Kapusta brukselska (Brassica oleracea L. var. gemmifera Zenker), znana również jako brukselka należy do warzyw kapustnych, tak samo jak kapusta biała, kapusta czerwona, jarmuż, brukselka, kalarepa, kalafior, brokuł. Uprawa brukselki jest dość wymagająca a pielęgnacja czasochłonna. Jako wolno rosnąca roślina, uzyskuje największe plony w chłodniejszych warunkach. Jej obfitość przypada na okres jesienno-zimowy. Jej specyficzny smak sprawia, że albo ją kochamy, albo nie lubimy. Ponieważ świetnie znosi niskie temperatury z powodzeniem może przetrwać zimę pozostawiona w gruncie. Na roli może wielokrotnie zamarzać i odmarzać bez utraty cennych składników odżywczych i smaku. Jak możemy ją uprawiać?
Uprawa brukselki, autor: mr-dunk/flickr.com
Wymagania brukselki
Jak wspomniano na początku, brukselka ceni chłodną, a nawet mroźną pogodę, a jej główki najlepiej rozwijają się przy 12°C. Młode roślinki potrzebują jednak cieplejszego otoczenia 17–25°C, a w późniejszym okresie – 21°C. W przypadku zbyt wysokiej temperatury kapustki brukselki mogą słabo zawiązywać główki. Brukselki mają wysokie wymagania glebowe, dlatego podłoże pod nie powinno być żyzne i bogate w składniki pokarmowe. Warto zadbać o jego odpowiedni drenaż i stabilną wilgotność – brukselka nie lubi gdy ma zbyt mokro. Najlepsze gleby do uprawy to średnio ciężkie, bowiem na lekkich potrzebuje ona systematycznego podlewania i nawożenia. Idealne pH gleby dla brukselki to 6,5 -7,0. Przy zbyt kwaśnej glebie, niezbędne będzie wapnowanie przeprowadzone na jesień, rok przed planowaną uprawą.
Uprawa brukselki, autor: woodleywonderworks/flickr.com
Uprawa brukselki
Brukselkę najlepiej uprawiać z rozsady uprzednio przygotowanej w tunelu foliowym lub na rozsadniku. Tym sposobem roślina lepiej się przyjmuje i znosi trudne warunki. Przy produkcji rozsady najlepiej rozpocząć wysiew koło połowy kwietnia, jednak w dużej mierze termin ten zależy od planowanych terminów zbioru. Główki wysiewanych w połowie kwietnia wczesnych odmian nadają się do zbioru końcem października lub w połowie listopada.
Rozsada jest gotowa do sadzenia po 6-8 tygodniach, a siewki należy sadzić głęboko, aby roślina do połowy zagłębiona była w ziemi. Po posadzeniu ważne jest obfite jej podlanie i codzienne nawadnianie w pierwszym miesiącu wzrostu. Sadząc rośliny należy zadbać o minimum 60 cm odległości między nimi oraz aby ich rzędy oddalone były o około 75 cm. Brukselka mocno się rozrasta, dlatego odpowiedni jej rozstaw pozwoli wygodniej przeprowadzić zabiegi pielęgnacyjne i zbiory. Zbyt ciasno sadzone mogą dać również słabszy plon.
Uprawa brukselki, autor: Media Mike Hazard/flickr.com
Pielęgnacja brukselki
Ponieważ brukselka intensywnie się rozrasta, niezbędne jest zapewnienie jej odpowiedniego nawożenia. Najlepiej sadzić ją na drugi rok po oborniku, co pozwoli stosować niższe dawki nawozów w trakcie uprawy. Nawożenie należy rozpocząć niedługo po posadzeniu roślin do gruntu, jest ono kluczowe w okresie ich szybkiego wzrostu. Później należy przeprowadzić je na początku wiązania główek. Warto wówczas uważać z azotem, gdyż może spowodować on zwijanie się twardych główek. W pielęgnacji uprawy niezwykle ważne jest nawadnianie, dlatego dobrze jest zadbać o nie szczególnie w momencie wschodu siewek, przy intensywnym wzroście młodych roślin oraz w okresie zawiązywania główek.
W pielęgnacji brukselki dobrze rozważyć również ogławianie. Wykonać je należy gdy większość główek już jest zwinięta, a te znajdujące się u dołu mają ok. 15 mm. Najczęściej wypada to w połowie września, a u odmian wczesnych – w sierpniu. Ogławianie pomaga przyspieszyć wzrost i zbiory, a przy tym zwiększa i wyrównuje plon. Jeżeli planujemy przeznaczyć rośliny na zbiór zimowy, nie należy przeprowadzać ogławiania, gdyż może ono osłabić roślinę w okresie mrozów. Niezwykle ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest także regularne odchwaszczanie.
Uprawa brukselki, autor: Anthony Patterson/flickr.com
Zbiory brukselki przeprowadzać należy późną jesienią i zimą. Chłód pozwala zwiększyć ich walory smakowe. Najlepiej zbierać jest 2-3 cm główki, które maja ciemnozielone, przylegające listki. Brukselki można zbierać stopniowo lub jednorazowo, a po zbiorze najlepiej je zamrozić, gdyż już po kilku dniach przechowywania w cieplejszych warunkach tracą na smaku.
Odmiany brukselki
Brukselka oferuje wiele ciekawych odmian, które rozróżnia wielkość, kształt i liczba główek, wczesność, plenność czy odporność na choroby. Wśród ciekawych brukselek wymienić można:
- Apetita F1 – odmiana średnio późna, wyrastająca do 90 cm wysokości. Ma zielone, zwięzłe i średniej wielkości główki zbierane od połowy października do połowy listopada – świetna do bezpośredniego spożycia lub do przetwórstwa.
- Prezes F1 to średnio wczesna odmiana rosnąca do 1 m. Ma zielone, kuliste i zwięzłe główki, a jej zbiory trwają do połowy grudnia. Oferuje wysokie walory smakowe, nadaje się do bezpośredniego spożycia, mrożonek i przetwórstwa.
- Cenionymi odmianami są również te holenderskie.
Uprawa brukselki, autor: Janet Hudson/flickr.com
Zastosowanie brukselki
Brukselka świetnie sprawdza się w kulinariach – szczególnie pieczona lub gotowana. Można spożywać ją również na surowo, np. w surówkach. Jest dobrym dodatkiem do wielu dań, jednak należy uważać, aby jej nie rozgotować. Bardzo dobrze sprawdza się w mrożeniu, dzięki któremu na długo zachowuje smak i składniki odżywcze. W jej składzie znajdziemy między innymi witaminy A, C, E, H oraz K oraz mnóstwo minerałów – potas, magnez, wapń, sód, żelazo, mangan, fosfor, miedź i cynk. Dodatkowo bogata jest w karoten, błonnik pokarmowy oraz kwas pantotenowy.
Uprawa brukselki, autor: eltpics/flickr.com
Fot. główna: matthiasboeckel/pixabay.com