3,7K
Nikt sobie nawet nie wyobraża, że na polskich stołach mogłoby nie być pomidorów czy to świeżych czy w formie przetworzonej. Frytki bez ketchupu? Niemożliwe! Ale mało kto wie, że na nasze stoły trafił stosunkowo niedawno, a wcześniej był nawet uważany za roślinę trującą. Z pomidorem wiąże się naprawdę wiele ciekawostek.
- Do Europy pomidory zostały przywiezione przez hiszpańskich żeglarzy około 1532 r. z Meksyku.
- Aztekowie nazywali je „xitomatl” czyli „duży, pulchny owoc” – od tego wywodzi się nazwa „tomatl”, którą z czasem uproszczono do „tomate”.
- Pomidory były początkowo uważane za rośliny trujące, a to z powodu specyficznego zapachu i czerwonego intensywnie czerwonej barwy, dlatego sadzono je w ogrodach wyłącznie w celach dekoracyjnych. Trwało to ponad 200 lat.
- Choć pomidory kojarzą się nam przede wszystkim z Włochami, to w książkach kucharskich począwszy od XVIII w. do początków XX w. wszystkie dania z pomidorami nazywane są daniami „w stylu hiszpańskim”, co sugeruje, że to Hiszpanie pierwsi zaadaptowali azteckie „pulchne owoce” w kuchni. Ale do dziś między Włochami a Hiszpanami toczy się spór o palmę pierwszeństwa.
- Z Hiszpanii pomidory zawędrowały do Francji, gdzie stały się afrodyzjakiem.
- W Polsce pierwsze pomidory wyhodowano w Warszawie w 1880 roku, ale nie przypadły one do gustu naszym rodakom. Zaczęły zyskiwać dopiero po pierwszej wojnie światowej, ale raczej w formie sosu pomidorowego niż surowych owoców. Popularne stały się wówczas „skumbrie w tomacie”, czyli makrele w sosie pomidorowym.
- Naprawdę popularne w Polsce stały się pomidory po drugiej wojnie światowej, gdzie trafiały pod strzechy z państw bloku socjalistycznego. Były wówczas dostępne tylko sezonowo, w co dziś może trudno uwierzyć.
- Pomidory przestały być już tylko czerwone. Teraz dostępne są również: pomarańczowe, żółte, zielone, różowe, a nawet fioletowe, czarne oraz dwubarwne. Każda z odmian to własny smak oraz inne szczegóły, jak: grubość skórki, jakość miąższu czy ilość pestek.
- Pomidory to bogactwo witamin (B1, B2 i B6 oraz C i PP) oraz minerałów (sód, wapń, magnez, mangan, żelazo, cynk, kobalt, miedź, fosfor, fluor, karoten i jod) a także kwasu foliowego, niezbędnego szczególnie kobietom w ciąży i szczawianów.
- Pomidory są bogatym źródłem roślinnej melatoniny, hormonu regulującego sen.
- Pomidory zawierają ok. 94 proc. wody, dlatego doskonale uzupełniają niedobory wody w trakcie upałów.
- Pomidory mają tylko i 17,7 kcal a do tego obniżają poziom cukru we krwi, co powoduje zmniejszenie apetytu. Dlatego stanowią podstawę wielu diet redukcyjnych.
- Czerwone pomidory są bogatym źródłem związków fenolowych, w tym resweratrolu, który opóźnia procesy starzenia, hamując stany zapalne. Wzmacnia barierę krew-mózg, przez co ogranicza przenikanie czynników zapalnych do mózgu, co przeciwdziała procesom degeneracyjnym.
- Pomidory są bogactwem przeciwutleniacza o nazwie likopen– który zapobiega zachorowaniom na nowotwory. Najwięcej likopenu w pomidorze znajduje się pod skórką i w pestkach. Podczas obróbki termicznej cząsteczka likopenu przyjmuje postać cis i jest lepiej przyswajalna. Dlatego warto jeść nie tylko świeże pomidory, ale również po obróbce termicznej, gdzie ilość likopenu ulega koncentracji. Jeśli pomidor ma działać antyrakowo, należy pamiętać, aby spożywać go z dodatkiem tłuszczu (najlepiej komponuje się z oliwą z oliwek), wówczas przeciwutleniacz jest dużo lepiej przyswajany. Smażenie i duszenie pomidorów sprawia, że są jeszcze zdrowsze, gdyż prowadzi to do koncentracji likopenu oraz innych witamin.
- Różne źródła podają, że odmian pomidorów jest od 7 500 do 10 000! Nawet gdyby tylko połowa tej ostatniej liczby była prawdą, to życia nie starczy by je wszystkie poznać.
- Biali osadnicy w Ameryce uważali pomidory za trujące, ale gdy się już przekonali o swoim błędzie tak pokochali pomidory, że stan Ohio stał się jednym z największych producentów pomidorów w Stanach Zjednoczonych. Odbywa się tu również Festiwal Pomidora. Dlatego też oficjalnym napojem stanu Ohio jest właśnie sok pomidorowy.
- Czy można toczyć pomidorową bitwę? Okazuje się, że tak – La Tomatina – największa walka na pomidory, która odbywa się corocznie w hiszpańskim miasteczku Buñol. Festiwal La Tomatina gromadzi około 40 000 uczestników, którzy zużywają 150 000 pomidorów. Bitwy te rozgrywają się od 1945 roku.
- Pomidor trafił również do Księgi Rekordów Guinnessa. I to nie raz. Rekordowy zbiór z jednego krzaka to ponad pół tony. Zdarzyło się to na Florydzie między majem 2005 a kwietniem 2006 roku. Natomiast najwyższy krzak mierzył blisko 20 metrów wysokości a najcięższy pomidor wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa ważył ponad 3,5 kg. Robi wrażenie ?
- Szybkość wypływania ketchupu z butelki Heinz wynosi dokładnie 0,045 km/h i choćbyśmy nie wiadomo jak ściskali butelkę, inna nie będzie. Butelki, które nie spełniają tego kryterium są odrzucane już na etapie produkcji.
- Pomidory były już nawet w kosmosie! W 1984 roku na pokładzie promu kosmicznego Challenger poleciało 12,5 miliona nasion pomidora, aby po ich powrocie sprawdzić wpływa promieniowania i innych czynników na ich zdolność kiełkowania.
Jeśli jesteś pewien, że wiesz wszystko o pomidorach, rozwiąż nasz Quiz o pomidorach!
Spodobał Ci się nasz Quiz? Koniecznie sprawdź inne Quizy Ogrodnicze.
Fot. główna: Cup of Couple, Pexels