Uprawę warzywniaka warto rozpocząć już od wczesnej wiosny siejąc warzywa na przedplon, aby maksymalnie wykorzystać potencjał ziemi, a przy okazji ograniczyć jej zachwaszczenie oraz erozję podłoża. Pierwszym krokiem staje się zatem planowanie przedplonu, który pozwala cieszyć się pierwszymi zbiorami jeszcze wiosną. W charakterze przedplonu sprawdzają się odmiany o małej wrażliwości na niskie temperatury, a przy tym mające krótki okres wegetacji. Jakie warzywa wykorzystać na przedplon?
Co to jest przedplon
Przedplon to rośliny, które uprawiane są jako pierwsze – przed uprawą główną, na tym samym podłożu. Warto przy tym pamiętać, że odpowiednio zaplanowana kolejność uprawy różnych roślin, w tym właśnie przedplonów wpływa na jakość stanowiska, jak i plonowanie. Najlepszym wyborem w uprawie przedplonowej są rośliny okopowe, motylkowe drobnonasienne, strączkowe oraz przemysłowe. Dobór roślin do przedplonu uzależniony jest od ich okresu wegetacji, jak i terminów wysiewu roślin następczych.
Warzywa na przedplon – koperek, źródło: depositphotos.com
Przedplon czyli warzywa wczesną wiosną
Wczesna wiosna to pora przedplonu, a warzywa na niego przeznaczone wysiewamy lub sadzimy już końcem marca lub początkiem kwietnia. Idealne sprawdzają się rośliny o krótkim okresie wegetacji i sporej tolerancji na niskie temperatury. Jeżeli po wysiewie przyjdą mocne przymrozki, można przedplony okryć delikatną, przeznaczoną na ten cel włókniną. Zbiór warzyw sadzonych wczesną wiosną, czyli przedplonu należy przeprowadzić przez rozpoczęciem uprawy plonów głównych.
Warzywa na przedplon: gatunki, odmiany, terminy
Przedplonem idealnym są warzywa takie jak rzodkiewki, sałata, roszponka, koper, szpinak, kalarepa czy szczypior:
- Rzodkiewki wysiewamy do gruntu końcem marca, aby móc przeprowadzić zbiór już po 30-45 dniach. Dobrymi odmianami na przedplon będzie ‘Polanka’, ‘Krakowianka’ lub ‘Rowa’.
- Sałaty uprawiane z rozsady po wcześniejszym hartowaniu wysadzamy do gruntu końcem marca lub z początkiem kwietnia. Na ogół po 5-7 tygodniach od wysiewu możemy cieszyć się smakowitą nowalijką. Wśród polecanych odmian idealnym na przedplon wymienić można ‘Justynę’, ‘Królową majowych’ czy ‘Syrenę’.
- Podobnie jak sałata, również roszponka jest doskonałym wyborem. Można wysiewać ją w podobnym terminie, aby cieszyć się pysznymi listkami po około 8 tygodniach. Ciekawymi odmianami na przedplon będzie roszponka ‘Baval’ lub ‘Verte de Cambrai’.
- Koper wysiewamy do gruntu na przełomie marca i kwietnia, aby cieszyć się zbiorem przedplonu już po około miesiącu, półtora. Świetnymi odmianami na przedplon będzie ‘Lukullus’ bądź ‘Szmaragd’, ale i ‘Ambrozja’.
- Kalarepa uprawiana jest jak sałata z uprzednio zahartowanej rozsady na początku kwietnia. Jej zbiorami można cieszyć się po 6-8 tygodniach. Doskonale sprawdzają się odmiany ‘Delikates biała’, ‘Gabi’ lub ‘Wiedeńska biała’.
- Szczypior to odmiana, którą możemy uprawiać od początku kwietnia np. w odmianie ‘Efekt’ lub ‘Wolska’.
- Szpinak z kolei wysiewamy do gruntu końcem marca, aby po około 2 miesiącach cieszyć się smacznymi listkami. Idealnym wyborem na przedplon będą odmiany ‘Markiza’ lub ‘Matador’.
Warzywa na przedplon – sałata, źródło: depositphotos.com
W zależności od wyboru plonu głównego możemy zaplanować odpowiedni przedplon a następnie warzywa poplonowe:
- Przedplon: szpinak, plon główny: kapustę, seler lub por, poplon: zimująca sałata
- Przedplon: rzodkiewka, plon główny: sadzimy ogórki, dynia lub cukinia, poplon; zimująca sałata
- Przedplon (siać lub sadzić): kalarepa wczesna, plon główny: pomidory, poplon: koper lub szpinak
- Przedplon: rozsada sałaty wiosennej, plon główny: seler, por lub fasolę, poplon: rzodkiewka
Dzięki temu, że zastosowaliśmy przedplon, plon główny i poplon możemy z jednej grządki w ogrodzie zebrać plony aż trzykrotnie w jednym sezonie wegetacyjnym roślin.
Plan sadzenia warzyw – jak stosować wsiewkę i międzyplon
Uprawa może powodować tzw. zmęczenie gleby, co przekłada się na ograniczoną produkcyjność i słabsze plonowanie roślin. Aby załagodzić ten stan rzeczy warto z rozwagą planować sadzenie warzyw poprzez wykorzystanie wsiewki i międzyplonu. Dzięki temu możemy zadbać o zawsze zieloną uprawę, a dodatkowo możemy tym sposobem chronić glebę przed erozją, jak i wpłynąć na ograniczenie przedostawania się nawozów do wód gruntowych. Międzyplony pozwalają przy tym zwiększyć zawartość substancji organiczny w glebie, poprawić jej aktywność biologiczną oraz ogólny stan, gdyż po przeoraniu mogą tworzyć naturalny, zielony nawóz.
Ta dodatkowa materia organiczna wspomaga pożyteczne mikroorganizmy, co przeciwdziała pojawieniu się patogenów chorobowych. Międzyplony uzdatniają glebę, która zyskuje lepszą jakość i liczne walory, które wspomagają uprawę. Masa organiczna powstała z międzyplonów jest zatem doskonałym nawozem, co ogranicza wykorzystanie obornika itp. nawozów.
Wsiewki są z kolei jednym z rodzajów międzyplonów. Rośliny uprawiane w charakterze wsiewek towarzyszą uprawie głównej. Wysiewa się je wiosną i są one roślinami o powolnym wzroście na początku wegetacji, dobrze znoszące zacienienie. Ich zbiór następuje po zbiorze roślin z plonu głównego w sierpniu i wrześniu. Dobór gatunków do międzyplonów uzależniony jest od wymagań glebowych i wodnych roślin, jak i sposobu ich wykorzystania – na paszę lub nawóz. Wsiewkami najczęściej są zatem trawy jak np. życica trwała, wielokwiatowa, kupkówka pospolita czy stokłosa bezostna, rośliny bobowate drobnonasienne jak lucerna nerkowata, koniczyny czy saradela, mieszanki traw i roślin bobowatych, ale i marchew czy cykorie.
Fot. główna: Warzywa na przedplon – rzodkiewka; źródło: depositphotos.com
