Kapusta głowiasta (Brassica oleracea) to warzywo dwuletnie, należące do rodziny kapustowatych które w pierwszym roku uprawy tworzą główki, a w drugim pęd kwiatostanowy. Najczęściej kojarzymy jej wersję białą (Brassica oleracea var. capitata f. alba), jednak oferuje ona także wersję czerwoną. W Polsce należy ona do jednej z najpopularniejszych roślin uprawnych, gdyż uprawa kapusty nie jest wielkim wyzwaniem.
Kapusta biała głowiasta osiąga rozmiar do około 30 cm wysokości. Kwiaty kapusty są drobne, żółte i tworzą groniaste kwiatostany.
Uprawa kapusty głowiastej
Kapusta głowiasta nie należy do wymagających roślin, a najlepiej wzrasta w temperaturze ok 15-20°C – temperatury poniżej 5°C mogą hamować jej rozwój, jednak kilka dni lekkich przymrozków nie powinno wyrządzić większych szkód. Najlepszym stanowiskiem do uprawy kapusty głowiastej jest słoneczne miejsce osłonięte od chłodnego wiatru z żyznym, próchniczym, piaszczysto-gliniastym podłożem zasobnym w składniki pokarmowe – najlepiej o odczynie pH obojętnym i zasilonym rok wcześniej obornikiem. Można również zastosować obornik granulowany przez niedługo przed posadzeniem.
Dobrze jest tak zadbać o glebę, by pozwala na zatrzymywanie wilgoci. Warto jednak pamiętać, że nie służy jej ciężkie podłoże, za to preferuje nawożenie azotem. Najczęściej uprawiana jest z rozsady, a młode sadzonki sadzimy w gruncie z początkiem kwietnia na zbiór letni, a w połowie czerwca na zbiór jesienny.
Produkcja rozsady
Rośliny te najczęściej uprawiane są z rozsady. Odmiany późniejsze można wysiewać bezpośrednio do gruntu, ale wówczas należy uważać na odpowiednie okrycie nasion przed wysuszeniem i przegrzaniem. Produkcja rozsady zajmuje około 1-1,5 miesiąca, a w zależności od odmiany, nasiona wysiewać należy w lutym/marcu dla odmian wczesnych, w kwietniu dla odmian średniowczesnych i średniopóźnych oraz w maju w przypadku odmian późnych. Sadzonki pikuje się do doniczek i wysadza na miejsca stałe w rozstawie 40 x 50/60 cm.
Pielęgnacja kapusty głowiastej
Kapusta głowiasta wymaga regularnego nawadniania, bowiem bardzo źle znosi okresy suszy. Nie można jej jednak przelewać, gdyż nadmiar wody może przyczyniać się do rozwoju chorób grzybowych i gnicia liści. Na rok przed uprawą warto zasilić podłoże obornikiem, a dla uzupełnienia można zastosować nawozy mineralne. W uprawie kapusty głowiastej należy pamiętać także o zmianowaniu, gdyż podatna jest ona na liczne choroby i ataki szkodników, dlatego w tym samym miejscu można sadzić ją dopiero po 3-4 latach.
Przechowywanie kapusty głowiastej
Kapustę głowiastą najlepiej jest przechowywać w kopcach ziemnych czy pryzmach lub na dnie ciemnych i chłodnych pomieszczeń. Na dłuższe przechowywanie najlepiej wybierać dobrze wyrośnięte główki, koniecznie odmian późnych, które są zdrowe i bez widocznych uszkodzeń. W przeciwnym razie mogą one skazić pozostałą część warzyw.
Odmiany kapusty głowiastej
Wśród odmian kapusty głowiastej białej wyróżnić można warianty o różnych kształtach główki, terminach zbioru czy plenności. Warto wymienić tutaj:
- Odmiany wczesne i średnio wczesne: ’Ditmarska najwcześniejsza’, 'Gloria di enkhuizen 2′, 'Fantazja F1′, 'Biała Benia F1′, 'Pierwszy Zbiór’;
- Odmiany także średnio późne i późne – 'Kamienna Głowa’, 'Kalina F1′, 'Amager Polana’.
Choroby i szkodniki
Warzywa kapustne, w tym właśnie kapusta głowiasta narażone są na wiele chorób w tym zgniliznę czarną, zgniliznę suchą i zgniliznę twardzikową, mączniaki, szarą pleść, zgorzel siewek czy kiłę kapuścianą. Z kolei do najczęściej nękających ją szkodników zaliczyć możemy bielinki, chowacze, mszyce, piętnówki, mątwiki czy śmietki.
Jeżeli zauważymy pierwsze objawy chorób lub zauważymy pierwsze okazy atakujących ją szkodników, powinniśmy zastosować odpowiednio dopasowany do rozpoznanego problemu oprysk środkami ochrony roślin – najlepiej wykorzystując metody ekologiczne bazujące na naturalnych składnikach jak piołun, grejpfrut czy czosnek. Zdarza się również, że kapusta nie zawiązuje główek, dlatego uprawa musi być na bieżąco monitorowana.
Zastosowanie kapusty głowiastej
Kapusta należy do niezwykle smacznych i uniwersalnych warzyw, które obfitują w liczne wartości odżywcze. Oferuje cały szereg soli mineralnych (potas, wapń, magnez, żelazo) oraz witamin jak A,C, PP, witaminy z grupy B, a także sporo kwasu foliowego, flawonoidów, białek, węglowodanów, błonnika i cennych związków organicznych. Warzywa te są także nisko kaloryczne, dlatego zalecane są w dietach odchudzających. Doskonale sprawdza się w kiszeniu, do produkcji soków wzmacniających organizm, jak również w kulinariach.
Fot. główna: ulleo/pixabay.com