Gleba jest siedliskiem dla roślin wszelakich, a jej właściwości kształtują warunki ich życia. To miejsce, w którym rozwija się system korzeniowy mający za zadanie utrzymać roślinę w podłożu oraz pobierać z niego wodę wraz ze składnikami pokarmowymi.
Najważniejszymi parametrami warunkującymi żyzność gleby są: jej struktura, zawartość próchnicy, odczyn, właściwości sorpcyjne (zdolność do zatrzymywania składników pokarmowych), stosunki wodno-powietrzne oraz cieplne a także aktywność biologiczna. Wszystkie powyższe czynniki wzajemnie na siebie oddziałują a na nie wszystkie wpływ mają i je kształtują warunki atmosferyczne oraz działalność człowieka.
Czy glebą trzeba się zajmować?
Rola ogrodnika jest taka, żeby wciąż podnosić urodzajność gleby, którą uprawia. Musi on stosować racjonalną agrotechnikę, nawożenie organiczne, uprawiać rośliny poplonowe przeznaczając je na zielony nawóz, dostarczać wodę, jeśli aura nie rozpieszcza deszczem, regulować odczyn podłoża oraz ściółkować powierzchnię.
Jeśli w ogrodzie gleba jest żyzna, wówczas dają one gwarancję wysokich plonów, wówczas ogrodnik musi dbać o to, aby nie pogorszyć jej jakości. Jeśli gleba jest słabej jakości, wówczas nakłady sił i środków znacznie rosną, ale rolą ogrodnika jest dążenie do poprawy jej jakości. Jeśli działania zostaną zaniechane, gleba będzie się wyjaławiała a plony będą coraz niższe i gorszej jakości.
Pomidory potrzebują żyznej gleby, autor: Bohdan Chreptak, Pixabay
Po co przekopywać glebę jesienią?
Jesienią, już po zbiorach koniecznym jest dość głębokie przekopanie podłoża. Ma to wpływ na poprawianie się struktury gleby w trakcie jej zimowego spoczynku. Nie powinno się jej jednak rozgrabiać i wyrównywać. Pozostawienie zagonów w tzw. ostrej skibie przez zimę ma wpływ na tworzenie się guzełkowatej struktury ziemi, na walkę z chwastami i szkodnikami, które są wydobywane na wierzch oraz zdolność do magazynowania wody. Ciągłe zamarzanie i rozmarzanie powoduje rozrywanie się mocno zbitych fragmentów ziemi i powstawanie tzw. guzełków. Nie jest dobre głębokie przekopywanie ogrodu wiosną, powoduje to bowiem utratę dużej ilości wody z zimowych zapasów. Gdy tylko gleba po zimie rozmarznie, powinno się ją szybko grabiami wyrównać by parowanie wody ograniczyć.
Co to jest pH gleby i jego znaczenie dla roślin
Wartość pH gleby definiuje jej odczyn. Jeśli jest nieodpowiedni dla danego gatunku, zbyt wysoki lub zbyt niski oznacza to dla nich problemy z dostępem do składników pokarmowych. Większość roślin w naszych ogrodach preferuje odczyn lekko kwaśny do obojętnego (pH 6,5-7,2) ale jest duża grupa roślin kwasolubnych, dla których odpowiednie jest pH w granicach 5,5-4,5 a nawet jeszcze niższe. Mowa tu o rododendronach, borówce amerykańskiej, wrzosach czy azaliach.
Dlatego zanim zabierzemy się za uprawianie ziemi, trzeba poznać jej odczyn. I w zależności od wyniku oraz preferencji planowanych nasadzeń można podłoże zakwaszać albo zastosować wapnowania co glebę odkwasi.
Gleba najbardziej odpowiednia dla roślin
Oczywiście najbardziej odpowiednia gleba to taka, która jest próchnicza i żyzna, dodatkowo powinna mieć dobre wodno-powietrzne parametry. Są rośliny, które na glebach słabych będą sobie radziły marnie, jak np. pomidory czy papryka, ale są i takie, które wolą jednak bardziej lekkie, piaszczyste podłoża, jak ziemniaki. Dlatego trzeba się „wsłuchiwać” w potrzeby konkretnych roślin i starać się zapewniać im warunki optymalne a gatunki o zbliżonych preferencjach sadzić w pobliżu. Koniecznym jest stałe nawożenie, sianie roślin na zielony nawóz, sprawienie sobie kompostownika by wykorzystać każde zielsko i odpady z kuchni, wszak kompost to złoto ogrodników. To często lata ciężkiej pracy. I oczywiście nigdy się nie kończącej, rośliny bowiem do życia potrzebują składników odżywczych, które ziemi zabierają. To nie jest zresztą tak, że na tych uboższych glebach nic nie wyrośnie. Plony jednak mogą być znacząco niższe i nieco gorszej jakości.
Ściółkowanie gleby korą, autor: Apostoloff, commons.wikimedia.org
Po co osłaniać glebę?
Doświadczeni ogrodnicy ściółkują podłoże od zawsze, doskonale zdając sobie sprawę z zalet ściółkowania. Stało się ono również modne i praktyczne, ładnie bowiem prezentuje się warstwa np. kory drzewnej ale gwarantuje również dużo mniejszą ilość chwastów. Ale zaletami ściółkowania nie jest jedynie estetyka i mniej niepotrzebnego zielska, ale okrywanie wierzchniej warstwy ziemi to również poprawa jej właściwości cieplnych i wodnych, to zmiana struktury a także dostarczanie na bieżąco próchnicy. Taka kora, siano, słoma czy liście przecież wciąż się rozkładają. Warto ściółkować i warto robić to wczesną wiosną, gdy ziemia jeszcze nie utraciła jeszcze zimowych zapasów wody a chwasty nie atakują naszych upraw.
Fot. główna: PhotoMIX Company, Pexels