Szczaw gajowy (Rumex sanguineus) jest to gatunek, tak jak i inne rodzaje szczawie, należący do rodziny rdestowatych. W naturze występuje na przeważających obszarach Europy, ale spotkać można go również w Azji, na terenie Kaukazu oraz Iranu. Również u nas występuje powszechnie, ale jest również uprawiany jako roślina jadalna a także ozdobna, uprawiana zarówno w gruncie jak i w doniczkach.
Jak wygląda szczaw gajowy
Szczaw gajowy jest tak interesującą rośliną, że sieje się go lub sadzi nie tylko po to, żeby go zjeść, ale często również jako roślinę ozdobną na kwiatowych rabatach albo w donicach. Jego odziomkowe liście tworzą kępy. Taka rozeta utworzona z liści dorasta do ok. 35 cm wysokości. Liście są duże i podłużne, osadzone na długich ogonkach. Ale nie tylko kształt liści jest piękny, również soczyście zielony kolor blaszki liściowej, która jest gęsto poprzecinana krwiście czerwonym unerwieniem.
Natomiast w okresie owocowania na kolor bordowy przebarwiają się całe liście, później szarzeją, zielenieją i tracą urok. Owoce w kształcie graniastych orzeszkach pojawiają się na ulistnionej do połowy łodydze, osiągającej 50-75 cm wysokości, po okresie kwitnienia. Kwiaty układają się na pędzie w wiechy i mają karminowy kolor. Roślina kwitnie od lipca do sierpnia a nasiona rozsiewane są przez wiatr.
Uprawa szczawiu gajowego
Szczaw gajowy jest byliną, która jest łatwa w uprawie. Bez problemu zimuje w gruncie. Można go uprawiać zarówno w gruncie jak i w pojemnikach. Jeśli przeznaczamy go do jedzenia, doskonale nadaje się do uprawy w doniczce na parapecie. Można też wysiać szczaw gajowy do większej skrzyneczki obok innych warzyw liściastych na młode listki. Doskonale sprawdzi się do tego celu botwina, rukola, szczaw krwisty, roszponka, szpinak i inne warzywa liściaste.
W uprawie gruntowej nasiona powinny zostać wysiane w miejscu dość słonecznym albo półcienistym, w ziemi o średniej zasobności, ale za to o sporej, stałej wilgotności. Jednak ziemia powinna być przepuszczalna, by nie tworzyły się zastoiny wodne. Tak samo w pojemniku. Wystarczy zwykła, uniwersalna ziemia i otwór w dnie, by nadmiar wody mógł swobodnie odpływać. No i miejsce na słonecznym parapecie lub słonecznym balkonie.
Jeśli szczaw gajowy traktujemy jako roślinę ozdobną, dobrze jest zasadzić go obok oczka wodnego. Jeśli bowiem w podłożu jest zbyt mało wody, liście momentalnie oklapują.
Szczaw gajowy bardzo obficie kwitnie, wydaje mnóstwo nasion i z łatwością się rozsiewa. Jeśli więc nie chcemy by porastał cały ogród, należy od razu ścinać pędy kwiatostanowe. By rozety liści wciąż pięknie się prezentowały, należy systematycznie wycinać liście zewnętrzne, które z czasem przebarwiają się na nieciekawy kolor i tracą karminowy kolor unerwienia. Pobudzi to również roślinę do wypuszczania młodych, pięknie unerwionych liści.
Zastosowanie szczawiu gajowego
Szczaw gajowy to przede wszystkim roślina jadalna, o smacznych, kwaskowatych liściach. Liście te można kłaść na kanapki, przyrządzać z ich dodatkiem rożna sałatki. Ale też tak samo jak ze szczawiu zwyczajnego można ugotować pyszną zupę szczawiową. Z liśćmi szczawiu gajowego łączonego z twarogiem lub fetą można przyrządzić farsz do naleśników lub pierogów. Można je również dodać do sosów mięsnych, podkręcając ich smak.
Ale szczaw gajowy to również roślina ozdobna, pięknie prezentująca się wśród choćby krzewów kwitnących. W dużych skrzyniach na balkonie czy tarasie będzie zasłoni ziemię pod np. ozdobnym drzewkiem lub krzewem szczepionym na pniu. Doskonałym dla nich miejscem są brzegi oczek wodnych albo stawów, gdzie będą miały odpowiedni dla siebie poziom wilgotności podłoża.
Liście szczawiu gajowego wykorzystywane są również w medycynie naturalnej. Mają bowiem właściwości antyseptyczne. Roztarte doskonale łagodzą swędzenie i pieczenie po ukąszeniach owadów, ale również stosuje się je zewnętrznie na oparzenia, owrzodzenia czy różne wypryski.
Właściwości szczawiu gajowego
Tak samo jak każdy inny szczaw, również szczaw gajowy zawiera sporo szczawianów, więc nie może być spożywany w dużych ilościach. By zneutralizować ich działanie najlepiej jest spożywać go w towarzystwie produktów bogatych w wapń, jak śmietana, jogurt, jaja kurze, twarogi czy ser feta.
Jest natomiast bogactwem witamin i minerałów. Zawiera przede wszystkim duże ilości witaminy C oraz żelaza, które łatwiej się w jej towarzystwie wchłania.
Fot. główna: David J. Stang, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.com
