temperatury, dlatego późną jesienią można zobaczyć kwiaty przysypane śniegiem. Jest odporna na przesuszenia. Jest tolerancyjna na warunki glebowe, ale najlepiej rośnie mając do dyspozycji ziemię żyzną, przepuszczalną i umiarkowanie suchą. Nie jest wrażliwa nawet na częste przesadzanie. Można ją uprawiać zarówno w gruncie jak i w pojemnikach.
Aksamitka wąskolistna, autor: Salicyna, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Aksamitkę wąskolistną rozmnaża się z nasion. Wysiewa się je w marcu do skrzyneczek lub do inspektu. Nie sieje się nasion wprost do gruntu, gdyż młode siewki są wrażliwe na niskie temperatury, a rośliny wysiane w maju zbyt późno zakwitną. Pierwsze kwiaty bowiem pojawiają się dopiero po 12 tygodniach. Dlatego właśnie tworzy się rozsadę. Siewki przepikować należy do pojedynczych pojemników, gdy mają już po dwa listki. By zaoszczędzić sobie kłopotu można gotowe sadzonki kupić od producenta wiosną, są tanie. Na miejsca docelowe powinny trafić już po połowie maja, gdy nie będzie przymrozków.
Aksamitka wąskolistna, autor: Salicyna, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Pielęgnacja aksamitki wąskolistnej
Aksamitka jest mało wrażliwa na niedobory wody, za to bardzo źle znosi jej nadmiar. Dlatego podlewa się ją tylko w okresach bezdeszczowych starając się jej nie przelewać. Przelewanie grozi zgniciem korzeni i pojawieniem się chorób grzybowych.
Jeśli ziemia, w której sadzimy aksamitki jest żyzna, roślina nie wymaga dodatkowego zasilania w trakcie okresu wegetacyjnego. Jeśli zaś ziemia jest słaba, można podlewać aksamitkę raz na 2-3 tygodnie wodą z dodatkiem biohumusu. W nawożeniu aksamitek trzeba uważać na azot i stosować nawozy z minimalnym jego udziałem. Zbyt dużo azotu to więcej liści niż kwiatów.
Aksamitka wąskolistna, autor: Kor!An, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Jeśli będziemy na bieżąco wycinać sekatorem przekwitnięte kwiatostany pobudzimy aksamitkę do bardziej bujnego kwitnienia. Część kwiatów warto jednak zachować by wytworzyły nasiona, które będzie można wykorzystać w kolejnym sezonie do tworzenia rozsady.
Aksamitki wąskolistne są niestety przysmakiem ślimaków, często są więc przez nie zjadane. A w trakcie długotrwałych i intensywnych opadów można spodziewać się, że rośliny zostaną zaatakowane przez choroby grzybowe, najczęściej jest to szara pleśń.
O tym jak radzić sobie ze ślimakami w ogrodzie przeczytacie tutaj:
Aksamitka wąskolistna – kwiat jadalny
Traktowanie u nas kwiatów jako roślin jadalnych wciąż jest u nas mało popularne, a szkoda! Bo kwiaty jadalne to nie tylko cudowna dekoracja potraw, ale również podniesienie i wzbogacenie ich walorów smakowych i zapachowych. A to nie wszystko, bo wiele kwiatów, w tym te aksamitki wąskolistne wykazują właściwości prozdrowotne i lecznicze.
Kwiaty aksamitki wąskolistnej można jeść w całości wraz z dnem kwiatowym. Smakiem przypominają smak grejpfruta, ale nie jest on tak goryczkowy. Doskonale komponują się zarówno z daniami wytrawnymi jak i tymi słodkimi. A przy tym nie można pominąć ich funkcji dekoracyjnej, są malutkie, więc ślicznie się jako ozdoba potraw prezentują. W hermetycznym pudełku można trzymać kwiaty tydzień w lodówce bez uszczerbku dla ich piękna.
Aksamitka wąskolistna, autor: Kurt Stüber, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org
Aksamitki to bogactwo luteiny, kwercetyny i rutyny, są więc doskonałym wsparciem dla oczu. Kwiaty można wrzucić do wanny i kąpać się wśród nich, co łagodzi podrażnienia skóry (oczywiście bardziej skuteczne będzie sporządzenie naparu i wlanie do wody). Ale to nie wszystko, kwiaty te mają działanie przeciwpasożytnicze, przeciwbólowe, moczo- i żółciopędne oraz antybakteryjne. Mają też silne właściwości rozkurczowe i antyoksydacyjne.
Odmiany aksamitek wąskolistnych
- ’Golden Gem’ – kwiaty barwy żółtej
- ’Gnom’ – kwiaty barwy intensywnie żółtej
- ’Starfire Mix’ – kwiaty barwy czerwono-złotej
- ’Ornament’ – kwiaty barwy czerwono-brunatnej
- ’Lulu’ – kwiaty barwy jasnożółtej
- ’Red Gem’ – kwiaty barwy czerwonej, z pomarańczowym środkiem
- ’Lemon Gem’ – kwiaty barwy pomarańczowej
- ’Ursula’ – kwiaty barwy żółto-pomarańczowej
- ’Orange Gem’ – kwiaty barwy pomarańczowej
