Czosnek ozdobny (Allium) to roślina cebulowa z rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae) pochodząca z Azji. Do rodzaju Allium należy blisko 700 gatunków czosnków ozdobnych, które spotkać możemy zarówno w przydomowych uprawach, jak również dziko żyjących.
Czosnek ozdobny – jak wygląda
W zależności od gatunku czosnki ozdobne dorastają do rożnej wysokości, od kilkunastu centymetrów do nawet półtora metra (czosnek olbrzymi). Ich piękne, często różnobarwne kwiatostany składają się z dużej ilości niewielkich, drobnych kwiatków bardzo różnej budowy. Kwiatki zebrane są w kule lub baldachy, a ich średnice sięgają do kilkunastu centymetrów (niektóre nawet 20 cm) i pojawiają się od kwietnia do sierpnia, w zależności od gatunku i odmiany. W trakcie kwitnienia normalnym jest, że ich liście odziomkowe często zaczynają zamierać. Wiele gatunków może być uprawianych na kwiat cięty, gdyż jeszcze długo po ścięciu utrzymują świeżość.
Czosnek ozdobny – uprawa
Wymagania tych pięknych cebulowych są naprawdę niewielkie. Im bardziej słoneczne jest miejsce ich wzrostu, tym okazalsze będą kwiaty. Nie mają specjalnych wymagań co do gleby – dobrze poradzą sobie zarówno w ziemi gliniasto-piaszczystej jak i całkowicie piaszczystej. Jednak w okresie bezdeszczowym trzeba je podlewać, a na glebach piaszczystych choć kilka razy w sezonie można podlać wodą z dodatkiem nawozu, chociażby biohumusu. Są to często gatunki mrozoodporne, dlatego świetnie radzą sobie w naszym klimacie.
Czosnek ozdobny najłatwiej jest rozmnażać z cebul, które sadzi się do podłoża jesienią (IX-X). Optymalna głębokość umieszczenia cebuli w ziemi to trzykrotność jej długości. Co kilka lat cebule te powinny zostać wykopane, rozdzielone i ponownie umieszczone w podłożu.
Choć przekwitłe kwiatostany czosnku ozdobnego również są bardzo atrakcyjne i pięknie prezentują się w ogrodzie, to żeby nie osłabiały cebul, należy je ścinać.
Czosnek ozdobny – najpopularniejsze gatunki:
Czosnek ozdobny to całe mnóstwo gatunków i odmian, które można uprawiać zarówno jako ozdobę ogrodów, balkonów i tarasów, gdyż można je uprawiać w pojemnikach, wnętrz jako kwiat cięty oraz na kwiat suszony. Poniżej tylko kilka wybranych:
Czosnek olbrzymi
Do najpopularniejszych w naszych ogrodach zalicza się czosnek olbrzymi (Allium giganteum) o cebuli dorastającej do 18 cm w obwodzie i pojedynczym pędzie, który może osiągnąć nawet 150 cm wysokości. Pęd ten zakończony jest kulą (ok. 12 cm średnicy) składającą się z drobnych, fioletowych lub purpurowoczerwonych kwiatuszków. Liścia rosną w rozecie przy ziemi, mają do 45 cm długości i 5 cm szerokości, są gładkie, barwy sinozielonej.
Czosnek sztyletowaty
Czosnek sztyletowy vel czosnek sztyletowaty vel Czosnek miodowy vel Dzwony śródziemnomorskie vel Czosnek Bułgarski (Allium siculum) ma piękne, opadające kwiaty w kształcie dzwonów zawieszonych na długich, opadających szypułkach. Te piękne kwiaty barwy kremowej z bordową smugą i zielenią u podstawy zdobią pojedynczą łodygę dorastającą do 1,2 metra długości. Gdy kwiatostany przekwitną, pojawiają się w ich miejscu ciekawe, zdobne niebiesko-szare strąki z nasionami. Gdy roślina jest ścinana, pojawia się bardzo nieprzyjemny zapach.
Czosnek białawy
Czosnek białawy vel Czosnek Krzysztofa (Allium cristophii) kwitnie w czerwcy i lipcu przyciągając zarówno pszczoły jak i motyle. Pojedyncze pędy dorastają do zaledwie 50 cm a liście do 40 cm długości, można go więc uprawiać w pojemnikach na balkonie. Drobne kwiatuszki zebrane są w gęste baldachy (rozluźniające się w miarę rozkwitania) osiągające do kilkunastu cm. Kwiaty są barwy liliowej, fioletowej lub purpurowej.
Czosnek karatawski
Czosnek karatawski (Allium karataviense) również kochany jest przez pszczoły i motyle i osiąga tak niewielkie rozmiary, że może być uprawiany w doniczkach na balkonie czy tarasie. Jego pęd dorasta bowiem zaledwie do 30 cm wysokości. Wśród innych czosnków ozdobnych wyróżniają go liście, które sią szerokoeliptyczne osiągające nawet 12 cm szerokości, a przy tym mięsiste i podwinięte na końcach. Są barwy niebieskawozielonej z metalicznym połyskiem, a u niektórych odmian mają czerwieniejące brzegi. Ich kwiaty mają imponującą wielkość (do 8 cm średnicy) i są zebrane w kule i przybierają wiele odcieni barw: czerwonej, różowej i białawej.
Czosnek główkowaty
Czosnek główkowaty (Allium sphaerocephalon) przepięknie prezentuje się sadzony w dużych grupach ze względu na ciekawe w budowie kwiatostany wydłużające się ku górze i często dwubarwne, w połowie zielone a w połowie purpurowe lub różowe. Osadzone są na łodydze, która może osiągać od 30 do 90 cm wysokości. Liście podłużne, krótsze od łodygi, zamierają w trakcie kwitnienia.
Czosnek południowy
Czosnek południowy (Allium moly) ma charakterystyczne, gwiazdkowate kwiatuszki zebrane w baldachy osiągające średnicę 5-8 cm. Kwitnie już od kwietnia zachwycająca błyszczącymi, żółtymi kwiatami. Pęd główny zakończony kwiatostanem dorasta do 40 cm wysokości. Liście są lancetowate, długości do 30 cm.
Fot główna: Czosnek sztyletowy, autor: David J. Stang, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org