Porzeczka (Ribes) to jeden z najpopularniejszych gatunków krzewów owocowych, które uprawiamy w naszych ogrodach. Istnieje wiele jej odmian, ale każdej z nich dotyczyć może pewien niepokojący objaw. Są to nieestetyczne, wypukłe plamy, które przybierają barwy od żółto-pomarańczowych, po czerwony. Skąd się biorą czerwone wypukłe plamy na liściach porzeczki? Jak przeciwdziałać ich powstawaniu i co robić, jeśli już się pojawią?
Skąd biorą się czerwone wypukłe plamy na liściach porzeczki?
Pojawienie się tego typu plam jest oznaką żerowania mszyc. Atak mszycy zaczyna się wczesną wiosną, lecz te wypukłe bąble na liściach utrzymują się aż do jesieni. Powoduje je konkretny gatunek, czyli mszyca porzeczkowo-czyściecowa (Cryptomyzus ribis). Atakuje ona wszystkie odmiany porzeczki, a więc czerwoną, białą, czarną, a także agrest. Jeśli mamy wątpliwości, że to właśnie ona stoi za chorobą wyniszczającą nasze krzewy owocowe, wystarczy odwrócić liść rośliny. Mszyce będą widoczne gołym okiem aż do czerwca jako niewielkie, żółte owady o owalnym kształcie ciała. Łatwo je zauważyć, ponieważ na jednym liściu najczęściej żeruje duża ich ilość.
Czerwone wypukłe plamy na liściach porzeczki powstają, ponieważ podczas żywienia się, nakłuwają tkankę liścia i wysysają z niej soki, co w konsekwencji powoduje jej deformację po wierzchniej stronie. Wraz z końcem czerwca mszyce schodzą z roślin, ale czerwone wypukłe plamy na liściach porzeczki pozostają. Przenosi się ona na wymieniony w jej nazwie czyściec, na którym żeruje do późnej jesieni. Wraca wtedy na porzeczkę, by złożyć na niej czarne, drobniutkie jaja, które pozostaną na niej przez całą zimę, by na wiosnę wykluły się z nich larwy. W ten sposób cykl się zamyka. Jak zatem uniemożliwić mszycom uszkadzanie porzeczki i przerwać tę destrukcyjną kolej rzeczy?
Czerwone wypukłe plamy na liściach porzeczki – mszyca porzeczkowo-czyściecowa, autor: Christophe Quintin/flickr.com
Zwalczanie czerwonych plam na liściach porzeczki wiosną
Zwalczanie mszyc należy rozpocząć od razu, kiedy się tylko pojawią czerwone wypukłe plamy na liściach porzeczki. Przeglądajmy swoje porzeczki już od wczesnej wiosny i kiedy zauważymy uszkodzone przez owady liście, natychmiast sprawdźmy, czy wciąż są na nim owady i jeśli tak, usuńmy je. To podstawowy zabieg, który zapobiegnie powstawaniu przyszłych pokoleń mszyc, ale możemy wspomóc się także opryskami przeciwko tym szkodnikom. Najlepiej jest użyć preparatów naturalnych, które są bezpieczne dla roślin i innych zwierząt, na przykład własnoręcznie wykonywanych. Poniżej przedstawiamy prosty sposób na taki środek wykonany z mieszanki mydła potasowego z czosnkiem.
Jak wykonać naturalny preparat do walki z mszycami?
Wspomniany preparat można zrobić, wykorzystując 10 gramów mydła na litr wody i dodając dużą ilości posiekanych ząbków czosnku, można użyć całej główki. Ten drugi składnik można zastąpić również posiekanymi płatkami nagietka, musimy jednak mieć ich dużo, ponieważ na jeden litr wody potrzebujemy co najmniej 400 ich gramów. Nie należy zapominać, że chodzi nam o wyciąg, więc preparat będzie gotowy do użycia gdy upłyną 24 godziny, po odstawieniu go w ciemne miejsce.
Istnieją także inne naturalne sposoby walki z mszycami. Można użyć roztworu jodu, pamiętając, by nie był zbytnio stężony. Ze względu na jego intensywne działanie, w zupełności wystarczy jedna kropla na litr wody. Warto jeszcze dodać, że oba powyższe środki najlepiej używać, kiedy mają temperaturę pokojową. Nie należy więc ich przechowywać w piwnicy czy na zewnątrz, gdzie może się ona obniżyć.
Czerwone wypukłe plamy na liściach porzeczki – mszyca porzeczkowo-czyściecowa, autor: Christophe Quintin/flickr.com
Co, jeśli preparaty naturalne są niewystarczające?
Naturalne preparaty mogą jednak nie wystarczyć, jeśli mszyc jest wyjątkowo dużo. Wtedy najprawdopodobniej trzeba będzie sięgnąć po chemię, którą używa się w uprawach rolniczych. Jest to jednak ostateczność, ponieważ takie specjalistyczne środki mogą szkodzić innym roślinom, zwierzętom i ogólnie środowisku. W amatorskiej uprawie bardzo rzadko są niezbędne aż tak drastyczne rozwiązania.
Zwalczanie czerwonych plam na liściach porzeczki latem
Kiedy jest już lato, a my dopiero teraz zajęliśmy się naszą porzeczką, niestety nie da się już wiele zrobić. Mszyce już opuściły porzeczkę, natomiast nie złożyły jeszcze jaj. Nie ma więc już sensu usuwać uszkodzonych liści, na których widoczne są czerwone wypukłe plamy. W ten sposób możemy tylko przeszkodzić w dojściu do siebie rośliny po ataku. Możemy jej za to pomóc, nawadniając ją i nawożąc, by szybciej się zregenerowała. Co należy jednak zrobić, to zniszczyć jaja, kiedy mszyce już je złożą. Używamy do tego specjalistycznego oprysku olejowego. Na to jednak czekamy do marca, tuż przed nadchodzącym wykluciem się jaj, tylko wtedy bowiem będzie odpowiednio skuteczny.
Mszyce to stworzonka, które, choć bywają przyjaciółmi pszczół, a co za tym idzie także pszczelarzy, w naszym ogrodzie są zazwyczaj niemile widziane. Jeśli chcemy cieszyć się dużymi plonami z porzeczki, pamiętajmy o przeglądaniu jej liści wraz z nadejściem wiosny a jeśli pojawią się czerwone wypukłe plamy na liściach porzeczki, trzeba szybko rozpocząć walkę ze szkodnikiem.
Fot. główna autor: Paul Seligman/flickr.com
