W zasadzie każde pnącze może stać się świetną alternatywą dla żywopłotów z krzewów, choćby z tego względu, że na efekt, czyli zasłonięcie widoku z ulicy, mało atrakcyjnego muru sąsiada czy też po prostu stworzenie cichej enklawy w ogrodzie nie trzeba czekać wielu lat. Pnącze załatwi to błyskawicznie. Zieloną ścianę możemy podziwiać już w pierwszym roku, wystarczy tylko wybrać odpowiednią roślinę pnącą. Jeśli dobrze poszukamy to znajdziemy nawet taką, która zajmie niewiele miejsca, nie będzie miała dużych wymagań glebowych i środowiskowych a będzie doskonale spełniała swoją funkcję będąc często nie tylko osłoną, często również efektowną, pięknie kwitnąca ozdobą ogrodu.
Pnącza mają wiele zalet. Ponieważ zajmują niewielką powierzchnię, można posadzić je tymczasowo obok świeżo posadzonego żywopłotu. Gdy ten osiągnie satysfakcjonujące nas rozmiary, pnącze można usunąć. Ta sama zaleta sprawia, że idealnie sprawdza się w niewielkich ogrodach, gdzie każdy centymetr powierzchni jest cenny. Jedyną wadą jest to, że szczelnie zasłania to co chcemy by było zasłonięte tylko bluszcz pospolity, który mocno się zagęszcza i nie gubi liści na zimę. Inne rośliny niestety liście gubią i jesienią zaczynają co nieco odsłaniać.
Jakie rośliny wybrać na pnący żywopłot?
Do wyboru mamy całe mnóstwo pnących roślin, które mogą stać się żywopłotem i bez problemu znajdziemy te, które idealnie odnajdą się w miejscu, które dla nich chcemy przeznaczyć. Zanim jednak wybierzemy konkretną roślinę, dobrze jest ustalić:
- jakim stanowiskiem dysponujemy – zacienionym czy nasłonecznionym
- jaki jest w tym miejscu rodzaj gleby
- jak wysoko ma sięgać pnący żywopłot
- jaką funkcję ma spełniać – zasłaniać, zacieniać czy tylko zdobić
Parthenocissus quinquefolia, autor: Algirdas, commons.wikimedia.com
Uzbrojeni w te wszystkie dane możemy zacząć eliminować te rośliny pnące, które w naszym wypadku się nie sprawdzą i wybrać te idealne kierując się poniższymi wytycznymi:
- jeśli pnącze ma w przyszłości zostać zastąpione żywopłotem musi być mało inwazyjne
- jeśli ma zasłaniać szpetny mur czy ścianę musi posiadać zdolności czepne. Choć tu wyjściem może być zbudowanie podpór lub kratownic, które będą dla pnączy wsparciem
- w miejsca wietrzne i nasłonecznione wybrać należy pnącza mrozoodporne
- jeśli żywopłot z pnączy ma nie tylko zasłaniać ale i zdobić, porastając np. altanę, dobrze jest wybrać pnącze kwitnące z pachnącymi kwiatami
- jeśli nie liczymy na trwały efekt można co roku siać lub sadzić jednoroczne rośliny pnące. I każdego roku inną, np. fasolę, groszek ozdobny, nasturcję, kobeę czy wilec
Sadzenie pnączy na żywopłot
W zależności od tego, które pnącze wybierzemy, może ono rosnąć dość wolno, jak np. bluszcz a może przyrastać nawet kilka metrów w ciągu roku i już po dwóch sezonach dość szczelnie zasłaniać miejsca, które zasłonić miały. Dlatego jeśli mają np. zawsze już oplatać ogrodzenie, dobrze jest je najpierw oczyścić i pomalować, dostępu do niego nie będzie bowiem już przez lata, dopóki pnącza nie zlikwidujemy.
Jeśli zależy nam na czasie, najlepiej jest wybrać pnącza w doniczkach, będą miały dobrze rozwinięty system korzeniowy i bez problemu przyjmą się w nowym miejscu. Pnącza kupione w donicach można tak samo jak inne rośliny, sadzić przez cały okres wegetacyjny, choć oczywiście pora najlepsza to jesień a zaraz później wiosna (w tym wypadku trzeba cały sezon dbać o wilgotne podłoże). Dołek pod pnącze powinien być ze 3 razy większy niż pojemność donicy. Dobrze jest wypełnić go kompostem zmieszanym z ziemią, zapewni to na długi czas wystarczającą ilość łatwo przyswajalnych składników pokarmowych, bardzo ważnych na początku dla młodej rośliny. W zależności od tego jak gęsty (szczelny) chcemy mieć żywopłot sadzonki sadzimy w odległości od siebie od 50 do 150 cm.
Pnącza sadzi się kilka cm głębiej niż rosły w donicach. Po posadzeniu trzeba rośliny obficie podlać a cały teren pokryć grubą warstwą ściółki, najlepiej z kory. Ograniczy to wzrost chwastów i będzie zatrzymywało wilgoć w podłożu. A sama kora rozkładając się, będzie po jakimś czasie dostarczała podłożu próchnicy. W zależności od miejsca w którym sadzimy pnącza zawsze trzeba młode pędy ukierunkować i odpowiednio przymocować, później najczęściej będą sobie radziły same.
Pielęgnacja żywopłotu z pnączy
Pnącza, jak wszystkie inne młode rośliny trzeba pielęgnować z wyjątkową pieczołowitością. Najważniejsze w pierwszych latach zakładając, że nasz żywopłot ma być długowieczny, jest dbanie by podłoże zawsze było optymalnie wilgotne. Większość roślin pnących źle znosi zarówno przesuszenie jak i zastoje wodne. Jeśli nie zadbaliśmy o ściółkowanie, mamy dodatkowe zajęcie – systematyczne usuwanie chwastów, które najczęściej rosną dużo szybciej niż inne młode rośliny. Przed pierwszą zimą dobrze jest młode pnącza zabezpieczyć. Świetnie sprawdzi się kora, z której można usypać kopczyki. Zabezpieczy nie tylko korzenie ale również młode pędy. Nawet jeśli nasz nowy, pnący żywopłot jest mrozoodporny to zawsze, przynajmniej pierwszej i drugiej zimy dobrze jest osłonić go słomianą matą lub białą agrowłókniną. Nawet jeśli zdarzy się, że pędy przemarzną, to wiedzieć należy, że wiele pnączy bez problemu odrodzi się wiosną z części podziemnych. Dlatego nie należy od razu roślin wykopywać i wyrzucać. Zacząć należy od przycięcia na wysokości kilkunastu centymetrów nad powierzchnią ziemi i zaczekać na efekty.
W zależności od naszych potrzeb ale i oczekiwań roślin, pnącza w większości bardzo dobrze znoszą przycinanie. Najczęściej dzięki temu mocniej się zagęszczają, mają więcej liści i kwiatów. Niektóre wymagają cięć co roku, jak np. winorośle czy rdest Auberta.
Pnącza idealne na żywopłoty
pnącza szybko rosnące:
- rdest (rdestówka) Auberta (Fallopia aubertii), przyrost do kilku metrów w jednym sezonie, niewielkie wymagania glebowe, wymaga częstego przycinania, mocno się bowiem rozrasta, kwitnie, idealny do obsadzania płotów, murów, ścian i altan
- chmiel zwyczajny (Humulus lupulus) – cechuje go bardzo szybko wzrost i duża ekspansywność, pędy zamierają zimą więc wiosną przycina się je przy ziemi, zagęści się i dorośnie nawet do 6m, dobrze rośnie i w słońcu i półcieniu w glebie średnio wilgotnej
- niektóre odmiany klematisów (powojników) rosną bardzo szybko a do tego przepięknie kwitną, szczególnie na żywopłot nadają się pięknie, żółto kwitnąco powojniki tanguckie (najszybciej rośnie odmiana Bill McKenzie pędy do 6 m potrafi szczelnie porosnąć ogrodzenie w ciągu 8-10 tygodni)
Fallopia aubertii, autor: Zbigniew Niepokój, commons.wikimedia.org
pnącza kwitnące:
-
- wiciokrzewy (Lonicera) dostępnych jest wiele odmian o różnobarwnych kwiatach, pnącze dość szybko rosnące
- milin amerykański (Campsis radicans) przyrasta nawet 2-4 m rocznie, dorasta do 10m, pięknie kwitnie, wspina się przy pomocy korzeni czepnych i wijących pędów, lubi słońce i miejsca zaciszne, idealnie porasta ogrodzenia przewieszając się przez nie, ale porasta również ściany
- hortensja pnąca (Hydrangea petiolaris) zaczyna kwitnąć kilka lat po posadzeniu
- i oczywiście wiele odmian pięknie kwitnących powojników
pnącza o ozdobnych liściach:
- winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) oraz winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) ich roczne przyrosty nie są spektakularne, ale z czasem szczelnie porosną miejsca dla nich przeznaczone, wytwarzają bardzo dużą masę liści, nie potrzebują podpór, doskonale sobie radzą ze wspinaniem się nawet po gładkich ścianach, ich liście pięknie przebarwiają się jesienią
- dławisz okrągłolistny (Celastrus orbiculatus) doskonały do okrywania wysokich ogrodzeń, jest rośliną ekspansywną, liście pięknie wybarwiają się jesienią na kolor żółty
- bluszcz pospolity (Hedera helix) jako jeden z nielicznych dobrze radzi sobie rosnąc nawet w głębokim cieniu, przyrasta jednak stosunkowo wolno, roślina zimozielona
Nie są to wszystkie rośliny pnące, które świetnie sprawdzą się w roli żywopłotu. Dlatego niezależnie od oczekiwań i możliwości każdy znajdzie pnącze idealnie spełniające wymagania. A jeśli nie, to jaki problem posadzić obok siebie kilka różnych? To dopiero byłby żywopłot.
Fot. główna: Elena Loshina, Unsplash
