Każdego roku w naszych ogrodach wysiewamy i sadzimy wiele roślin użytkowych oraz ozdobnych, aby móc cieszyć się pięknymi kompozycjami oraz plonami. Wiele roślin wymaga ogromu pracy, jednak są i takie, które z powodzeniem radzą sobie bez naszej pomocy. Należą do nich tzw. samosiejki, które rokrocznie, zupełnie bez problemu wysiewają się same. Wśród nich największa szansa na uzyskanie łatwo rozsiewających się roślin to te jedno i dwuletnie. W ogrodach możemy znaleźć również siewki pnączy, bylin, krzewów, a nawet drzew, które rozsiewają się z pomocą wiatru, ptaków, bądź trafiają do gleby wraz z nawozem typu obornik czy kompost.
Samosiejki – niezapominajki, autor: Mammiya/pixabay.com
Samosiejki – wady i zalety
Samosiejki to prosty sposób na urozmaicone rabaty i piękną ogrodowa kolekcję roślin. Jako rośliny, które pojawiają się w naszym otoczeniu bez naszego udziału nie są wymagające, stosunkowo odporne i nie potrzebują szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych i ochronnych. Są to rośliny, które rosną szybko, krewiąc się i kwitnąc bujnie. Wiele z nich zaraz po wykiełkowaniu może przypominać chwasty, dlatego jeżeli otoczone nimi rośliny nie wymagają plewienia, czasami warto pozostawić je do czasu pokazania ich prawdziwego oblicza. Jeśli nam samorozsiewające kwiaty nie przeszkadzają, to z czasem powstanie swoista łąka kwietna, która będzie tętniła życiem.
W przypadku bylin, samosiejki mogą bardzo różnić się wyglądem od roślin matecznych, czego efektem mogą być ich mniejsze walory estetyczne, dlatego warto je odpowiednio kontrolować i zapobiegać ich nadmiernej ekspansji. W takich sytuacjach konieczne jest usuwanie ich kwiatostanów jeszcze przez zawiązaniem i rozsianiem nasion. Szczególnie kłopotliwe na dłuższą metę mogą być tutaj rośliny takie jak chmiel zwyczajny, nawłoć kanadyjska, tojeść amerykańska czy miesiącznica roczna.
Samosiejki – rudbekia, autor: MrGajowy3/pixabay.com
Które kwiaty najłatwiej się rozsiewają?
Wśród szerokiego wachlarza samosiejek na szczególną uwagę zasługują rośliny takie jak aksamitki (np. aksamitka wąskolistna czy aksamitka wyniosła), nagietek lekarski, wilczomlecz białobrzegi, lwia paszcza, szałwia błyszcząca, tytoń ozdobny, nasturcja, maczek kalifornijski, kosmos podwójnie pierzasty, rudbekia owłosiona, ostróżka jednoroczna, szarłat zwisły bądź czarnuszka damasceńska. Pomiędzy roślinami dwuletnimi, samo rozsiewającymi się gatunkami są malwy, bratki ogrodowe, dziewanny, naparstnice purpurowe czy niezapominajki (brunera wielkolistna).
Niezwykle cenione są również byliny pochodzące z samosiewu. Należą do nich między innymi odmiany takie jak ostróżka ogrodowa, omieg kaukaski, jeżówka purpurowa, orlik ogrodowy, rudbekia naga, łubin trwały, mikołajek alpejski, słoneczniczek szorstki, tojeść amerykańska, firletka, dzwonek skupiony, przegorzan pospolity bądź rudbekia błyskotliwa.
Samosiejki – malwy, autor: KRiemer/pixabay.com
Jak wykorzystać samosiejki, aby cieszyć się pięknym ogrodem?
Natura samosiejek sprawia, że ich obecność w ogrodzie jest nieunikniona, ale plusem jest, że poznając bliżej zwyczaje tych naszych samowystarczalnych roślin, jesteśmy w stanie tworzyć w ogrodzie prawdziwe dzieła sztuki kwiatowych kompozycji. Można nimi dopełnić puste przestrzenie ogrodowe, czyniąc je bujną naturalną kreacją roślinną, tworzącą sielski i romantyczny klimat otoczenia. Młode roślinki samosiejek możemy także delikatnie wykopać i przenosić w wybrane miejsca, gdzie pokażą się od najlepszej strony.
Niektóre samosiejki dobrze jest pozostawić tam, gdzie wykiełkowały, gdyż źle znoszą przesadzanie (maki, malwy czy wilczomlecze), dlatego jeżeli chcemy cieszyć się ich pięknem, warto pozostawić je w spokoju. Wiele z samosiejek można z powodzeniem wykorzystać jako rośliny pojemnikowe i doniczkowe. Jako oryginalna i urocza dekoracja tarasu, balkonu lub schodów spiszą się samosiejki takie jak nasturcje, bratki lub aksamitki.
Samosiejki – lwia paszcza, autor: MrGajowy3/pixabay.com
Samosiejka – jak rozpoznać
Gdy samosiejka wschodzi wiosną wygląda początkowo tak samo jak ta wschodząca obok, choć innego gatunku, albo jak chwast, wytwarzają bowiem najpierw liścienie o prostym zarysie a nawet pierwsze liście różniące się od tych, które wyrastają później u roślin dojrzałych. I to jest problem, bo bardzo ciężko jest odróżnić roślinę ozdobą od chwastu i najczęściej porządkując wiosną rabaty usuwamy wszystko. Dlatego mając naturalny ogród najbezpieczniej jest zaczekać aż kwiaty ukształtują się na tyle, że można je będzie odróżnić od chwastów.
Należy brać również pod uwagę, że nie wszystkie rośliny w drugim i kolejnych latach powtórzą cechy pierwowzoru. Mogą być mniej dorodne, słabiej kwitnąć a kolor kwiatów może być zupełnie inny niż był u rośliny matecznej odmian uszlachetnionych.
Drzewa – samosiejki
Samosiejki drzew raczej rzadko sprawiają radość, gdy wyrastają sobie na naszej działce, najczęściej w trudno dostępnych miejscach. Wybierają sobie szparki wzdłuż ścian budynków, murków, ogrodzeń i w innych szczelinach, skąd trudno je usunąć. A im bardziej będziemy zwlekali z ich wyrwaniem, tym będą mocniej ukorzenione. A często nawet po wyrwaniu okazuje się, że w tym samym miejscu wyrasta ponownie i to kilka odrostów.
Najszybciej odrastającymi drzewami są klony jednolistne, robinie akacjowe i oczywiście wierzby, które mogą stać się prawdziwym utrapieniem.
Samosiejki – klon, autor: fotomecky/pixabay.com
Należy mieć świadomość, że niektóre gatunki drzew rosną bardzo szybko i już po kilku latach można mieć pokaźne drzewo pod nosem. I tak:
- topola w wieku 10 lat może mieć pień o obwodzie 47 cm (na wys. 130 cm),
- wierzba i klon jednolistny – 43 cm,
- brzozy – 35 cm
I będą to już całkiem pokaźne drzewa dorastające do 6-10 m wysokości o naprawdę już pokaźnych korzeniach. Jeśli zatem samosiejki drzew nie są mile widziane na działce, należy je na bieżąco usuwać.
Kiedy potrzebne zgłoszenie usunięcie drzewa
Gdy obwód pnia drzewa mierzonego na wysokości 5 cm od ziemi przekracza:
- 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;
- 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;
- 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.
Fot. główna: pasja1000pixabay.com
