|
Chryzantema vel Złocień (Dendranthema) |
|
| Wysokość | 60-120 cm |
| Kwitnienie | IX, X, XI |
| Stanowisko | słoneczne |
| Wilgotność gleby | umiarkowanie wilgotna |
| Ozdobność | kwiaty |
| Pokrój | krzaczasty, wzniesiony |
Chryzantema vel Złocień (Dendranthema syn. Chryzantemum) należy do rodziny astrowatych (Asteraceae). W warunkach naturalnym najliczniej występuje w Azji środkowej i wschodniej, ale również w Europie spotkać można ich dwa gatunki. Jeden z nich, Złocień Zawadzkiego występuje nawet w Polsce. Chryzantemy to kwiaty będące przedmiotem sporu w kwestii ich klasyfikacji, gdyż do ich rodzaju zalicza się byliny oraz podkrzewy uprawiane w gruncie, odmiany uprawiane pod folią i szkłem, a także gatunki typu złocień koreański, złocień azaliowy, złocień japoński czy złocień chiński. Najczęściej rośliny te określane są jako gatunki sezonowe, chociaż w odpowiednich warunkach mogą przetrwać całą zimę w ogrodzie.
Chryzantema ‘Vicki’, autor: David J. Stang, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Jak wygląda chryzantema
Różnorodne odmiany chryzantem rosną do 60-80 cm wysokości, charakteryzując się wzniesionym i krzaczastym pokrojem. Ich ciemnozielone liście i specyficznych pierzastych brzegach mogą sięgać nawet 15 cm długości. W zależności od odmiany kwiaty chryzantemy różnią się wielkością, kształtem oraz wybarwieniem, wśród których znaleźć możemy kwiaty pojedyncze, półpełne i pełne. Kolorystyka chryzantem jest imponująca, bowiem przybierają one odcienie białe, żółte, różowe, czerwone, pomarańczowe, liliowe oraz brązowo-miedziane.
Chryzantema ‘Raquel’, autor: David J. Stang, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Uprawa chryzantemy w doniczkach
Chryzantemy preferują stanowiska słoneczne, żyzne podłoża o wysokiej przepuszczalności oraz odczynie zasadowym. Warto zwracać uwagę na to, aby korzenie rośliny nie były zalane wodą, gdyż może to powodować ich gnicie. Nie przepadają one również za przesuszeniem. Nawożenie w przypadku chryzantem powinno być obfite, szczególnie przed i w okresie kwitnienia. Gotowe sadzonki chryzantem przenosi się na stałe miejsca w okresie od maja aż do jesieni, a po przekwitnieniu ich pędy można ściąć, a następnie przenieść na zimę do chłodnego, jasnego pomieszczenia. W okresie zimowym podlewanie należy ograniczyć do niezbędnego minimum. Wiosną wypuszczą nowe pędy, które staną się zalążkiem nowych roślin. Wystarczy je ściąć, zanurzyć w ukorzeniaczu i zasadzić w donicach lub w gruncie.
Chryzantema ‘Misty Primrose’ i ‘Dublin’, autor: Andy Mabbett, CC BY-SA 3.0, commons.wikimedia.org
Drobnokwiatowe odmiany chryzantem są bardziej odporne na niskie temperatury w przeciwieństwie do odmian o większych kwiatach.
Jak rozmnażać i sadzić chryzantemy w ogrodzie
Chryzantemy sadzi się w ogrodzie wiosną, ewentualnie latem, pamiętając oczywiście o ich systematycznym podlewaniu. Im wcześniej posadzone, tym lepiej się ukorzenią. Skąd wziąć sadzonki? Najlepiej z cmentarza 😉 Oczywiście nie zabieramy cudzych, możemy wziąć te już wyrzucone lub te, które sami tam przynieśliśmy. Z tych roślin usuwa się wszystkie słabe i wiotkie pędy, a resztę przycina, usuwając przekwitnięte kwiatostany. Kwiaty trzeba zanieść do chłodnego pomieszczenia i tam je przezimować, lekko co jakiś czas podlewając.
Chryzantema ‘Copycat_Yellow’, autor: Agnieszka Kwiecień, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
W lutym rośliny można przynieść do domu, dobrze podlać i zastosować nawóz, może to być biohumus. Szybko pojawią się młode odrosty, które odrywamy, moczymy w ukorzeniaczu i sadzimy do pojemników. W czerwcu będziemy już mieli pięknie ukorzenione rośliny, które sadzimy w ogrodzie. Już w pierwszym roku powinny zakwitnąć. Warto je ściółkować, co zapobiegnie odparowywaniu wody z gleby.
Wiele odmian chryzantem, zwłaszcza tych drobnokwiatowych bez problemu przezimuje w gruncie. Wystarczy ściąć kwiatostany (ok. 15 cm na ziemią), gdy już mróz pokona kwiaty, a pozostałą roślinę przykryć gałązkami świerkowymi. Nie powinny być to wióry czy kompost, bo rośliny źle znoszą nadmierną wilgoć i przez zimę zgniją.
Chryzantema ‘Seashell’, autor: Agnieszka Kwiecień, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Rozmnażanie chryzantem ogrodowych wygląda dokładnie tak samo jak tych w donicach schowanych przez zimą. Trzeba oderwać kilka młodych przyrostów wiosną i je ukorzenić.
Odmiany chryzantem
Wśród najpopularniejszych gatunków chryzantem wymienić należy:
- Chryzantemy jesienne (Chrysanthemum indicum) – gatunki rosnące do 100 cm, o kulistym pokroju, nie przepadające za niskimi temperaturami;
- Chryzantemy ogrodowe (Chrysanthemum x morifolium) – będące krzyżówką wschodnioazjatyckich gatunków, sięgające do 120 cm wysokości, są zimoodporne i kwitną w zależności od odmiany od sierpnia do listopada, mogą być uprawiane także w doniczkach;
Chryzantema ‘Verdi’, autor: Albarubescens, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
- Chryzantemy jednoroczne jak Chrysanthemum carinatum (o języczkowych białych kwiatach z żółto-purpurową nasadą lub rurkowych niemal czarnych), Chrysanthemum coronarium (żółte lub zielonkawe) czy Chrysanthemum segetum (białe, żółte lub brązowe).
Fot. główna: Jebulon, CC0, commons.wikimedia.org