Mikołajek alpejski (łac. Eryngium alpinum) to roślina z gatunku selerowatych. W warunkach naturalnych rośnie w górach, jak i na terenach nadmorskich – szczególnie w Alpach i na Bałkanach. Najbardziej ceni ona przy tym podłoża obfite w wapień. Jako roślina rzadka, stanowi gatunek chroniony. Co warto wiedzieć o tej pięknej odmianie?
Mikołajek alpejski – charakterystyka
Mikołajek alpejski rośnie do 60-70 cm wysokości i osiąga obwód do 50 cm szerokości. Jego krzaczasty i wzniesiony pokrój sprawia, że pięknie prezentuje się wśród zieleni oraz skalistych przestrzeni. Sztywne pędy pokryte są skórzastymi, stalowoniebieskimi i dużymi liśćmi, których brzegi są ząbkowane i kolczaste. Mają przy tym wyraźnie oznaczone unerwienie. Liście odziomkowe u podstawy pędów są przy tym duże, jajowate i mają długie ogonki. Od czerwca do sierpnia mikołajki zdobią liczne, drobne kwiaty o niebieskofioletowym wybarwieniu, które zbierają się w oryginalne, kolczyste i grube kwiatostany. Od spodu otoczone są przy tym kryzą szaroniebieskich, kolczastych podsadek. Pomimo, że nie posiadają one dużych płatków, są roślinami miododajnymi, a przy tym niezwykle kuszącymi dla owadów.
Mikołajek alpejski – uprawa i pielęgnacja, autor: Ibex73, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Wymagania i uprawa mikołajka alpejskiego
Najlepszym stanowiskiem pod mikołajka alpejskiego będzie miejsce słoneczne, na podłożu przepuszczalnym, piaszczystym i umiarkowanie wilgotnym. Ważna jest wysoka zawartość wapna. Rośliny te nie przepadają przy tym za nadmiarem wilgoci, która nie służy im szczególnie w okresie zimy, gdyż stają się wówczas podatne na przemarzanie i gnicie. Jeżeli nie możemy zapewnić im odpowiednich warunków do przezimowania, warto wykopać je późną jesienią z gruntu i przenieść do donicy. Umieszczone w chłodnym i jasnym miejscu powinny przetrwać, jednak z racji na fakt, że nie przepadają za przesadzaniem może to być dla nich trudne.
Rozmnażanie i sadzenie mikołajka alpejskiego
Mikołajki alpejskie rozmnażamy poprzez wysiew nasion lub z sadzonek pędowych. Ponieważ nie lubią one przesadzania, dobrze jest zapewnić im należyte miejsce już na samym początku – podczas planowania nasadzeń i wysiewu. Sadzenie najlepiej zaplanować na okres od kwietnia do września, odchwaszczając podłoże i wykonując pod młode sadzonki duży dołek, aby rośliny zmieściła się w nim swobodnie. Przed zasadzeniem dobrze jest namoczyć bryłę korzeniową sadzonki mikołajka w wodzie, usunąć suche i uszkodzone fragmenty (mogące być źródłem chorób), dobrze napowietrzając całość. Idealny odstęp pomiędzy roślinami to 30-40 cm. Nasiona mikołajka można wysiewać zaraz po ich zbiorze z przekwitniętych kwiatostanów, jednak sukces takiej uprawy nie jest przesądzony.
Mikołajek alpejski – uprawa i pielęgnacja, autor: hpgruesen/pixabay.com
Pielęgnacja mikołajka alpejskiego
Zabiegi pielęgnacyjne w przypadku mikołajka alpejskiego nie są zbyt wymagające. Na wiosnę warto jednak przyciąć pędy rośliny, co pozwoli jej lepiej się rozkrzewić. Odmiany, które mają tendencję do pokładania się mogą potrzebować podpór.
Szkodniki i choroby mikołajka alpejskiego
Mikołajek alpejski nie jest podatny na choroby i szkodniki, jednak bywa atakowany przez mszyce.
Zastosowanie mikołajka alpejskiego
Mikołajek alpejski to przede wszystkim przepiękna roślina ozdobna. Doskonale sprawdza się w ogrodach żwirowych i skalnych, jak i na rabatach bylinowych – szczególnie naturalistycznych, leśnych czy wiejskich. Wspaniałym towarzystwem dla mikołajków będą astry alpejskie, rudbekie, jeżówki czy niskie trawy ozdobne. Co ciekawe, mikołajki doskonale nadają się również do sadzenia w pojemnikach, a po wysuszeniu rośliny te mogą służyć jako element kompozycji florystycznych – zarówno do bukietów z kwiatów świeżych, jak i suszonych. Do tego celu należy je ścinać w okresie pełnego rozkwitu.
Mikołajek alpejski – uprawa i pielęgnacja, autor: hpgruesen/pixabay.com
Główne zalety mikołajka alpejskiego
Mikołajki alpejskie oferują przy tym szereg zalet. Są roślinami dekoracyjnymi, niezwykle ozdobnymi szczególnie w okresie kwitnienia, a przy tym mało wymagającymi w uprawie. W odpowiednich warunkach są również mrozoodporne.
Właściwości mikołajka alpejskiego
Mikołajki – przede wszystkim ich odmiana płaskolistna, oferuje również walory lecznicze. Zawarte w nich saponiny, flawonoidy, garbniki, kwasy fenolowe, olejki eteryczne oraz kumaryny, czyniły je ważnym elementem stosowanym w medycynie naturalnej w starożytności. Stosowane były jako środek moczopędny, żółciopędny oraz wykrztuśny, a dodatkowo oferowały działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Przypisuje się im również właściwości wspierające przemianę materii, działanie przeciwgrzybiczne oraz jako afrodyzjaku.
Odmiany mikołajka alpejskiego
Mikołajek alpejski oferuje kilka przepięknych odmian, w tym:
- ‘Blue Star’ o niezwykłym niebieskofioletowym wybarwieniu kwiatów;
- ‘Questar silver’ – odmiana o srebrzysto-zielonkawych kwiatach;
- ‘Tiny Jackpot’, ‘Blaukappe’ oraz ‘Jade Frost’ – odmiany karłowate.
Fot. główna: peganum from Henfield, England – Eryngium alpinum, CC BY-SA 2.0, commons.wikimedia.org