Agrest (Ribes uva-crispa) to nazwa potoczna krzewu, który prawidłowo nazywa się Porzeczka agrest. Jest to roślina należąca do rodziny agrestowatych. Rosnącego w naturze spotkać go można w Afryce, Azji, ale również w Europie. Jest uprawiany w bardzo wielu regionach świata, a jego uprawa rozpoczęła się w XVI wieku w Europie Środkowej. Kiedyś u nas uprawiany powszechnie, później nieco zapomniany, teraz agrest wraca do łask i coraz częściej gości w przydomowych ogródkach. Zdarza się również często, że zdziczałe egzemplarze można spotkać rosnące w naturze.
Krzewy agrestu są mrozoodporne!
Porzeczkoagrest – Agrestoporzeczka – cóż to takiego?
Jak wygląda agrest
Porzeczka agrest jest krzewem owocowym o pokroju wzniesionym, ale jego pędy mają tendencję do pokładania się. W zależności od odmiany osiągają od 0,5 do 1,5 m długości. Pędy są gęsto pokryte twardymi i ostrymi niczym szpilki pojedynczymi lub trzydzielnymi kolcami. Dostępne są jednak odmiany pozbawione cierni lub posiadające ich niewielką ilość. Liście agrestu są 3-5 klapowe, lekko na brzegach karbowane. Krzew kwitnie od kwietnia do maja, jego kwiatuszki są małe i niepozorne, tworzące wielobarwne kwiatowe grona.
Agrest – owoce, autor: Jonathan Cardy, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org
Owocem agrestu jest jagoda, która w zależności od odmiany może mieć barwę białą, żółtą, zieloną, czerwoną lub mieszaną. Skórka owoców pokryta jest najczęściej gruczołowatymi włoskami, ale zdarzają się odmiany, u których jagody są gładkie i błyszczące. Owoce zaczynają dojrzewać w pierwszej połowie lipca.
Uprawa agrestu
Agrest potrzebuje stanowiska dobrze nasłonecznionego, ewentualnie lekko zacienionego. Dobrze by miejsce było osłonięte od wiatru, Chodzi tu zwłaszcza o młode pędy które mroźny zimowy wiatr mógłby przerazić. Ma również duże wymagania glebowe. Podłoże powinno by żyzne, najlepiej próchnicze. Odczyn gleby lekko kwaśny (pH 6,2-6,7), a ona sama wciąż wilgotna. Agrest bardzo źle znosi przesuszenie podłoża. Struktura gleby powinna być luźna.
Więcej o sadzeniu agrestu przeczytasz tutaj:
Przed sadzeniem agrestu miejsce należy dokładnie odchwaścić i usunąć kamienie. Jeśli podłoże jest słabej jakości, dobrze jest uzupełnić dołek kompostem. Krzywy agrestu dobrze jest sadzić jesienią, ale i wiosna nie jest najgorszym momentem. Sadząc krzewy należy zadbać o to by korzenie dobrze się wyprostowały w dołku. Następnie zasypujemy dołek ziemią i ją udeptujemy. Świeżo zasadzone krzewy agrestu należy obficie podlać.
Jeżeli agrest sadzimy jesienią, to już wiosną dokonujemy pierwszych cięć. Skracamy pędy o 1/3. Dzięki temu roślina się wzmocni i mocniej rozkrzewi. Agrest sadzony wiosną formujemy w kolejnym sezonie (luty-marzec).
Agrest, autor: Krzysztof Ziarnek, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Agrest jest rośliną dość odporną na choroby i szkodniki. Największym zagrożeniem dla niego jest amerykański mączniak agrestu.
Pielęgnacja agrestu
Porzeczka agrest jest rośliną dość wymagającą w kwestii pielęgnacji. Źle bowiem znosi długie okresy bezdeszczowe, dlatego agrest należy systematycznie podlewać. Żeby zapobiec nadmiernemu odparowywaniu wody z podłoża dobrze jest uprawę agrestu ściółkować. Ściółkowanie podłoża zabezpiecza je również przed nadmiernym zachwaszczeniem. W razie pojawienia się chwastów trzeba je na bieżąco usuwać zabierają one bowiem krzewom wodę i składniki pokarmowe. Dotyczy to zwłaszcza młodych roślin.
Krzewy te wymagają również systematycznego zasilania. Może to być wiosną kompost, obornik, także obornik granulowany. Najlepsze są bowiem nawozy naturalne.
Agrest, autor: DenesFeri, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Jak już pisaliśmy wyżej porzeczka agrest wymaga systematycznego przycinania. Krzew nie może być bowiem zbyt gęsty, bo będzie słabo owocował. Po każdej zimie należy usunąć wszystkie pędy starsze niż czteroletnie oraz te uszkodzone, chore czy przemarznięte oraz te po zakładające się na ziemi. Cięcie agrestu wykonuje się w lutym lub marcu. W przypadku młodej rośliny pozostawia się zdrowe pędy. W kolejnych latach należy pilnować by krzew miał po 4 pędy czteroletnie i trzyletnie Oraz po 5 pędów dwuletnich i jednorocznych. Pędy te jednak należy skrócić o 1/3.
Obcięte końcówki pędów można wykorzystać do rozmnożenia agrestu. Wystarczy zanurzyć je w ukorzeniaczu i powbijać w ziemię niedaleko rośliny macierzystej. Jesienią będziemy mieli już gotowe sadzonki, które należy wykopać i zasadzić w miejscach docelowych.
Zastosowanie i właściwości agrestu
Owoce są słodkie lub słodko-kwaśne i smaczne, nie nadają się jednak do długotrwałego przechowywania. Za to idealnie nadają się na przetwory i do mrożenia.
Agrest – sok z agrestu, autor: Deviselvam, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Owoce agrestu to bogactwo witamin, jak choćby witaminy: C, B6 oraz A. Do tego zawiera tiaminę, niacynę, kwas foliowy, ryboflawinę oraz sporo minerałów (fosfor, potas, magnes, wapń, żelazo i sód). Ale to nie wszystko, w owocach znajduje się również luteina, są tam pektyny, kwasy organiczne, białko, węglowodany i tłuszcze.
Dzięki temu bogactwu składników spożywanie agrestu wspomaga pracę oczu i pracę serca. Wspomaga również stawy, pamięć i koncentrację oraz odporność. Agrest jest również doskonały na trawienie.
Więcej o właściwościach agrestu przeczytacie tutaj:
Odmiany agrestu
W sklepach ogrodniczych dostępnych jest bardzo wiele odmian agrestu, do tych najpopularniejszych należą:
- Agrest 'Hinnonmaki Rot’ – odmiana dorasta do 1 metra wysokości. Owoce są liczne, ciemnoczerwone i dojrzewają na początku lipca. Odmiana odporna na mróz i choroby.
- Agrest 'Mucurines’ – odmiana, która szybko rośnie dorastając do 1,5 metra. Owoce dojrzewają w drugiej połowie lipca, są zielonożółte o słodko-kwaśnym smaku. Krzew o dużej mrozoodporności i odporności na mączniaka amerykańskiego agrestu.
- ’Agrest Invicta’ – szybko rosnąca odmiana wydająca dość duże owoce barwy żółtej lub żółtozielonej, szybko dojrzewająca, bo już w czerwcu. Przy tym odporna na warunki atmosferyczne i choroby.
- ’Agrest Niesłuchowski’ – odmiana o dużych, ciemnoczerwonych owocach, niezwykle smacznych. Dorasta do 1,2 metra wysokości i jest bardzo odporna na wszelkie choroby i niskie temperatury.
- ’Agrest Rodnik’ – odmiana zaliczana do tych najbardziej plennych, można bowiem z jednego krzewu zebrać nawet 5 kg owoców. Owoce dojrzewają w lipcu, są żółte i mają słodko-kwaśny smak. Odmiana odporna na choroby.
Fot. główna: Tiia Monto, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
