|
Roszpunka warzywna vel Roszponka warzywna ( Valerianella Miller) |
|
| Wysokość | ok. 20 cm |
| Kwitnienie | VII, VIII, IX |
| Stanowisko | słoneczne |
| Wilgotność gleby | umiarkowanie wilgotna |
| Ozdobność | – |
| Pokrój | kępy |
Roszpunka warzywna vel Roszponka warzywna ( Valerianella Miller) znana również jako roszponka jadalna czy polna sałata należy do warzyw z rodziny kozłkowatych. Jej walory jadalne odkryto dopiero w średniowieczu – wcześniej traktowana była jako chwast, a chętnie uprawiana jest od XX wieku. W Polsce jest popularną rośliną uprawną, ale jako archeofit rozprzestrzeniła się w naturze w całym prawie kraju, oprócz jego północno – wschodniej części.
Warzywo o neutralnym, lekko orzechowym posmaku.
Roszponka warzywna – jak wygląda
W jej uprawie rozróżniamy odmiany jesienne o delikatnych, jasnozielonych listkach, zimowe typy o listkach zwartych i mocnych, jak również odmiany wiosenne, jednak najpopularniejsze są te pierwsze. Roszponka tworzy łodyżki o wysokości do 20 cm, które wypuszczają łopatkowate, ciemnozielone listki odziomkowe, tworzące rozetę o rozpiętości do 10 cm. Roszpunka warzywna wypuszcza małe, niebieskie kwiatki, które gromadzą się na szczycie łodygi w kwiatostany, z kolei jej owoce przypominają małe, spłaszczone orzeszki.
Roszponka – Roszpunka, źródło: depositphotos.com
Uprawa roszponki jadalnej
Roszponka nie należy do trudnych w uprawie roślin. Dla jej zdrowego wzrostu warto zapewnić jej słoneczne stanowisko – preferuje również gleby wapienne, jednak nie jest zbyt wymagająca w kwestii podłoża – z powodzeniem wykorzystuje to, co pozostało w glebie po wcześniejszych roślinach, stąd świetnie sprawdza się jako poplon, a wysiada przed zimą stanie się doskonałym przedplonem dla innych warzyw. Idealnym sąsiedztwem dla roszpunki jest cebula, jednak nie zaleca się jej uprawy w pobliżu kapustowatych.
Podczas wysiewu należy zadbać o dokładne obsianie rabaty. Najlepiej umieszczać nasiona w rzędach co 5-8 cm, na głębokości do 1 cm – pomiędzy rzędami należy zachować odległość 15 cm. Ziemia nad nasionami powinna być wilgotna, aby te zdołały wykiełkować. Można zastosować w tym wypadku włókninę lub dziurkowaną folię, co pomoże nasionom w kiełkowaniu.
Uprawa sałaty – roszponka, autor: julirennt/pixabay.com
Letni siew najlepiej przeprowadzić na przełomie lipca i sierpnia – roszponka będzie zdatna do zbioru już po 10 tygodniach. Należy jednak zadbać o regularne ich podlewanie, gdyż źle znoszą one susze. Roszpunka siana latem nie wymaga dodatkowego nawożenia, jednak warto pamiętać o regularnym odchwaszczaniu rabaty.
Jesienny siew idealnie sprawdza się jako poplon, dlatego można przeprowadzić go we wrześniu, gdyż wilgotne powietrze w chłodnych miesiącach jesieni bardzo dobrze wpływa na uprawę roszpunki. Warto jednak zadbać o to, aby rośliny – szczególnie w fazie kiełkowania, miały ok. 8 °C – jeżeli będzie chłodniej, ich zbiór może być możliwy dopiero na wiosnę, gdyż rośliny wstrzymują rozwój. Warto pamiętać, że roszponka jadalna jest warzywem mrozoodpornym, dlatego z powodzeniem przetrwa niskie temperatury nawet do -15 °C – można ją profilaktycznie okryć specjalną włókniną. W okresie zimowym warto przy tym zasilić rośliny nawozem organicznym. Zimę bez większych problemów roszponka powinna przetrwać w inspekcie lub pod folią czy w szklarni. Jednak przed nadejściem siarczystych mrozów dobrze jest ją dodatkowo osłonić agrotkaniną.
Jeżeli siewki roszponki jadalnej wysialiśmy zbyt gęsto, warto przeprowadzić przerywkę co 8-10 cm, aby młode listki nie żółkły. Po odchwaszczaniu warto natomiast podłoże lekko docisnąć, aby listki nie stykały się z podłożem – będą lepiej rosły, a przy tym w ten sposób łatwiej przeprowadzić zbiory.
Roszponka – właściwości
Roślina ta obfituje w witaminy i składniki mineralne, a dodatkowo jej smak jest lekko orzechowy. Jest cennym składnikiem wielu sałatek, dodatkiem do kanapek lub innych potraw, jak i wdzięczną dekoracją. Zwłaszcza zimą warto ją mieć pod ręką, jest bowiem niezwykle wartościowym warzywem.
Jak każda sałata roszponka ma niski indeks glikemiczny i jest rośliną niskokaloryczną, dlatego też idealną dla osób stosujących dietę redukcyjną. Do tego roszpunka to bogactwo witaminy C, B6 i prowitaminy A (betakarotenu). Zjedzenie 100 g roszponki dziennie to dostarczenie organizmowi 50% potrzebnej wit. C oraz 150% zapotrzebowania na witaminę A.
Roszponka – Roszpunka, źródło: depositphotos.com
Dodatkowo jest to świetne źródło potasu oraz żelaza. Niestety żelazo zawarte w roszponce jest niehemowe, więc słabiej przyswajalne nic hemowe (znajdujące się w produktach mięsnych), jednak witaminie C zawdzięcza nieco większą przyswajalność. Zawiera również olejki eteryczne.