Fitonia – uprawa i pielęgnacja

Fitonia (Fittonia) rośnie w północno-zachodniej części Ameryki Południowej, w wilgotnych lasach równikowych. Można ją w naturze spotkać przede wszystkim w Peru. Obejmuje tylko dwa gatunki i obydwa są to rośliny ozdobne, ale najczęściej uprawiany jest jeden. Jest to Fitonia białożyłkowa (Fittonia albivenis). Należy do rodziny akantowatych.

Fitonia – jak wygląda

Fitonia w naturze jest płożącą się rośliną, która porasta podszyt w tropikalnych lasach. Dorasta do 30 cm wysokości i ma rozgałęziony pokrój. Również rosnąc w doniczce ma płożący, zwisający pokrój, a jej pędy dorastają do 15 cm długości. Są bardzo kruche, więc trzeba się z rośliną delikatnie obchodzić. Cała Fittonia pokryta jest krótkimi włoskami.

Fitonia, autor: verschaffeltii/pixabay.com

Roślina ma niezwykle dekoracyjne liście, które mają rzadko spotykaną barwę nerwów, a czasami również plamy między nimi. Liście fitonii mają jajowaty kształt i wyrastają na łodygach parami. Ich ogonki są grube i krótkie. Blaszka liściowa jest koloru ciemnozielonego i jest gęsto usiana wypukłym unerwieniem w najróżniejszych barwach. Nerwy mogą być białe, czerwone, żółte, różowe, pomarańczowe albo jasno zielone. Właśnie ze względu na niezwykle atrakcyjne zwory na liściach zaliczana jest do tzw. roślin mozaikowych. Wśród nich są również: Aeschynanthus Marmoratus o pięknych, ciemnozielonych liściach pokrytych jaśniejszą mozaiką czy Pelargonia Mozaikowa o pięknych, mozaikowych płatkach kwiatów.

Fittonia kwitnie, ale jej kwiatuszki, pojawiające się na szczytach ulistnionych pędów nie wyglądają zbyt efektownie. Kwiatostany bowiem są malutkie, barwy zielonej lub białej i zupełnie giną w gąszczu piękny, kolorowych i pstrokatych liści. Najlepiej jest kwiaty fitonii usuwać, żeby niepotrzebnie nie zabierały roślinie substancji odżywczych.

Uprawa fitonii

Fitonia doskonale czuje się w naszych domach. Lubi mieć stałą, wysoką temperaturę, która w zimie nie powinna spadać poniżej 16°C, wszystko co poniżej sprawia, że zaczyna gubić liście. Lubi stać w miejscu jasnym i słonecznym, ale światło musi być rozproszone. Postawienie jej w miejscu, gdzie będzie narażona na bezpośrednie operowanie promieni słonecznych skończy się w najlepszym razie plamami na liściach, a w najgorszym poparzeniem i obumarciem rośliny. Jej wrażliwość nie pozwala na stawianie jej w przeciągach ani na gwałtowne zmian temperatur.

Fitonia, autor: AKuptsova/pixabay.com

Zimą trzeba roślinę postawić blisko okna i źródła ciepła. Zbyt mała ilość światła sprawia, że liście fitonii bledną, tracąc intensywne wybarwienie, ale z nadejściem wiosny wszystko wraca do normy.

Wymaga żyznego i przepuszczalnego podłoża (piasek, torf i humus lub gotowe podłoże dla wrzosów), o lekko kwaśnym odczynie, grubej warstwy drenażowej (kamyczki, keramzyt) i otworów w dnie doniczki. Jeśli zostanie przelana – jej korzenie zgniją, gdy przesuszona – jej pędy i liście od razu zaczną więdnąć i zasychać. Trzeba zatem w jej pielęgnowaniu być systematycznym.

Przesadzać powinno się fitonię każdej wiosny do większej doniczki, a ta Doniczka powinna być szersza niż dłuższa.

Pielęgnacja Fitonii

Fitonia lubi umiarkowaną wilgoć, ale nie przelanie. Dobrze jest więc w trakcie sadzenia lub przesadzania wymieszać podłoże z hydrożelem. Z jednej strony zaabsorbuje on nadmiar wody, przy okazji spulchni ziemię, a w razie jej niedoboru zacznie oddawać wodę. W każdym razie roślina musi mieć wilgotne podłoże. Jeśli zapomnimy o jej podlewaniu, to całkiem oklapnie, ale jeśli zdążymy z dostarczeniem wody zanim całkiem zaschnie, jest w stanie się odrodzić.

Ale nie tylko w doniczce potrzebuje wilgoci, również w powietrzu. Dlatego trzeba ją często zraszać delikatną mgiełką. Woda musi być odstana lub destylowana, w temperaturze pokojowej. Prościej jest jeśli doniczka stoi w głębokim podstawku wypełnionym kamykami lub keramzytem i wodą, ale sama doniczka w wodzie stać nie może.

Fitonia, autor: manseok_Kim/pixabay.com

By się dobrze rozkrzewiała należy systematycznie ciąć lub uszczykiwać końcówki pędów.

Z nawożeniem rośliny trzeba jak ze wszystkim dla niej, delikatnie. Najlepiej wykorzystać do tego celu Biohumus, wlewając nieco do konewki przed podlewaniem roślin w domu. Jeśli nawóz mineralny, to połowa zalecanej przez producenta dawki.

Rozmnażanie Fittonii

Są dwa, bardzo proste sposoby rozmnażania Fittonii. Można przesadzając ją wiosną podzielić na części i nowe zasadzić w doniczkach lub w jednej większej. Przy okazji odmłodzi się fitonię, która z latami może tracić na atrakcyjności. Można również obcinać przydługie, mało atrakcyjne pędy, oberwać dolne listki, zanurzyć w ukorzeniaczu i włożyć kilka do doniczki wypełnionej lekkim podłożem. Można je również po prostu włożyć do pojemnika z wodą i czekać aż wypuszczą korzonki, a potem zasadzić.

Fitonia, autor: Soshe_Islam/pixabay.com

Odmiany Fitonii

Fitonia, autor: Wcedmisten, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org

• ‘Red Angel’ – liście w oliwkowej zieleni, unerwienie koloru czerwonego
• ‘Lemon’ – liście cytrynowożółte, unerwienie koloru białego
• ‘Mosaic Skeleton’ – liście zielone, unerwienie neonowo-różowe
• ‘Diamond’ – liście zielone, unerwienie różowe
• ‘Snow Angel’ – liście zielone pokryte dużymi, białymi plamami
• ‘Zalm forest flame’ – liście z mozaikową zielenią, unerwienie różowe
• Anne White’ – liście zielone, unerwienie białe

Fot. główna: depositphotos.com