Jarmuż słynie z tego, że jest jedną z najbardziej odżywczych i najzdrowszych roślin na świecie. Stał się wręcz kultowym warzywem wśród miłośników życia w stylu fit, a jego wspaniałe walory, aż proszą się o wplecenie go do codziennej diety. Uprawa jarmużu jest dość prosta, a do tego jego lecznicze właściwości znane już od starożytności z pewnością zachęcają do wprowadzenia go do przydomowego ogródka. Właściwości warzyw kapustnych do których zaliczają się oprócz jarmużu: kapusta biała, kapusta czerwona, brukselka, kalarepa, kalafior czy brokuł są niezwykle bogate.
Zastosowanie i właściwości jarmużu
Jarmuż (Brassica oleracea L. var. sabellica L.) należy do botanicznej rodziny kapust, a wyróżniają go grube łodygi z kędzierzawymi lub pomarszczonymi liśćmi w intensywnym zielonym wybarwieniu, które bywa również fioletowe lub brązowe. Roślina ta słynie przede wszystkim z bogactwa składników odżywczych, błonnika i wysokiej zawartości białka. W jej liściach znajdziemy dobroczynne dla naszej krwi żelazo, solidną dozę wapnia i potasu, ale i liczne witaminy z gruby B, witaminę E oraz wysoką zawartość witaminy C oraz prowitaminę A.
Jarmuż oferuje również co najmniej 45 flawonoidów, wysoką ilość chlorofilu i całą masę substancji przeciwrakowych. Spora zawartość żelaza i protein czyni go świetnym zamiennikiem produktów zwierzęcych w diecie wegan i wegetarian. Roślina ta może również pełnić funkcję dekoracyjną ogrodu.
Uprawa jarmużu
Warzywa kapustne, do których zalicza się jarmuż, mają dość spore wymagania, ale uprawa jarmużu należy do najmniej wymagających, gdyż roślina świetnie przystosowuje się do różnych warunków. Najbardziej lubi ziemie próchnicze, żyzne, gliniaste i stanowiska słoneczne. Najlepszym pH gleby to dla jarmużu 6-7,5. Roślina ta daje również niezłe plony na uboższych piaszczystych glebach, w których zadbamy o regularne wzbogacanie kompostem lub przerobionym obornikiem. Co warto wiedzieć to to, że jarmuż jest odporny na mróz i świetnie radzi sobie nawet w temperaturach do -15ºC.
Rozsadę jarmużu warto przygotować od połowy maja wysiewając nasiona do skrzynek. Niektóre odmiany wymagają wcześniejszego wysiania już w kwietniu. Nasiona z powodzeniem kiełkują w chłodniejszych warunkach przy +2ºC, ale najlepszą temperaturą jest ok. 20ºC. U siewek warto przeprowadzić pikowanie w stadium liścieni, przenosząc je do małych doniczek i pozostawiając w chłodnym pomieszczeniu.
Jarmuż można również siać bezpośrednio do gruntu w połowie maja, a młode roślinki świetnie sprawdzają się jako zamiennik szpinaku. Zbierany na jesień wymagał będzie pikowania sadzonek na 6-8 tygodni po wysiewie w rozstawie ok 50×50 cm. Najpóźniej jarmuż wysadzać można w połowie lipca, przy czym sadzonki należy umieścić w ziemi nieco głębiej, aniżeli miały w doniczce. Jarmuż pozostawiony na grządkach w zimowych temperaturach zyskuje słodszy i łagodniejszy smak.
Przedplonem jarmużu mogą być rośliny gromadzące azot jak groch lub fasola, bowiem roślina ta wymaga solidnego zasobu składników odżywczych podczas wzrostu. Przygotowując glebę pod uprawę warto zaopatrzyć ją w solidną dawkę kompostu, a kolejne warzywa kapustne na tym stanowisku można sadzić najwcześniej po 4 latach.
Pielęgnacja jarmużu w ogrodzie
Jarmuż nie wymaga zbyt czasochłonnej pielęgnacji, a dodatkowo ciężko zepsuć jego uprawę. Można go w zasadzie mieć w ogrodzie cały rok. Ważnym elementem w jego pielęgnacji jest podlewanie, gdyż jest to roślina o dużym zapotrzebowaniu na wodę. Szczególnie istotne jest to w pełni lata i w okresie tworzenia rozet liści. Przed jego posadzeniem warto dobrze spulchnić glebę, świetnie służy mu również ściółkowanie.
Zbiory jarmużu przypadają po około 5 miesiącach po posadzeniu sadzonek na rabacie, jednak i młode listki nadają się do spożywania.
Odmiany jarmużu
Jarmuż jest klasycznym przykładem warzywa zimowego ogrodu, a jego odmiany rozróżnia smak, kolor oraz odporność na mrozy. Wśród jego najciekawszych odmian wymienić można:
- Lerchenzungen – to stara i niezwykle smaczna odmiana. Roślina wyrasta do 80-100 cm wysokości i charakteryzuje się wąskimi, podłużnymi, lekko karbowanymi i aromatycznymi liśćmi. Jej nazwa oznacza dosłownie „języki skowronków”.
- Redbor F1 to jarmuż o liściach fioletowo-zielonych. Jest smaczny i niezwykle dekoracyjny.
- Reflex F1 to popularna i niezwykle odżywcza odmiana, ma bardzo dobry smak, który może przekonać sceptycznie nastawionych do tego warzywa.
- Vitessa to niska odmiana 30-40 wysokości, jednak bardzo wydajna. Jej zielone i delikatnie kędzierzawe liście zbieramy w październiku i mogą z powodzeniem pozostać w ogrodzie do lutego.
- Winterbor to odmiana wczesna o okresie wegetacji 110 dni o liściach niebieskozielonych i mocno karbowanych.
- Nero di Toscana jest starą odmianą o atrakcyjnym wyglądzie. Ma ciemne, niebieskozielone liście z jaśniejszym żyłkowaniem. Jest bardzo odporna na mróz, a jej zbiór przypada na okres od września do końca grudnia.
- Kale Krasnaja – dekoracyjna i mocno karbowana odmiana o fioletowo-zielonym lub mocno fioletowym zabarwieniu po pierwszych przymrozkach.
Fot. główna: Carolina Victory Gardener/flickr.com