Wermikulit (Vermiculite) jest minerałem ilastym (uwodniony glinokrzemian magnezu) o złocisto-beżowej barwie, który w ze względu na bardzo bogate złoża wydobywany jest w Afryce, Stanach Zjednoczonych, Azji oraz Australii. Pokłady wermikulitu mamy również w Polsce, na Dolnym Śląsku, są jednak na tyle ubogie, że nie opłaca się ich eksploatować. Powstaje w wyniku wietrzenia miki brązowej (flogopitu) lub miki czarnej (biotytu) i zawiera związki żelaza, magnezu, glinu a także wodoru i tlenu.
Właściwości wermikulitu
Wermikulit podczas obróbki w wysokiej temperaturze potrafi zwiększyć swoją objętość nawet 20-krotnie zmieniając się w charakterystyczne jakby napęczniałe harmonijki, jest to wówczas tzw. wermikulit ekspandowany. Produkt ten jest lekki, chłonny, niepalny, o wyjątkowej zdolności do magazynowania wilgoci, która to m.in. cecha sprawia, że wykorzystuje się go w ogrodnictwie. Przy tym jako produkt naturalny jest zupełnie bezpieczny zarówno dla człowieka, zwierząt i całego środowiska. Jest to minerał sterylny, stabilny biologicznie i chemicznie obojętny.
Wermikulit, autor: Leon Hupperichs, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org
Ze względu na swoje właściwości wminerał ceniony jest i stosowany zarówno przez tych uprawiających rośliny w ogrodzie jak miłośników roślin doniczkowych. Przede wszystkim jest materiałem niezwykle chłonnym, przez co ma zdolność do absorbowania dużej ilości wody, zwiększając przy tym swoją objętość. Gdy więc wody brakuje, uwalnia stopniowo tę przez się zgromadzoną. Dobrze jest go zatem stosować gdy podłoże do roślin jest zbyt piaszczyste albo w miejscach narażonych na operowanie promieni słonecznych. Jeśli natomiast ziemia jest ciężka i zbita wermikulit zmieniając swoją objętość pod wpływem wody i ciepła rozluźnia ją i napowietrza.
Minerał wraz z wodą magazynuje znajdujące się w niej minerały, sam zresztą również jest ich źródłem, jak choćby żelaza, magnezu czy glinu.
Wermikulit – zalety stosowania
Stosowanie wermikulitu niesie za sobą wiele pozytywnych oddziaływań:
- utrzymuje stały poziom wilgotności podłoża przed długi czas
- spulchnia podłoże co sprzyja jego napowietrzaniu zabezpieczając tym samym korzenie roślin przed gniciem
- zatrzymuje wraz z wodą nawozy, uwalniając je wraz z nią sukcesywnie
- przyspiesza kiełkowanie nasion, zapobiegając jednocześnie tworzeniu się na nich pleśni
- wspomaga ukorzenianie się roślin i rozwój systemów korzeniowych
- jest bogatym źródłem minerałów
Zastosowanie wermikulitu
Wermikulit znajduje zastosowanie wielu gałęziach przemysłu, choćby w budownictwie czy hodowli zwierząt, ale skupimy się tutaj na jego zastosowaniu w ogrodnictwie, a jest ono niezwykle szerokie.
- jako dodatek do podłoża
Ze względu na swoje właściwości sorpcyjne oraz zdolność do ciągłej zmiany objętości minerał poprawia strukturę ziemi regulując jednocześnie warunki powietrzno-wodne podłoża. Oznacza to, że po jego zastosowaniu podłoże samoistnie się spulchnia, nadmiar wody zostaje wchłonięty, a gdy wody brakuje, zostaje ona uwolniona. Przyczynia się zatem do zapobiegania gnicia roślin, sprawia, że nawozy działają bardziej intensywnie. Doskonałe efekty przynosi zastosowanie minerału podczas wysiewania nasion, wystarczy wsypać Vermiculite do przygotowanego rowka, na nim rozłożyć nasiona i przykryć odpowiednią dla danego gatunku roślin warstwą podłoża. I oczywiście obficie podlać.
Wermikulit, źródło: Depositphotos.com
- do przechowywania plonów oraz cebul kwiatowych
Nie tylko w budownictwie wykorzystuje się termoizolacyjne właściwości minerału, przydają się one również w ogrodnictwie. Otóż wystarczy warzywa, owoce czy cebule kwiatowe obsypywać wermikulitem by aż o 30% przedłużyć czas ich przechowywania. Minerał bowiem chłonie nadmiar wilgoci, ale również zapewnia płodom rolnym przewiewność, absorbując jednocześnie wytwory wymiany gazowej, które często mają zgubny wpływ na przechowywane plony czy cebule.
- jako wspomagacz kiełkowania nasion
Vermiculite wykorzystuje się jako doskonałe środowisko dla kiełkowania nasion. A to dzięki temu, że jest materiałem sterylnym, który zapobiega rodzeniu się i rozwojowi pleśni. A ponieważ jest to dodatkowo minerał, zasila więc jednocześnie kiełkujące rośliny. By nasiona prawidłowo kiełkowały należy do ich wysiewu zastosować mieszankę 1:1 wermikulitu (frakcja 0,5-2 mm) i podłoża dedykowanego wysiewom.
Wermikulit, źródło: Depositphotos.com
- do produkcji rozsady
Vermiculite jest doskonałym dodatkiem do podłoża, w którym sadzimy rozsadę. Przede wszystkim utrzymuje wilgoć na stałym poziomie, a dzięki swoim właściwościom stymuluje rozwój korzeni. Optymalne proporcje to 1 część wermikulitu o frakcji 0,5-2 mm, 2 części o frakcji 1-3 mm i 7 części żyznego podłoża. Dodatkowo warto na powierzchni wysypać 2-3 mm warstwę minerału.
- do ukorzeniania sadzonek
By ukorzenić sadzonki używamy sam wermikulit bez dodatku ziemi. Do pojemnika najlepiej jest dodać mieszankę frakcji 1-3 mm z 3-6 mm, a frakcję 4-8 mm potraktować jako górną warstwę, która powinna mieć kilka centymetrów.
- do roślin doniczkowych
Najlepiej sprawdza się w tym wypadku pomieszanie w równych proporcjach różnych frakcji minerału, który należy połączyć z przygotowaną dla roślin ziemią. Wermikulitu może być od 10 do 50% w takiej mieszance. Ważne jest również by zadbać o warstwę drenażową. Może to być również ten minerał o najwyższej frakcji, ale świetnie w tej roli sprawdzą się również kamyczki, gruby żwir albo keramzyt. Powierzchnię ziemi w doniczce również dobrze jest pokryć kilkucentymetrową warstwą minerału, co oprócz choćby ograniczeniu odparowywania wody poprawi wygląd estetyczny uprawy.
Wermikulit, źródło: Depositphotos.com
Dodatek minerału zapewni podłożu utrzymanie optymalnej wilgotności, ale również korzeniom idealne warunki do rozwoju dzięki wciąż spulchnionej, napowietrzonej ziemi. Do tego absorbowanie przez roślinę nawozów będzie zawsze optymalne.
- przy zakładaniu trawnika
Bez znaczenia jest czy trawnik będzie powstawał po wysianiu nasion czy też układamy trawnik z rolki. Jeśli nasiona to dobrze jest rozsypać jakieś 3-4 l minerału na 1m2 i przegrabić z wierzchnią warstwą podłoża, po czym wysiać nasiona trawy. Jeśli będzie to trawnik z rolki to przed jego rozłożeniem należy pokryć powierzchnię w ilości 2-3 l na 1m2 .
- do uprawy hydroponicznej
Uprawa hydroponiczna, czyli inaczej bezglebowa to doskonała okazja do wykorzystania tego minerału. Doskonale sprawdzi się choćby w hydroponicznej uprawie sałaty. Nie tylko utrzymany będzie stały poziom wilgotności, ale sam minerał dostarczy wielu pierwiastków.
Wermikulit, źródło: Public Domain, commons.wikimedia.org
- do uprawy storczyków
Minerał można wykorzystać jako samodzielne podłoże do uprawy storczyków, można go również mieszać w innymi komponentami jak chipsy kokosowe i kawałki kory.
Fot. główna: I, KENPEI, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org
