Pietruszka zwyczajna (Petroselinum crispum) to jedna z najczęściej spotykanych roślin w każdym ogródku. Uprawa pietruszki jest mało skomplikowana, zwłaszcza tej naciowej. Można hodować ją zarówno dla korzeni, jak i aromatycznej natki. Pietruszka pochodzi w regionu Morza Śródziemnego, a uprawiana od ponad 5 tysięcy lat i oferuje naprawdę spory wachlarz odmian, które dzielimy na liściowe oraz korzeniowe. Jak należy uprawiać pietruszkę naciową i korzeniową w gruncie, a jak w warunkach domowych? Poniżej wiele cennych wskazówek i najciekawsze odmiany warte uwagi.
Uprawa pietruszki naciowej i korzeniowej
Pietruszkę można uprawiać ze względu na walory jej korzeni, ale i z racji na niezwykle cenione liście. Zabiegi związane z tą niesamowitą rośliną nie należą do trudnych, dlatego każdy może z powodzeniem podjąć się tego wyzwania. W gruncie możemy uprawiać zarówno odmiany korzeniowe, jak i naciowe, a w domowych warunkach wyłącznie te drugie. Ale choć uprawa pietruszki teoretycznie jest prosta, to jest to warzywo dość kapryśne i zdarza się, że nawet wysiane kilka razy wzejdzie słabo albo wcale. Czasem trudno nawet znaleźć przyczynę, dlaczego warzywa nie rosną.
Uprawa pietruszki, autor: skevbo/flickr.com
Uprawa w gruncie pietruszki naciowej
To co wyróżnia pietruszkę naciową to jej wyjątkowo aromatyczne, zielone liście, które swoje zastosowanie znajdują w kuchni. Jej cienkie i twarde korzenie z reguły są nieprzydatne. W zależności od rodzaju może mieć ona gładkie lub kędzierzawe liście. Wszystkie odmiany pietruszki naciowej – bez względu na wygląd, zapewniają niezwykłe walory smakowe i zapachowe, bez których trudno wyobrazić sobie kulinaria.
Uprawa pietruszki naciowej w gruncie wymaga do prawidłowego wzrostu roślin żyznej gleby, najlepiej próchniczej i o lekkiej strukturze. Zwłaszcza zaraz po wschodzie jest bardzo delikatna, dlatego konieczne jest systematyczne odchwaszczanie. Nie sieje się jej w tym samym miejscu, w którym rosła w poprzednim ani w tych samych, gdzie rosły rośliny z tej samej grupy botanicznej (np. marchew i seler) ani po innych warzywach korzeniowych. Jeśli rozrzuciliśmy obornik bydlęcy, pietruszkę można wysiać dopiero w drugim roku po jego rozrzuceniu.
Uprawa pietruszki, autor: Ronnie Pitman/flickr.com
Siew pietruszki w gruncie najlepiej rozpocząć z końcem marca albo w kwietniu, ale gdy siejemy ją by przezimowała, wówczas najlepiej zrobić to w lipcu. Rozstaw między rzędami to 20-25 cm.
Zbiory i zastosowanie pietruszki naciowej
Pietruszka naciowa nadaje się do zbioru po 80-90 dniach od wysiewu. Zaczynać należy od ścinania najstarszych pędów. Po cięciu, roślina rozwija nowe, które jesienią mogą być zebrane ponownie. Natka pietruszki to rewelacyjny dodatek do sałatek, sosów, zup, warzyw i wielu innych potraw. Doskonale dopełnia smak ziemniaków, ryb czy mięs, jak i szeregu dań wegetariańskich, niemniej warto pamiętać, aby dla uzyskania jej maksymalnego aromatu i walorów smakowych, dodawać natkę dopiero pod koniec przyrządzania potraw.
Natka pietruszki to bogactwo witamin i minerałów. Przy tym działa moczopędnie, łagodzi nerwobóle, wspomaga leczenie kamicy nerkowej. Ma w swoim składzie olejek eteryczny, mający w składzie apiol i mirystycynę, które to wykazują działanie dezynfekujące i moczopędne. Nać wzmacnia organizm, ma bowiem w 100 g 177 mg witaminy C (więcej niż cytrusy) oraz 5 mg żelaza, do tego witaminę E, beta-karoten, kwas foliowy, magnez, wapń, potas, miedź, cynk, mangan. Żucie zielonych listków poprawia nieświeży oddech, co poleca się zwłaszcza palaczom.
Uprawa pietruszki, autor: Marie Shallcross/flickr.com
Odmiany pietruszki naciowej
W zależności od odmiany, pietruszka naciowa może wyróżniać się wzrostem i odpornością na choroby. Jej odmiany gładkie rosną początkowo szybciej i dają większe pierwsze plony w porównaniu do odmian kędzierzawych. Do najczęściej uprawianych odmian pietruszki naciowej zaliczyć możemy:
- ‘Astra’ – oferuje delikatne, poskręcane i całkiem duże liście. Tworzy niewielkie krzaczki, ale zapewnia wielokrotne zbiory.
- ‘Bravour’ to pietruszka o kędzierzawych liściach w ciemnozielonym wybarwieniu, oferuje mocny i bujny plon.
- ‘Gogante d’Italia’ jest odmianą o gładkich i aromatycznych listkach i długich ogonkach.
- ‘Mooskrause’ to stara odmiana o kędzierzawych, żółtawozielonych liściach bez zapachu i opartych na niskich ogonkach. Jest odmianą, która niesłusznie sugeruje, iż kędzierzawe odmiany smakują i pachną mniej intensywnie – Mooskrause to wyjątek od reguły.
- ‘Darki’ to odmiana o ciemnozielonych listkach, idealna do uprawy na rabatach, jak i całorocznej w pojemnikach czy donicach.
Uprawa gruntowa pietruszki korzeniowej
Pietruszki w odmianach korzeniowych posiadają zgrubiałe korzenie o białawym miąższu. Można je spożywać również z natką. Pierwsze zbiory listków można przeprowadzić już po około 70 dniach od wysiewu, jednak należy uważać z przycinaniem natki, gdyż w razie jej braku korzenie stracą możliwości wzrostu. Korzenie pietruszki dostępne są do zbioru po około 155-170 dniach od wysiewu nasion. Ich aromat, chociaż podobny do natki, jest nieco słabszy i lekko słodkawy. Uprawa pietruszki korzeniowej w gruncie rozpoczyna się od wysiewu nasion do gruntu, lub wcześniejszym przygotowaniem rozsady.
Najlepszym miejscem do uprawy pietruszki korzeniowej jest stanowisko jasne i ciepłe o sporym nasłonecznieniu. Korzenie lubią się rozrastać w glebie przepuszczalnej i lekkiej, ale radzą sobie także w podłożu piaszczysto-gliniastym. Nasion nie należy wysiewać jednak do gleby podmokłej i ciężkiej, ani kwaśnej – najlepszym pH gleby dla pietruszki jest 6,5 do 7,5.
Uprawa pietruszki ,autor: nly_point_five/flickr.com
Zapewnienie odpowiednych warunków uprawy pietruszki korzeniowej pozwala przeciwdziałać je rozwidlaniu się. Sprzyja temu ciężka gleba, kamienie w podłożu czy nawożenie obornikiem tuż przed sadzeniem. Co więcej, nawożenie takie może powodować ataki szkodników, dlatego warto je zaplanować z wyprzedzeniem, najlepiej 2 sezony wcześniej.
Wysiew i zbiory pietruszki korzeniowej
Pietruszka korzeniowa powinna być wysiewana do gruntu od końca marca do końca maja. Ważne jest odpowiednie spulchnienie gleby, aby korzenie mogły rozwijać się bez przeszkód. Z młodych roślinek dobrze jest przyciąć niewielką ilość liści. Ponieważ pietruszka nie jest rośliną mrozoodporną, należy wykopać ją z podłoża przed pierwszymi przymrozkami. Korzenie pietruszki są szeroko stosowane w kulinariach oferując wspaniałe walory smakowe i prozdrowotne. Pietruszkę korzeniową, tak samo jak marchew czy seler można przechowywać w kopcach. Przechowywanie warzyw nie jest skomplikowane, jeśli się wie, jak to prawidłowo wykonać. Kopcowanie warzyw jest jednym ze sposobów, by cieszyć się świeżymi warzywami przez długie, zimowe miesiące.
Uprawa pietruszki, źródło: depositphotos.com
Pielęgnacja pietruszki w gruncie
Pierwszymi czynnościami pielęgnacyjnymi w uprawie pietruszki jest systematyczne odchwaszczanie i spulchnienie gleby wokół. Siewki pietruszki są bardzo delikatne i chwasty szybko by je zagłuszyły. Glebę warto również regularnie spulchniać, gdyż rośliny te nie przepadają za zaskorupiałą nawierzchnią podłoża. Nie należy zapominać także o starannym podlewaniu, bowiem pietruszki są wrażliwe na niedobór wody. Jest to szczególnie ważne podczas kiełkowania roślin. Kolejnym niezwykle ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest przerywanie pietruszki, które warto poprzedzić podlaniem grządki. Zabieg ten można przeprowadzać kilka razy w sezonie, aby uzyskać pożądaną odległość pomiędzy warzywami na jednej grządce. Czynność ta zapewni nam później bardziej obfite plony.
Uprawa pietruszki, autor: MarkusHagenlocher, źródło: Wikipedia CC BY-SA 3.0
Odmiany pietruszki korzeniowej
Wśród smakowitych odmian pietruszki korzeniowej warto wymienić takie opcje jak:
- ‘Alba’ – odmiana oferująca podłużne, stożkowe korzenie w odcieniu bieli sięgające 18 cm długości. Jest to wariant średnio późny, dojrzewających do 160 dni po wysiewie.
- ‘Konica’ to odmiana o szerokim korzeniu, który jest gładki, stożkowy i biały wzrastający do 15 cm długości. Można zbierać ją latem i jesienią.
- ‘Berliner’ jest stożkową i białą odmianą pietruszki korzeniowej sięgającą 15 cm, grubości do 5 cm i masie do 125 g.
- ‘Osborne’ to z kolei odmiana o grubszym, palowym korzeniu rosnącym do 25 cm. Ta średnio późna odmiana dobrze znosi susze i świetnie sprawdza się podczas przechowywania.
Pietruszka naciowa – uprawa domowa na parapecie lub balkonie
Uprawę pietruszki naciowej można z powodzeniem prowadzić domowym zaciszu lub w pojemnikach na balkonie. Jako jedno z najpopularniejszych ziół z pewnością zda ona egzamin dostępna całorocznie „pod ręką”. Uprawa na parapecie nie należy do trudnych, ważne jest jednak zapewnienie roślinie odpowiedniego podłoża, oświetlenia i temperatury. Jeżeli zdecydujemy się na zasadzenie pietruszki naciowej w okresie zimowym, dobrze jest zadbać o sztuczne przedłużenie oświetlenia.
Uprawa pietruszki, autor: congerdesign/pixabay.com
W warunkach domowych pietruszkę można uprawiać z nasion oraz od korzeni. Rozwiązanie pierwsze wymaga większego wysiłku, bowiem należy uzbroić się w cierpliwość. Rośliny wymagają z reguły 1,5 miesiąca do wykiełkowania, a w przypadku korzeni jest to około 30 dni, chyba, że znajdziemy w sklepie korzenie już z małymi listkami, co się często zdarza.
Odmiany pietruszki naciowej do uprawy domowej
Domowa uprawa pietruszki wymaga w pierwszej kolejności dobrania odpowiednich odmian. Do najbardziej popularnych odmian, które oferują apetyczne i bardzo aromatyczne listki należą odmiany takie jak ’Koraliki’, ’Gloria’, ’Chastushka’, ’Naralna’ czy odmiany kędzierzawe jak ’Astra’, ’Vorozheya’ czy ’Emerald Lace’. Rośliny te są mało wymagające i dobrze przyjmują się w warunkach domowych lub balkonowych.
Jak uprawiać pietruszkę w domu?
Aby rozpocząć uprawę pietruszki naciowej w domu należy przygotować odpowiednie pojemniki oraz glebę. Dzięki dobrym warunkom można uzyskać satysfakcjonujące i pięknie odnawiające się zbiory. Pietruszka wymaga lekkiej, żyznej i wilgotnej gleby oraz światła. Doniczki można ustawiać w lekko zacienionych miejscach, najlepiej z dala od przeciągów. Doniczki do uprawy pietruszki powinny być całkiem spore i głębokie, bowiem rośliny te tworzą potężny system korzeniowy. Warto zapewnić także otwory drenażowe i podstawkę.
Przed sadzeniem dobrze jest zdezynfekować donicę roztworem nadmanganianu potasu i kierować się zasadą – jedna roślina, jeden pojemnik. W podłużnych i większych pojemnikach można posadzić ich kilka. Dno doniczki należy wyłożyć keramzytem, a do ziemi warto dodać odrobinę torfu i zadbać o odpowiednie nawożenie – szczególnie fosforem i potasem. Nasiona przed posadzeniem warto skiełkować, trzymając przez kilka dni na wilgotnej gazie, jednak można skorzystać również z gotowych korzeni (wybierać należy ładne, nie uszkodzone okazy).
Uprawa pietruszki, autor: pixaleukon/pixabay.com
Podczas pielęgnacji pietruszki należy pamiętać o zadbaniu o jej umiarkowane podlewanie, odpowiednie oświetlenie – szczególnie zimą i w pochmurne dni. W pierwszych 20 dniach wzrostu roślin – hodowanych z nasion – można je okryć folią, która zabezpieczy glebę przed nadmiernym wysychaniem. Podlewanie najlepiej wykonać z wykorzystaniem przegotowanej wody w temperaturze pokojowej. Pietruszka jest wdzięcznym ziołem dla Twojego domu, a z przyciętych gałązek tworzą się kolejne, dlatego można cieszyć się plonami i smakiem świeżej natki przez okrągły rok.
Fot. główna: wikioticsIan/flickr.com
