Róża – królowa ogrodów to roślina będąca dumą każdego ogrodnika. Niestety pomimo swojej wysokiej pozycji w sercach hodowców, stanowi ona jedną z najdelikatniejszych i najbardziej podatnych na ataki chorób roślin, w tym w szczególności chorób grzybowych. Poświęcając jej jednak więcej czasu, możemy cieszyć się jej urodą przez cały sezon. Jakie są choroby róż? Jak im przeciwdziałać?
Jak chronić róże przed chorobami?
Działania profilaktyczne to podstawa, jeżeli zależy nam na ochronie róż w naszym ogrodzie. Wśród najważniejszych elementów składających się na pielęgnację, która uchroni je przed chorobami wymienić możemy:
- Zadbanie o zapewnienie krzaczkom przestrzeni – nie należy róż sadzić zbyt gęsto, gdyż potrzebują one przewiewu oraz dostępu do promieni słonecznych.
- Sadzenie róż na stanowiskach przewiewnych, gdzie po opadach deszczu, wilgoć szybko zniknie z ich listków – to najprostszy sposób na uniknięcie infekcji grzybowych.
- Nawiązując do powyższego – warto zadbać o przewiewność również poprzez regularne cięcie prześwietlające zgodne z wymaganiami danej odmiany.
- Systematyczne podlewanie przy podłożu bez moczenia całych roślin – należy unikać przelewania róż.
- Systematyczne nawożenie, które pozwoli zyskać wytrzymałość i większą odporność na choroby.
- Usuwanie przekwitłych kwiatostanów, zwiędłych listków lub suchych i uszkodzonych pędów z roślin i ich podłoża. Dotyczy to także systematycznego odchwaszczania.
- Zadbanie o odpowiednie donice z otworami w dnie oraz odpowiedni drenaż dla roślin sadzonych w pojemnikach.
- Staranne odkażanie podłoża przed posadzeniem roślin – szczególnie na stanowiskach, gdzie rosły już róże lub inne rośliny podatne na te same choroby np. maliny, rośliny różowate czy jeżyny. Gleba pod róże powinna być świeża i wolna od chorobotwórczych patogenów.
- Dbałość o zabezpieczenie młodych krzewów na zimę poprzez kopczykowanie i okrycie np. słomą, gałązkami świerka lub agrowłókniną. Starsze okazy w zależności od mrozoodporności wystarczy kopczykować lub uzupełnić o osłonę.
- Dbać o profilaktykę chorób poprzez wykorzystywanie naturalnych oprysków – najlepiej wieczorem. Środki chemiczne stosować wyłącznie w ostateczności – pamiętając o ochronie dobroczynnych owadów.
Choroby róż
Choroby róż mogą mieć różne podłoże – zarówno infekcyjne na skutek infekcji określonym patogenem, jak i nieinfekcyjne, będące powiązane z niewłaściwymi warunkami upraw bądź niewłaściwym nawożeniem. Dbając o optymalne warunki dopasowane do potrzeb określonych odmian róż, jak również zapewniając im staranną pielęgnację możemy zmniejszyć ich podatność na choroby. Warto mieć również na uwadze, że choroby róż dotykają również róże w doniczkach. Jakie choroby róż najczęściej atakują te rośliny i jak można je zwalczać?
Czarna plamistość róży – objawy i zwalczanie
Czarna plamistość róży to jedna z najniebezpieczniejszych chorób. Pojawia się najczęściej gdy panują umiarkowane temperatury, a rośliny są nadmiernie podlewane. Jej początkowe objawy można zaobserwować w postaci jasnobrązowych plam, które z czasem zaczynają czernieć a ich obrzeża zaczynają żółknąć. Po porażeniu róży, jej liście masowo opadają, przez co do jesieni cały krzaczek może pozostać niemal łysy. Ponieważ naturalną reakcją rośliny na utratę liści jest puszczanie młodych pędów – zimą większość z roślin przemarza, gdyż nie zyskały odporności po chorobie. Warto przy tym pamiętać, aby usuwać wszystkie opadłe liście i pędy, bowiem to w nich patogen zimuje.
Zwalczanie po zaobserwowaniu pierwszych objawów należy rozpocząć od usuwania porażonych części rośliny oraz regularnego odchwaszczania i nawożenia. Pomocne będą naturalne opryski ekologiczne ze skrzypu polnego czy pokrzywy, bądź fungicydami Miedzian, Biosept lub Baymat. Jeżeli powyższe zabiegi nie pomogą, należy zastosować środki ochrony roślin jak Bravo, Discus, Score czy Tiotar.
Mączniak rzekomy róży – objawy i zwalczanie
Mączniak rzekomy to choroba, która rozwija się w wilgotnym środowisku, gdzie rośliny nie mają zapewnionego przewiewu, jak również na roślinach posadzonych na glebach ciężkich, zbitych i nieprzepuszczalnych. Na początku infekcji mączniakiem rzekomym mogą wystąpić jasnożółte, nieregularne plamy na liściach. Najbardziej objawiają się one na górnych liściach rośliny pomiędzy nerwami. Z czasem stają się większe i zaczynają przybierać czerwony kolor. Na dolnych częściach liści z kolei pojawia się nalot białej grzybni, który nie pokrywa wierzchu liści. U rośliny porażonej mączniakiem rzekomym liście opadają, a z czasem może on atakować kwiaty i pędy róży.
Zwalczanie mączniaka rzekomego wymaga zastosowania naturalnych oprysków jak np. wyciąg z czosnku, bądź stosując Miedzian w okresie bezlistnym. Każdy pęd dotknięty chorobą należy przy tym usuwać, najlepiej palić. W razie konieczności, można zastosować środki ochrony roślin jak Bravo, Baymat, Discus, Score czy Tiotar.
Mączniak prawdziwy róży – objawy i zwalczanie
Długotrwałe okresy ciepła oraz deszczu, jak również niewłaściwa pielęgnacja to najczęstsze przyczyny, gdy pojawia się mączniak prawdziwy. Mączniak prawdziwy róży charakteryzuje się białym nalotem na częściach roślin. Atakuje on początkowo młode liście, a z czasem również pozostałe, w tym także pędy. Nalot pojawia się w przeciwieństwie do mączniaka rzekomego na obu stronach liści. Porażone fragmenty czerwienieją, ale nie obserwujemy w tym wypadku plam na liściach. Z czasem liście deformują się i opadają.
Zwalczanie warto rozpocząć od profilaktyki, wykonując opryski naturalne z gnojówką ze skrzypu, pokrzywy czy czosnku, bądź stosując Miedzian. Gdy zaobserwujemy objawy, konieczne może okazać się zastosowanie preparatów jak Bravo, Discus, Score lub Tiotar.
Szara pleśń róży – objawy i zwalczanie
Intensywne opady deszczu i wraz z nimi duża wilgotność, jak również osłabienie roślin w wyniku przymrozków lub nienależytego cięcia to najczęstsza przyczyna choroby. Szarą pleśń rozpoznajemy po wystąpieniu wodnistych plam na kwiatach róży. Z czasem zaczynają się one poszerzać, a na ich powierzchni pojawia się szarawy, mączysty nalot. Choroba przenosi się na pędy, powodując ich ciemnienie i w konsekwencji zamieranie. Szara pleśń bywa przyczyną całkowitego wyniszczenia krzaczków róż.
Zwalczanie należy rozpocząć od usuwania i utylizacji porażonych części rośliny. Można z wyprzedzeniem profilaktycznie zastosować opryski naturalne z wyciągiem czosnku czy skrzypu polnego, a w okresie bezlistnym można zastosować fungicydy jak Teldor. Jeżeli choroba dała już pierwsze objawy przydatne będą środki jak Bravo.
Guzowatość korzeni róż – objawy i zwalczanie
Guzowatość korzeni jest chorobą bakteryjną wywoływaną przez Agrobacterium tumefaciens. Jej pierwszym objawem są różnej średnicy guzowate narośla przypominające kalafiora pojawiające się na korzeniach. Utrudniają one roślinie pozyskanie wody i składników odżywczych do części naziemnych. Róże na skutek choroby hamują swój rozwój, w efekcie czego obumierają.
Zwalczanie tej choroby róż już po wystąpieniu objawów nie jest możliwe. Konieczne jest usunięcie całego krzewu, aby zapobiec porażeniu sąsiednich. Na danym miejscu nie należy przy tym ponownie sadzić podatnych na chorobę roślin. Profilaktycznie zaleca się jednak stosowanie oprysków Miedzianem.
Rdza róży – objawy i zwalczanie
Porażenie roślin najczęściej spotyka te z nich, które posadzono na podłożach ciężkich, podmokłych i ubogich w składniki odżywcze. Ponieważ patogen zimuje w opadłych liściach i pędach, pozostawione po krzaczkami martwe resztki roślinne, mogą przyczynić się do wystąpienia choroby na wiosnę. Rdza róży to choroba, którą charakteryzują pomarańczowe plamy pojawiające się na liściach. Spodnia ich część pokryta jest z kolei rdzawymi grudkami, będącymi skupiskami grzybów. Liście porażone rdzą róży są zdeformowane, zasychają i opadają, choroba dotyka również pędów. Szczególnie intensywnie rdza róży rozwija się w kwietniu i maju.
Zwalczanie rdzy róży wymaga przede wszystkim zapewnienia roślinom odpowiedniego stanowiska. Porażone części roślin należy przy tym usuwać i palić. Przeciwdziałając możemy sięgnąć po naturalne metody jak napary ze skrzypu czy odwary z piołunu. Niestety w chwili, gdy choroba się pogłębia, konieczne jest wykonanie oprysku środkami jak Bravo, Dithane NeoTec lub Score, starannie pokrywając spodnie części liści.
Zamieranie pędów róży – objawy i zwalczanie
Zamieranie pędów objawia się jasnobrązowymi, stopniowo pokrywającymi coraz większe fragmenty roślin martwymi tkankami – nekrozami. Zamierać mogą zarówno pojedyncze pędy, jak i całe tkanki. Choroba ta występować może przez cały okres wegetacji.
Aby zwalczyć chorobę konieczne jest usunięcie chorych pędów oraz zastosowanie oprysków z wykorzystaniem Rovral Aquaflo.
Rak róży – objawy i zwalczanie
Rak róży najczęściej dotyka pędów i szyjek korzeniowych roślin różowatych. Należy on do niebezpiecznych chorób grzybowych. Jego rozwojowi sprzyja nazbyt głębokie sadzenie róż, ale i rany na pędach. Szczególnie groźny jest on dla odmian piennych i pnących. Silne infekcje powodują całkowite zamieranie roślin. Wśród objawów raka róż wymienić możemy widoczne przebawienia, pęknięcia i pleśnienie szyjek korzeniowych. Z czasem na pędach pojawiają się żółte i brązowiejące plamki, w których tworzą się tkanki przyranne (kalusowe), a w konsekwencji ich rozrostu całe pędy obumierają.
Zwalczanie można rozpocząć od naturalnych oprysków z wykorzystaniem wyciągów z czosnku, pokrzywy czy skrzypu, jednak aby zapobiec rozwojowi raka róży należy szybko usuwać porażone pędy poniżej miejsca infekcji. Końcówki ran należy pokryć wówczas pastą ogrodniczą z fungicydem. Należy także ograniczyć nawożenie azotem. Pomocne będą również opryski z wykorzystaniem preparatów Bravo czy Score.
Opryski róż przeciw chorobom grzybowym – kiedy stosować?
Profilaktyka to podstawa zapobiegania chorobom grzybowym róż. Opryski należy stosować przy bezwietrznej pogodzie, wcześnie rano bądź wieczorem – zanim pszczoły pojawią się na kwiatach lub gdy już zakończą swoją pracę. Przeciwko chorobom można stosować opryski do ok. 15 sierpnia – później ograniczą one ryzyko zachorowania w kolejnym sezonie, ale nie usuną dotychczas powstałych objawów chorobowych. Warto pamiętać również o stosowaniu preparatów grzybobójczych naprzemiennie, w przeciwnym wypadku patogeny mogą uodpornić się na ich działanie.
Na co zwrócić uwagę, kupując róże?
Dokonując zakupu róż należy starannie przyjrzeć się sadzonkom – dobrze wybrane, dadzą wysoką szansę na przepiękne kwiatowe klomby. Dokonując zakupów online należy korzystać wyłącznie z zaufanych sklepów ogrodniczych. Podczas zakupów tradycyjnych, oglądając sadzonki warto zwrócić uwagę na:
- Róże w pojemnikach kupujemy wiosną, z kolei te z odkrytym systemem korzeniowym na jesień – gdy pozyskiwane są z roślin matecznych;
- Unikamy sadzonek z pomarszczonymi pędami, gdyż dają nikłe szanse na sukces w uprawie – są mocno odwodnione i ciężko będzie je odratować;
- Stan liści róż to ważny aspekt podczas wyboru – widoczne niedoskonałości, objawy bytności szkodników lub chorób jak przebarwienia czy dziury to sygnał, że nie warto ich kupować;
- System korzeniowy róż powinien być zwarty, a przy tym nie może wykazywać żadnych uszkodzeń – w przeciwnym wypadku sadzonki mogą nie przyjąć się w gruncie.
Fot. główna: Choroby róż – czarna plamistość róży, źródło: depositphotos.com
