Być może widzieliście kiedyś w filmach lub czytaliśmy w powieściach o pięknych dachach pokrytych zielenią, czy nawet kolorowymi kwiatami. Brzmi magicznie? Jeśli tylko dysponujemy taką przestrzenią, jest to możliwe dla każdego z nas. Zagospodarowanie sklepienia domu, podziemnej piwniczki lub altany roślinnością to ekologiczne i bardzo estetyczne rozwiązanie. Jak więc uczynić nasz dach nieco bardziej fantazyjnym? Które rośliny są odpowiednie na zielone dachy i zniosą wahania temperatur, wilgoć czy porywy wiatru?
Czym jest zielony dach?
Zielony dach to nic innego jak pokryty podłożem i rosnącymi na nim roślinami dach domu, garażu, piwniczki czy altany. Takie rozwiązanie bez wątpienia kojarzy się ze skandynawską nowoczesnością lub baśniowymi krainami wyciągniętymi rodem z powieści Tolkiena. Prawidłowe wykonanie zielonego dachu nie należy do najłatwiejszych zadań, jednak jeśli wyobrazimy sobie efekt, który możemy osiągnąć, okaże się, że warto. Nieco zachodu przysporzyć nam może zadbanie o wiele kwestii technicznych, takich jak prawidłowa izolacja czy obliczanie możliwości nośnych konstrukcji budynku.
Obecnie obowiązuje podział na dwa różne rodzaje zielonych dachów:
- Dachy zielone ekstensywne, na których sadzi się gatunki mniej wymagające i o płytszym systemie korzeniowym. Jego zaletami są: mniejsze obciążenie konstrukcji budynku, niskie koszty wykonania i łatwiejsze w pielęgnacji rośliny. Główną wadą zaś jest wąski wybór gatunków z tej kategorii. Na taki dach raczej rzadko się wchodzi. Ludzka ingerencja ograniczona jest do minimum, a roślinom pozwala się rosnąć samym sobie.
- Dachy zielone intensywne cechują się bardziej zaawansowaną technologią powstawiania i głębszym systemem korzeniowym, a co za tym idzie pokaźniejszą warstwą podłoża. Konstrukcja nośna musi więc utrzymać znacznie większe obciążanie. Taki zielony dach wymaga też większej uwagi, jeśli chodzi o pielęgnację. Musimy przygotować się na częstsze prace wysokościowe. W zamian natomiast mamy do wyboru znacznie szerszą gamę gatunków roślin. Często organizuje się na nim całą infrastrukturę ogrodową, łącznie z oczkiem wodnym, ławkami i ścieżkami.
Wykonanie zielonego dachu najczęściej powierza się profesjonalnym firmom, ponieważ jak już wspomniano, jest to dość skomplikowane zadanie. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, byśmy sami wybrali rośliny na zielony dach i zaprojektowali całą aranżację.
Rośliny na zielone dachy ekstensywne
To rośliny dobrze radzące sobie z okresowym brakiem wody i dużym nasłonecznieniem. Są to głównie niskie gatunki, takie jak trawy, mchy i rośliny zielne. Wybraliśmy kilka najbardziej godnych polecenia:
- Płonnik włosisty (Polytrichum piliferum)
To pospolity w Polsce gatunek mchu. Jest szczególnie polecaną rośliną, na zielony dach ekstensywny, ponieważ jest mało wymagający. Utworzy on na nim brunatnozieloną darń.
- Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla)
Ta rozpowszechniona w całej Polsce roślina z łatwością odnajdzie się na dachu. Lubi bowiem dużą ilość światła. Z pewnością nada wyjątkowego charakteru naszemu sklepieniu. A po napatrzeniu się na nasz piękny dach, można napić się dodatkowo rumiankowej herbatki.
- Drżączka średnia (Briza media)
To tworząca luźne kępy trawa. Ma małe wymagania, dlatego nie będzie miało problemu z zadomowieniem się na naszym dachu. Sprawdzi się, jeśli chcemy, by był on intensywnie zielony.
- Rozchodniki (Sedum)
Jeśli chcemy nadać dachowi trochę koloru, wybierzmy rozchodniki. Możemy tu zdecydować się na rozchodnik kamczacki, kaukaski ościsty lub ostry. Przystroimy wówczas nasz dach intensywnym różem czy żółcią.
- Rojniki (Sempervivum)
To wiecznie zielone i wyjątkowo odporne rośliny o grubych liściach. Tworzą interesujące rozety, które przyciągną uwagę nawet najbardziej sceptycznych gości naszego domu. Popularnym gatunkiem jest rojnik pajęczynowaty, którego liście jak sama nazwa wskazuje, tworzą przypominające pajęczynę włoski. Na dachu świetnie sprawdzi się również rojnik murowy.
- Skalnica ziarenkowata (Saxifraga granulata)
Rośliny te kojarzone są przede wszystkim z terenami górskimi. Skalnica ziarenkowata jest wyjątkowa, gdyż jako jedna z nielicznych skalnic nie występuje w górach. Radzi sobie ona nawet na niezwykle suchym i wypłowiałym podłożu. Charakteryzuje się drobnymi, białymi kwiatkami.
- Oregano (Origanum vulgare)
Nie wymaga naszej intensywnej ingerencji, gdyż zioło to doskonale prosperuje na przesuszonym podłożu, a przy tym produkuje rozety kwiatów o biało-różowym odcieniu, które chętnie odwiedzają owady.
Rośliny na zielony dach intensywny
Tutaj pole do popisu jest większe. Możemy wybrać większość roślin, które nie mają problemu z dużym nasłonecznieniem i nie są zbyt pokaźnych rozmiarów. Bez problemu możemy sięgnąć po karłowe odmiany drzew iglastych. Polecić można zwłaszcza poniższe rośliny.
- Świerki i inne sosnowate
Te drzewa iglaste bez wątpienia dobrze będą prezentować się na dachu. Konkretne gatunki godne uwagi to świerk pospolity (Picea abies), biały (Picea glauca) i serbski (Picea omorika), a z sosen kosodrzewina (Pinus mugo), sosna czarna (Pinus nigra) i pospolita (Pinus sylvestris). Nie wolno zapominać, że chodzi tutaj o odmiany karłowate.
- Róże
Także one będą pięknym dodatkiem do naszego dachu. Wybierzmy tutaj odmiany, które nie są zbyt delikatne. Sprawdzą się między innymi róża dzika (Rosa canina), gęstokolczasta (Rosa pimpinellifolia), pomarszczona (Rosa rugosa) i różne rodzaje róż wielkokwiatowych (Rosa multiflora).
- Bodziszek czerwony (Geranium sanguineum)
Jeśli marzy nam się dach w jeszcze bardziej niecodziennym kolorze, warto zainteresować się tą rośliną, której liście jesienią przybierają krwistoczerwoną barwę. Posiada również piękne, fioletowe kwiaty. Nie ma zbyt wysokich wymagań i lubi słońce, dlatego na dach nada się idealnie.
- Powojniki botaniczne (Clematis armandii)
Te piękne kwiaty również odnajdą się na dachu, Nie są tak łatwe w uprawie, ale są wystarczająco odporne, by znieść trudy rośnięcia na dachu. Najpopularniejsze z nich są powojnik alpejski i powojnik górski.
- Floksy (Phlox)
Różne odmiany tych bylin utworzą na naszym dachu zwarte dywany przyozdobione różnokolorowymi kwiatami. Warty polecenia jest tutaj floks szydlasty, który co prawda wykształca silny system korzeniowy i musi być podlewany w okresach suszy, ale sprezentuje nam intensywny róż i fiolet drobnych kwiatków. Aby cieszyć się nimi dłużej, należy przycinać je po każdym kwitnieniu.
- Lawenda (Lavandula)
Kto nie chciałby pochwalić się lawendowym ogrodem na dachu? Jest to jak najbardziej możliwe, jeśli zapewnimy jej odpowiednie warunki. Najważniejszą kwestię jest zadbanie o przepuszczalność gleby. Roślina ta wykształca dość głęboki system korzeniowy, więc poradzi sobie w okresach suszy.
To tylko kilka propozycji roślin nadających się na zielone dachy. Przekształcenie w taki sposób pokrycia naszego domu może być dużym wyzwaniem, ale z pewnością jest warte wysiłku. Możemy zapoznać się z ofertami firm i architektami zieleni, którzy pomogą nam zrealizować naszą bajkową wizję. Nawet przy samodzielnych działaniach i niskim nakładom finansowym, możemy nadać naszym budynkom fantazyjnego akcentu.
Fot. główna: Tobias Barz/flickr.com
