Strona Główna Pielęgnacja Sposoby rozmnażania roślin

Sposoby rozmnażania roślin

autor Ogarnij Ogród

Sposób w jaki można rozmnożyć roślinę będzie zależał przede wszystkim od jej rodzaju, a często nawet gatunku, ale także od miejsca jej naturalnego występowania. Konkretna metoda nie będzie pasowała do każdej rośliny, a często nawet nie będzie można jej wykonać ze względów fizjologicznych. Przykładem są rośliny, które w naszym klimacie nie wydają nasion.  Na szczęście, w toku doświadczeń, prób, błędów i badań opracowano metody rozmnażania roślin, które mogą stosować nawet najwięksi amatorzy, z niemal 100% gwarancją powodzenia. Jakie to sposoby? Podpowiadamy poniżej.

Na początek warto wiedzieć, że istnieją dwa rodzaje rozmnażania roślin. Pierwsza z nich – generatywna, opiera się na tzw. rozmnażaniu płciowym. Najprościej mówiąc to metoda rozmnażania z nasion. Roślina wydaje nasiona kiedy zostaną spełnione konkretne dla niej warunki i stanowią one swego rodzaju potomstwo.

Drugi rodzaj to rozmnażanie wegetatywne, tzn. takie, z którego powstaje identyczny okaz jak roślina mateczna. Ten sposób powielania ma kilka metod, np. sadzonkowanie, podział czy szkółkarskie metody szczepienia lub okulizacji. Jest to najczęściej wybierany rodzaj rozmnażania, głównie dlatego, że powiela wszystkie cechy rośliny, na których najbardziej nam zależy.

Rozmnażanie z nasion

Wysiew nasion w celu pozyskania nowej rośliny to najprostsza czynność jaką można wykonać. Wystarczy zapewnić dobrą glebę, odpowiednią temperaturę, światło i stałą wilgotność a nasiono samo wykiełkuje i zacznie się rozwijać siewka. O łatwości tej metody może świadczyć zjawisko „samosiejek”, które nawet bez ingerencji człowieka świetnie dają sobie radę w środowisku. Wystarczy spojrzeć na chwasty, które rosną w ogrodzie – skąd się tam wzięły?

Z nasion można z powodzeniem rozmnażać wiele typów roślin: jednoroczne, dwuletnie, drzewa oraz krzewy. Pod warunkiem, że uda się pozyskać z nich nasiona i będą one zdatne do kiełkowania.

nasionafot. NomeVisualizzato / pixabay.com

Większość nasion roślin nie wymaga żadnych zabiegów, które determinowałyby kiełkowanie. Istnieją zaś pewne wyjątki, które trzeba specjalnie potraktować np. uszkodzić okrywę nasienną, wymoczyć w wodzie lub przemrozić przed wysianiem. Mimo tego, wysiew nasion stanowi najprostszą metodę rozmnażania roślin.

Sadzonki

Sadzonkowanie to jedna z najpopularniejszych metod rozmnażania roślin. Jest najczęściej wykorzystywanym sposobem przez amatorów ale także profesjonalistów, np. szkółkarzy lub producentów roślin. W zależności od rodzaju czy gatunku sadzonkowanie może odbywać się za pomocą sadzonek pędowych, wierzchołkowych lub liściowych, a czasem i nawet korzeniowych.

Sadzonka to nic innego jak fragment rośliny, który pobiera się z egzemplarza matecznego i ukorzenia. Z odpowiednio pobranej sadzonki w krótkim czasie powstanie nowa roślina, która będzie identyczna jak jej matecznik. Będzie charakteryzowała się takim samym wzrostem, kwitnieniem, plennością czy odpornością jak jej poprzednik.

Sadzonki pędowe

Większość roślin rozmnażanych poprzez sadzonkowanie wymaga pobrania i ukorzenienia sadzonek pędowych, a konkretniej mówiąc śródpędowych, czyli fragmentu pędu bez wierzchołka. Rozróżniamy w tym rodzaju trzy typy sadzonek: zielne, półzdrewniałe i zdrewniałe. To, jaki typ sadzonki należy pobrać, aby rozmnożyć roślinę, będzie zależało od jej rodzaju lub gatunku.

I tak na przykład przez sadzonki zielne rozmnażamy m.in.: wrzosy, hortensje ogrodowe, forsycje, powojniki, bluszcze. Poprzez sadzonki półzdrewniałe rozmnażamy np. zimozielone krzewy liściaste, jaśminowca czy krzewuszki. A ze zdrewniałych sadzonek możemy rozmnożyć np. budleję Dawida, hortensję bukietową, porzeczkę, wierzbę, topolę czy wiciokrzew.

sadzonkifot. cristina.sanvito / flickr.com

Sadzonki wierzchołkowe 

Szczególnym typem sadzonek pędowych są sadzonki wierzchołkowe. W odróżnieniu od śródpędowych wymagają one zachowania wierzchołka, który będzie kontynuował wzrost rośliny po tym jak sadzonka zostanie ukorzeniona. Tego typu rozmnażanie jest tak samo proste jak przez sadzonki pędowe. Zazwyczaj wymagać będą tego rośliny, które na pędach nie wytwarzają tzw. pąków śpiących, z których mogą się wypuścić pęd. Do roślin rozmnażanych w ten sposób należą np. pelargonie, trzykrotki, męczennice, cissusy czy monstery.

Sadzonki liściowe

Sadzonki liściowe to rzadko spotykany sposób rozmnażania roślin. Istnieje bowiem ryzyko zgnicia zielonej tkanki i trudności w ukorzenieniu takiej sadzonki. Mimo to jest to konieczna metoda rozmnażania np. begonii, muchołówki, sanseriwerii, fiołka afrykańskiego czy skrętnika. Wykonanie sadzonki liściowej wymaga wiedzy, a często także doświadczenia aby cały proces przebiegł pomyślnie. Jest to także jedna z najwolniejszych metod rozmnażania roślin, z tego względu, że wypuszczanie korzeni i budowanie się „od nowa” wymagać będzie dużo czasu.

Sadzonki korzeniowe

Wykonywanie sadzonek korzeniowych jest, jak może się wydawać, zapomnianą i zaniedbywaną metodą rozmnażania roślin. Często zamiast wykonać sadzonki ogrodnicy wolą podzielić system korzeniowy rośliny. Efekt wówczas jest szybszy ale ilość otrzymanych roślin jest zdecydowanie mniejsza. Ci, którzy się nie spieszą mogą tą metodą wyprodukować dziesiątki takich samych roślin.

Sadzonką korzeniową jest fragment zdrowego korzenia, na którym widoczne są pączki przybyszowe, z których będzie w stanie wydać nowe pędy. Tą metodą rozmnażanych jest wiele rodzajów bylin, roślin skalnych ale także takie rośliny jak sumak octowiec, bożodrzew gruczołowaty czy kasztanowce.

Podział

Rozmnażanie roślin przez ich podział to bardzo prosta, nieinwazyjna i skuteczna metoda na uzyskanie nowego egzemplarza. Najczęściej stosuje się ją w przypadku roślin, które mocno się krzewią, wypuszczają od korzeni coraz to nowe pędy, aż w końcu poprzez swoją ekspansję zajmują bardzo dużo miejsca.

podział roślinfot. pikist.com

Sposób przeprowadzenia takiego rozmnażania jest dziecinnie prosty. Wystarczy wykopać roślinę z ziemi lub wyjąć z doniczki i delikatnie rozdzielić kępki. Miejsce rozdziału jest zazwyczaj bardzo precyzyjnie podyktowane przez roślinę, więc nie ma obaw, że wykona się to nie tam gdzie trzeba. No i na końcu umieścić w osobnym miejscu czy doniczce. Niekiedy może się zdarzyć, że korzenie będą tak mocno ze sobą związane, że będzie trzeba je rozciąć. Wówczas należy miejsce cięcia odpowiednio zabezpieczyć przed gniciem.

Podział roślin stosuje się w przypadku większości roślin doniczkowych oraz wielu bylin. Wystarczy spojrzeć w jaki sposób roślina się rozrasta aby bez wahania stwierdzić, że można ją podzielić.

Cebulki i bulwy przybyszowe oraz karpy, kłącza i korzenie

Możliwy jest także sposób rozmnażania roślin z ich podziemnych organów. Są to na przykład cebule przybyszowe (tulipany, lilie), bulwy przybyszowe (hiacynty, ziemniaki), karpy (dalia, rabarbar), kłącza (imbir, pięciornik), korzenie (chrzan).

Rośliny mające zdolność wytwarzania pod ziemią organów zdolnych do mnożenia się są bardzo cenne w ogrodnictwie. Sposób ich podziału jest bardzo prosty, a nowe okazy rozwijają się bardzo szybko. W przypadku cebulek i bulw przybyszowych wystarczy delikatnie rozdzielić nowo powstałe przyrosty i w kolejnym sezonie ukorzenić. Wyrosną z nich takie same rośliny jak z cebulki / bulwy matecznej.

Podział kłącza, karpy lub korzenia będzie wymagała ostrego noża, którym należy gładko rozciąć fragmenty organu podziemnego. Rany powstałe po cięciu warto zabezpieczyć przed zagniwaniem. Organy te mają zdolność do szybkiego ukorzeniania się i tworzenia nowych roślin. Posadzone wiosna wyrosną jeszcze w tym samym roku.

bylwy i cebulkifot. needpix.com

Szczepienie / okulizacja

Rozmnażanie roślin, poprzez szkółkarskie metody szczepienia lub okulizacji, jest chyba najtrudniejszą metodą pozyskiwania nowych roślin. Wymaga choć podstawowej wiedzy o właściwościach podkładek oraz doświadczenia w pobieraniu zrazów lub oczek.

Szczególnie ważnym aspektem tego sposobu rozmnażania jest utrzymanie szlachetnej odmiany (zraza) na nieszlachetnej podkładce. Jako podkładki wykorzystuje się gatunki roślin, które wytwarzają mocny i odporny system korzeniowy oraz cechują się określoną siłą wzrostu, a jako zrazy odmiany, które mają pożądane walory dekoracyjne lub ozdobne.

Jako przykład takiego doboru można przywołać szczepienie gruszy na pigwie lub zastosowanie podkładki z dzikiej róży dla odmian szlachetnych.

fot. główne peganum / flickr.com

Przeczytaj także

Dodaj komentarz