|
Funkia (Hosta) |
|
| Wysokość | 30-90 cm |
| Kwitnienie | VII |
| Stanowisko | półcień, zacienione |
| Wilgotność gleby | stale wilgotna |
| Ozdobność | liście, kwiaty |
| Pokrój | kępiasty |
Funkia vel Hosta (Hosta) należy do rodziny szparagowatych, który liczy sobie około 20 gatunków. Jej naturalnym środowiskiem są kraje Azji Wschodniej 0 Chiny, Korea, Japonia oraz Rosja. Nazwę nadano roślinie na cześć Nicolausa Hosta, żyjącego w latach 1761-1834 austriackiego botanika i lekarza cesarza Franciszka II Habsburga. To bylina, którą wyróżniają niezwykłej urody liście, popularna również dlatego, że doskonale czuje się w ciemnych miejscach ogrodu, jak choćby pod rozłożystymi drzewami. Świetnie radzi sobie również rosnąc w donicach.
Funkia – jak wygląda
Funkia jest wieloletnią byliną kłączową, której główną ozdobą są liście tworzące rozrastające się z latami kępy. Liście odziomkowe zebrane są w rozety. Rośliny w zależności od odmiany i gatunku są bardzo różnorodne i to zarówno pod względem wielkości (od kilku do nawet 60 cm średnicy), budowy (od idealnie owalnych, poprzez sercowate, jajowate do lancetowatych), faktury blaszki liściowej i różnorodnych brzegach jak i koloru liści (od wszelkich odcieni zieleni poprzez żółte i złotawe, aż po niebieskie a nawet białe). Liście bywają jednobarwne, ale często mają na swojej powierzchni różne wzory, pasy, innego koloru brzegi, nieregularne plamy i ciekawe mazaje.
W zależności od odmiany liście, a zarazem całe rośliny osiągają bardzo różne wielkości. Funkie więc osiągają od 10 do nawet 150 cm wysokości, wyjątkowa jest tu odmiana 'Empress Wu’, której liście mogą osiągać nawet 200 cm średnicy. Nie należy również przywiązywać się do koloru liści, ani ich wielkości czy kształtu, najczęściej parametry te zmieniają się w zależności od wieku rośliny, warunków środowiskowych czy choćby pory roku.
Funkie kwitą od czerwca do września, niektóre odmiany aż do przymrozków, strzeliście wyrastając na pędzie ponad liśćmi. Kwiaty mają dzwonkowaty, lejkowaty lub trąbkowaty kształt a ich kielich jest wydłużony. Ich kwiatostany tworzą kłosy barwy białej, niebiesko-fioletowej lub w odcieniach fioletu, zdarza się, że pięknie pachną (zależy od odmiany). Po przekwitnięciu pojawiają się torebki z nasionami koloru czarnego, ze skrzydełkami. Kwiaty, ze względu na trudny dostęp do nektaru, w większości przypadków odwiedzane są przez trzmiele.
Funkie tworzą pod ziemią najczęściej krótkie kłącza z czasem tworzące karpę, która wypuszcza białawe, grube i mięsiste korzenie. Ale są również odmiany tworzące pod ziemią rozłogi, dzięki którym się rozrastają, zadarniając z czasem gęsto powierzchnie na których rosną.
Wymagania hosty
Hosta to roślina idealna do sadzenia w miejscach zacienionych i wilgotnych. A zatem może rosnąć choćby pod rozłożystymi świerkami czy tujami, wystarczy pozbawić je dolnych gałęzi. Zasada jest taka, że im ciemniejsze liście ma dana odmiana hosty, tym więcej cienia potrzebuje, ale i tak żadna z odmian nie powinna rosnąć w pełnym słońcu, gdyż liście ulegną poparzeniom.
Roślina nie jest wymagająca pod względem zasobności podłoża, ale optymalne to takie, które jest lekkie, żyzne i przepuszczalne o stałej, dość dużej wilgotności, ale nie może absolutnie stać w wodzie! Ponieważ dość mocno się rozrasta, potrzebuje miejsca. Świetnie czuje się w towarzystwie innych roślin, można zatem ożywiać funkiowe rabaty roślinami kwitnącymi.
Uprawa i pielęgnacja funkii
Zanim zabierzecie się za sadzenie funkii, trzeba odpowiednio przygotować dla niej miejsce. Że ma być zacienione, to już wiemy. Ale powinno zostać przekopane, oczyszczone z kamieni i chwastów i użyźnione. Idealnie do zasilenia sprawdzi się przekompostowany obornik lub kompost. Obydwa nawozy nie tylko użyźnią glebę ale poprawią również jej strukturę. Ziemia powinna mieć odczyn lekko kwaśny, najlepiej pH ok. 6,0.
Funkie sadzi się na tej samej głębokości na jakiej rosły w zakupionych pojemnikach. W zależności od odmiany i szybkości rozkrzewiania się roślin należy dobrać odległości. Nie jest problemem ich przesadzanie, gdyby z czasem rosły zbyt gęsto, ale zarówno w trakcie sadzenia jak i przesadzania trzeba uważać na ich delikatne korzenie.
Kompost można również rozsypać po posadzeniu roślin, będzie pełnił rolę ściółki. Ściółkowanie podłoża sprawi, że woda nie będzie zbyt szybko odparowywała zapewniając hostom odpowiednia wilgotność przez dłuższy czas. Ograniczy to również konieczność częstego podlewania. A podlewanie jest niezwykle istotne, gdyż rośliny te źle znoszą przesuszenie. Jeśli więc panują upały i brak jest deszczu, hosty należy systematycznie podlewać. Do ściółkowania można wykorzystać również korę lub zrębki, albo np. białe kamyczki, na tle których liście będą się prezentowały nieziemsko.
Hosty nawozi się przeważnie dwa razy w roku – wczesną wiosną oraz wczesnym latem. Może to być nawóz wieloskładnikowy, biohumus lub kompost.
Rozmnażanie funkii
Funkia doskonale rozrasta się sama, więc nie ma potrzeby jej rozmnażać, jeśli ma rosnąć tylko w wyznaczonym miejscu. Jeśli jednak chcemy by zdobiła również inną część ogrodu, z jej rozmnożeniem nie ma problemu. Wystarczy wykopać karpę i pociąć ją na mniejsze w taki sposób, by każda zawierała pąk liściowy.
Najlepszym momentem na rozmnożenie roślin jest wczesna wiosna, wówczas nad ziemią pojawiają się pąki liściowe i doskonale widać jak karpy podzielić, można wtedy nie wykupywać nawet całej, a szpadlem oddzielić fragment.
Drugi moment na rozmnażanie to późne lato, najlepiej sierpień. Wówczas sadzonki dobrze jest pozbawić przed posadzeniem liści (nie do samej karpy, zostawić kawałki pędów), żeby roślina miała siłę się ukorzenić, co jest utrudnione, gdy musi wyżywić dorodne liście.
Funkie można również rozmnażać z nasion, ale wiedzieć należy, że niektóre nie są zdolne do kiełkowania, a te które wykiełkują nie powielą cech rośliny matecznej. Czyli mogą wyglądać zupełnie inaczej niż byśmy chcieli. Nasiona do wykiełkowania potrzebują dość wysokiej temperatury, powyżej 20°C, oraz żyznej, lekkiej, stale wilgotnej ziemi i dobrze jest wysiać je dość gęsto, bo różnie bywa z ich wzejście. Siewki przesadza się do pojedynczych doniczek, a gdy mają 5-6 liści, wówczas na miejsce docelowe.
Choroby i szkodniki funkii
Funkie są roślinami niezwykle odpornymi na choroby i bardzo rzadko chorują. Czasem pojawia się plamistość liści, czyli rdzawe plamy na roślinach. Wystarczy szybka reakcja i oprysk środkiem grzybobójczym.
Natomiast hosta często pada łupem ślimaków. Te żarłoczne bestie potrafią naprawdę ogołocić uprawę. Bardziej odporne są odmiany o grubych, mięsistych i szorstkich liściach. Jeśli więc pojawiają się ślimaki, warto posypać funkie choćby mączką bazaltową, która je odstrasza lub innym preparatem na ślimaki. Można również obok funkii sadzić rośliny, które odstraszają ślimaki.
O domowych sposobach na ślimaki w ogrodzie przeczytasz tutaj:
Odmiany i gatunki funkii
- ’Allegan Fog’ – ma poskręcane, sercowate, ostro zakończone liście koloru jasnozielonego z ciemnozielonym, niejednolitym brzegiem i białym środkiem,
- ’Yellow River’ – bardzo duża roślina, o liściach zielonych, wyraźnie unerwionych, z jasnożółtym pofalowanym brzegiem,
- ’Wolverine – odmiana niewielka, idealna do uprawy w donicach o liściach wąskich, lancetowatych, koloru zielononiebieskiego z jasnym, kremowym brzegiem, roślina tworzy rozłożyste kepy,
- ’White Feather’ – liście tej odmiany są niezwykłe, wręcz białe lub kremowobiałe aż do późnego lata, wówczas to zielenieją,
- ’Whirlwind’ – to nieduża odmiana, idealna na obwódki lub do uprawy w pojemnikach, ma powykręcane na końcach mięsiste, zielone liście o ciemnozielonym, szerokim brzegu i kremowym środku, który to z czasem zmienia kolor na zielony z przebarwieniami.,
- ’Venus’ – ozdobą tej odmiany nie są liście a duże, białe, pełne a na dodatek pięknie pachnące kwiaty, liście natomiast są zielone, lekko byłyszczące’,
- ’Tardiflora’ – pięknie kwitnąca odmiana, a do tego kwitnąca późno, której nie szkodzą nawet pierwsze, lekkie przymrozki, kwiaty barwy fioletowej, liście natomiast ciemnozielone, grube, skórzaste o lancetowatym kształcie.
Funkia sina
To osobny gatunek funkii.
Funkia sina (Hosta sieboldiana) to kępiasta, ozdobna, wieloletnia bylina z rodziny szparagowatych. Dorasta 30-90 centymetrów wysokości, bardzo szybko się rozprzestrzenia. Funkia sina zachwyca przepięknymi, długimi, szerokimi, lancetowatymi liśćmi o zielono-niebieskim zabarwieniu, które pokryte są szarawym, woskowym nalotem. Kwiaty funkii sinej pojawiają się w lipcu, są białe, dzwonkowate, osadzone w długich kwiatostanach na końcach wyprostowanych pędów. Funkia sina to idealna roślina do zadarniania dużych powierzchni, z przeznaczeniem na rabaty, do ogrodów, parków, jak również do donic i pojemników.
Uprawa funkii sinej
Funkia sina wymaga gleby bardzo żyznej, próchniczej i stale wilgotnej. Stanowisko powinno być zacienione i zaciszne. Posadzona w pełnym słońcu może być narażona na poparzenie liści. Roślina wymaga stale wilgotnego podłoża. W okresie przedłużających się upałów należy ją podlewać nawet kilka razy dziennie. Możemy również wyściółkować ziemię, hamuje to rozwój chwastów i zapobiega parowaniu wody. Funkie siną rozmnażamy z kłączy lub sadzonek pobranych z rośliny. Jest odporna na niskie temperatury. Funkia sina przynajmniej raz w roku powinna być zasilona – najlepiej wiosną. Możemy do tego użyć nawozu wieloskładnikowego do roślin ozdobnych.
Fot. główna: successes4yourlife/pixabay.com
